Kết luận thanh tra về quản lý, sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận

Ngày 14/8, Thanh tra Chính phủ đã ra thông báo Kết luận thanh tra việc thực hiện pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai; hoạt động thăm dò, khai thác cát, sỏi; quản lý đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận.

Theo kết luận thanh tra, nhìn chung trong giai đoạn từ 2014 đến 2018, công tác quản lý, sử dụng đất đai đã được UBND tỉnh Ninh Thuận và các cấp, các ngành quan tâm thực hiện theo quy định của Nhà nước. UBND tỉnh đã phê duyệt và trình phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, cấp huyện và ban hành các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo, làm căn cứ pháp lý cho việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất và chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện các dự án theo quy định của Luật Đất đai, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của tỉnh.

Việc quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (giai đoạn năm 2010 và định hướng đến năm 2020) đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 309/2008/QĐ-UBND ngày 5/11/2008 và được điều chỉnh tại Quyết định số 70/QĐ-UBND ngày 6/12/2012, Quyết định số 88/2018/QĐ-UBND ngày 9/10/2018.

Còn sai phạm trong quản lý đất và khai thác cát, sỏi

Theo kết luận thanh tra, việc triển khai công tác lập, trình thẩm định điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh còn chậm, chưa đảm bảo đồng bộ, chất lượng có mặt còn hạn chế; khả năng dự báo về chỉ tiêu đất năng lượng chưa phù hợp với nhu cầu phát triển năng lượng điện mặt trời trên địa bàn. Công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của các huyện, thành phố còn chưa phù hợp quy định, chất lượng các quy hoạch chưa cao, kế hoạch sử dụng đất chưa sát với thực trạng tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương dẫn đến phải điều chỉnh.

Một số chỉ tiêu được phê duyệt và thực hiện chưa đạt yêu cầu, chỉ tiêu đất phi nông nghiệp đạt thấp, như: đất khu công nghiệp, cụm công nghiệp, đất phát triển hạ tầng, đất thương mại dịch vụ, đất bãi thải, xử lý chất thải; công tác quản lý nhà nước, kiểm tra việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại một số huyện, thành phố chưa được thường xuyên.

Trình tự, thủ tục một số hồ sơ giao đất, cho thuê đất còn thiếu sót, khuyết điểm như: diện tích sử dụng đất của dự án không phù hợp với diện tích đất trong quy hoạch sử dụng; một số dự án điện mặt trời sử dụng đất thuộc vùng quy hoạch tưới của dự án thủy lợi, nhưng chưa xác định đầu tư kết hợp sản xuất nông nghiệp công nghệ cao; một số hồ sơ giao đất, cho thuê đất không có văn bản thẩm định nhu cầu sử dụng đất; không thẩm định điều kiện giao đất, cho thuê đất theo quy định; việc giao đất, cho thuê đất một số dự án không phù hợp với tiến độ thực hiện dự án; có dự án cho thuê đất không đúng theo nội dung quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án; điều chỉnh thời hạn cho thuê đất không đúng quy định của pháp luật, không ký điều chỉnh hợp đồng thuê đất khi điều chỉnh quyết định cho thuê đất; một số dự án cho phép chuyến mục đích sử dụng đất không đúng quy định tại khoản 1 Điều 52 Luật Đất đai 2013.

Về công tác lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (cát, sỏi lòng sông), UBND tỉnh Ninh Thuận chưa lập và phê duyệt kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận năm 2017-2018 theo quy định tại Quyết định số 75/QĐ-UBND ngày 26/10/2015.

Cơ quan chuyên ngành chậm tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo tiêu chí mới của Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ. Mặt khác, năm 2016, UBND tỉnh cho thực hiện đấu giá quyền khai thác khoáng sản cho 2 giấy phép thăm dò tại khu vực chưa có kết quả thăm dò. Tuy nhiên, đến thời điểm kiểm tra chưa được cấp phép khai thác.

