Tại Tel-El-Dir, một khu chôn cất ở thành phố Damietta, các nhà khảo cổ Ai Cập đã khai quật được 63 ngôi mộ cổ chứa nhiều cổ vật giá trị bao gồm tượng nhỏ, đồ gốm, tiền xu và một chiếc gương.
Những cổ vật này được kỳ vọng sẽ hé lộ những bí ẩn về lịch sử Ai Cập cổ đại, đặc biệt là về hoạt động giao thương của người Ai Cập với các quốc gia khác vào thời kỳ đồ đồng tại thành phố Damietta.
Trong số các cổ vật được tìm thấy, có 38 đồng xu có niên đại từ thời Ptolemaic (304-30 TCN) - giai đoạn Ai Cập nằm dưới sự cai trị của một trong những hậu duệ của tướng Alexander Đại đế. Điều thú vị là những đồng tiền cổ này mang hình ảnh của các vị thần Hy Lạp và Ai Cập cổ đại, cho thấy sự giao thoa văn hóa vào thời kỳ đó.
Trong một chiếc bình gốm, các nhà khảo cổ học đã phát hiện nhiều đồng tiền bằng đồng.
Các nhà khảo cổ cũng nhận định rằng các ngôi mộ cổ và những cổ vật bên trong có niên đại từ thời kỳ Hậu nguyên (664-332 TCN), khi Damietta đóng vai trò là một trung tâm thương mại quan trọng, giao thương với nhiều thành phố trong khu vực Địa Trung Hải.
Ngoài đồ gốm, một yếu tố đặc biệt thu hút sự chú ý của giới chuyên gia khảo cổ là những đồng tiền bằng đồng được tìm thấy trong một bình gốm tại Damietta.
Theo ông Thomas Faucher, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Alexandria ở Ai Cập, người không tham gia vào nghiên cứu, dựa trên những hình ảnh được công bố, nhiều đồng xu dường như mang hình đầu của thần Zeus Ammon - vị thần kết hợp giữa thần Zeus của Hy Lạp và thần Ammon (Amun) của Ai Cập, gắn liền với các nhà tiên tri và lời tiên tri. Một số đồng xu còn có hình ảnh một con đại bàng với một chiếc sừng ở bên trái. Dựa trên những chi tiết này, ông Faucher cho rằng niên đại của những đồng tiền này có thể vào cuối thế kỷ thứ ba trước Công nguyên.
Cụ thể, những đồng tiền này được cho là phát hành vào năm 206 trước Công nguyên, trong bối cảnh cuộc nổi loạn lớn do hai người Ai Cập bản địa, pharaoh Horwennefer và Ankhwennefer lãnh đạo nhằm lật đổ ách cai trị của Hy Lạp.
Sau cuộc nổi dậy, một lượng lớn tiền xu đã bị thu hồi và được đánh dấu bổ sung. Tuy nhiên, 38 đồng tiền bằng đồng được tìm thấy lần này có thể đã bị cất giấu bởi những người không tuân theo các nhà cai trị mới.
Ông Thomas Faucher nhận định với Live Science rằng, khám phá mới này có thể cung cấp thêm thông tin chi tiết về các sự kiện đã diễn ra, đồng thời làm sáng tỏ lý do người Ai Cập cổ đại cất giấu những món đồ này.
Những cổ vật bằng vàng quý giá đã được tìm thấy trong một ngôi mộ cổ Ai Cập ở Damietta.
Mặc dù vậy, câu hỏi về việc liệu những đồng tiền này có bị chôn vùi trong cuộc nổi loạn hay không vẫn còn bỏ ngỏ. Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng những chi tiết khác được tìm thấy trong quá trình khai quật có thể giúp làm sáng tỏ vấn đề này.
Ngoài ra, một điểm đáng chú ý khác là ngôi mộ cổ được xây dựng bằng gạch bùn phía trên các buồng chứa đồ tang lễ. Bên cạnh đó, còn có một ngôi mộ lớn khác chứa nhiều hài cốt, được cho là thuộc về những người có địa vị xã hội cao hơn.
Ngôi mộ cổ này không chỉ chứa những đồng tiền độc đáo mà còn ẩn chứa một kho tàng cổ vật bằng vàng quý giá, bao gồm các bức tượng tôn giáo, tượng thần Ai Cập cổ đại, và cả biểu tượng Mắt của Horus - vị thần đầu chim ưng, thường được đeo như một lá bùa hộ mệnh.
Một phát hiện khác cũng thu hút sự chú ý đặc biệt là giàn hỏa táng và những bức tượng nhỏ phủ vàng mô tả "ba-birds" - những sinh vật thần thoại Ai Cập. Theo Trung tâm Ai Cập của Đại học Swansea, "ba" trong tiếng Ai Cập cổ đại tượng trưng cho một phần linh hồn con người, đôi khi được miêu tả như một loài chim có thể thu thập thức ăn để nuôi dưỡng người đã khuất. Những sinh vật này được cho là có cánh, đầu và tay người, với nhiệm vụ canh giữ những người đã khuất ở thế giới bên kia.
Mặc dù các nhà khảo cổ Ai Cập chưa tiết lộ thông tin chi tiết về tình trạng của ngôi mộ cổ hay bất kỳ xác ướp nào được tìm thấy, nhưng những cổ vật được phát hiện đã "nêu bật ý nghĩa lịch sử của phát hiện này, có thể là khởi đầu cho việc xác định lại niên đại của một giai đoạn quan trọng với thành phố Damietta".