Học giả Nga: Giàn khoan 981 phục vụ mục đích địa chính trị

Tin tức cho hay tại Matxcơva hiện đang diễn ra hội thảo khoa học lớn về lịch sử Việt Nam và mối quan hệ Nga-Việt Nam. Căng thẳng Việt Nam-Trung Quốc trên Biển Đông đã trở thành một trong những chủ đề tâm điểm tại hội thảo lần này.

Các chuyên gia nhận định rằng việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan 981 trên vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam gần quần đảo Hoàng Sa là theo đuổi các mục tiêu địa chính trị chứ không phải kinh tế.

Giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou 981) trị giá gần một tỷ USD được chế tạo cho các hoạt động khoan ở độ sâu lớn. Nhưng như đã biết, trữ lượng dầu khí tại vị trí hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 là không đáng kể. Sự xuất hiện của giàn khoan trong vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam đã gây phản ứng rất mạnh mẽ, đột ngột gia tăng độ căng thẳng trong khu vực. Phó giáo sư Grigory Lokshin của Viện Nghiên cứu Viễn Đông, Viện Hàn lâm khoa học Nga, cho rằng đây là một thách thức không chỉ đối với Việt Nam mà cả các nước Đông Nam Á khác cũng như Mỹ.

Phó giáo sư Grigory Lokshin nhận định: “Do vị trí địa chính trị, Việt Nam hiện đã lọt vào sự giao cắt đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc. Tất cả những gì Trung Quốc hành động liên quan đến Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác cần phải được đánh giá qua lăng kính quan hệ Mỹ-Trung. Chuyến công du gần đây của Tổng thống Mỹ Obama ở Đông Á cho thấy chính sách ‘xoay trục’ của Mỹ về phía Châu Á…đang có chiều hướng lụi tàn và Mỹ chật vật đi trên giây giữa các đồng minh Châu Á và Trung Quốc. Bằng việc hạ đặt giàn khoan ở Biển Đông, Trung Quốc muốn chứng tỏ với các quốc gia trong khu vực rằng Mỹ không thể làm gì nhiều hơn. Đây còn là một thách thức với ASEAN vì vụ việc này đã diễn ra vài ngày trước Hội nghị Cấp cao ASEAN tại Myanmar”.

Chính khách người Anh thế kỷ XIX - Huân tước Palmerston - đã nêu một công thức nổi tiếng: "Nước Anh không có kẻ thù hay bạn bè vĩnh viễn mà chỉ có lợi ích vĩnh viễn”. Công thức này vẫn phù hợp trong thời đại chúng ta. Các nhà lãnh đạo Việt Nam đã tỏ ra nghiêm túc và có trách nhiệm trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia, ông Grigory Lokshin nói. Những lợi ích này được hình thành trong một tập hợp phức tạp, bởi Việt Nam và Trung Quốc đều ràng buộc chặt chẽ trong các lĩnh vực chính trị và kinh tế.

Phó giáo sư Grigory Lokshin nói: “Rõ ràng, các nhà lãnh đạo Việt Nam đã thể hiện sự bình tĩnh và kiên nhẫn tuyệt vời trong trường hợp này… Các cuộc đàm phán được thực hiện tích cực với phía Trung Quốc và (Việt Nam) đã làm tất cả những gì có thể để ngăn chặn leo thang xung đột lên cấp độ quốc tế”.

Theo đài Tiếng nói nước Nga, hành động nói trên của Trung Quốc buộc Việt Nam tăng cường mua vũ khí của  Nga cũng như tìm kiếm các nhà cung cấp mới. Điều này cũng được áp dụng cho các quốc gia khác ở Đông Nam Á và là yếu tố bất lợi cho sự phát triển hòa bình của khu vực kinh tế năng động này.