UBND tỉnh phê duyệt đưa vào khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản cần tuân thủ chặt chẽ theo quy định tại khoản 2, Điều 78 Luật Khoáng sản 2010 và Điều 12 Nghị định số 15/2012/NĐ-CP và theo tiêu chí mới tại Nghị định 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ.

UBND tỉnh chậm phê duyệt Phương án bảo vệ khoáng sản chưa khai thác là chưa thực hiện Điều 18 Luật Khoáng sản 2010. UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo các cơ quan chức năng trong việc truy thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản nhưng đến nay, chưa truy thu được số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo quy định.

UBND tỉnh để chủ mỏ sau khi được cấp phép chậm khai thác, khai thác không đảm bảo về tiến độ trong dự án đầu tư nhưng không kiến nghị xử lý theo quy định của Luật Khoáng sản 2010. Các cơ quan quản lý của tỉnh Ninh Thuận kiểm tra, phát hiện có sai phạm trong việc khai thác xuất khẩu cát nhiễm mặn nhưng chậm kiến nghị UBND tỉnh xử lý theo quy định.

"Những vi phạm nêu trên thuộc trách nhiệm của UBND tỉnh, các sở, ban, ngành và các đơn vị có liên quan" - Kết luận thanh tra nhấn mạnh.

Nhiều sở ngành chưa làm hết trách nhiệm trong đầu tư xây dựng

Đối với công tác quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng, lãnh đạo UBND tỉnh còn thiếu kiên quyết trong công tác chỉ đạo, điều hành đối với một số nội dung. Các sở, ngành, địa phương chưa làm hết trách nhiệm trong việc tham mưu, phối hợp xử lý các vấn đề liên quan đến nhiều ngành, địa phương. Còn để xảy ra các khuyết điểm, tồn tại như: việc ban hành một số quy định chưa phù hợp, còn chậm; công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch chưa tốt; xây dựng và thực hiện kế hoạch đầu tư công chậm; bố trí vốn thực hiện dự án đầu tư xây dựng, xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản, giám sát đánh giá đầu tư, quyết toán dự án hoàn thành còn nhiều sai sót...

"Trách nhiệm chính thuộc Chủ tịch, các Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Giám đốc các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng, Tài chính, Giao thông Vận tải, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND các huyện, thành phố có liên quan" - Kết luận thanh tra nêu rõ.

Bên cạnh đó, công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng từ nguồn vốn nhà nước còn những hạn chế nhất định về năng lực, trách nhiệm, để xảy ra một số vi phạm, khuyết điểm như: lập, thẩm định, phê duyệt dự án chưa tuân thủ quy định về trình tự, thủ tục; lựa chọn nhà thầu tư vấn khảo sát, thiết kế dự toán chưa đạt yêu cầu, chất lượng thấp; công tác lựa chọn nhà thầu chưa đảm bảo quy định về công khai, điều kiện chỉ định thầu,...; việc ký kết và thực hiện hợp đồng xây dựng thiếu chặt chẽ; công tác nghiệm thu, thanh quyết toán còn nhiều sai sót; việc bàn giao đưa vào sử dụng còn chậm, đế công trình xuống cấp.... Từ đó dẫn đến việc phát sinh chi phí đầu tư xây dựng; chậm tiến độ dự án đầu tư; có nguy cơ lãng phí, thiệt hại ngân sách nhà nước, làm giảm hiệu quả đầu tư. Một số vi phạm về kinh tế, tài chính cần phải được xử lý như phê duyệt lại dự toán, điều chỉnh giá trị hợp đồng xây dựng, giảm trừ thanh quyết toán và thu hồi về ngân sách nhà nước.

Kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm

Từ những kết luận trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ kiểm điểm trách nhiệm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận có liên quan đến các vi phạm, khuyết điểm được nêu trong kết luận thanh tra về việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai, hoạt động thăm dò, khai thác cát sỏi và đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận.

Thanh tra Chính phủ yêu cầu thu hồi về ngân sách nhà nước số tiền hơn 188 tỷ đồng từ những sai phạm đã nêu trong kết luận thanh tra.