Góc khuất động trời về doanh nghiệp “bức tử” thượng nguồn sông Lục Nam

(ĐSPL) - Sơn Động vốn là huyện nghèo nhất của tỉnh Bắc Giang. Vì thế khi công ty CP Tập đoàn Á Cường được UBND tỉnh Bắc Giang cho phép hoạt động tuyển và luyện đồng tại xã Cẩm Đàn, huyện Sơn Động, người dân địa phương hy vọng sẽ đổi đời. Thế nhưng, lợi đâu chưa thấy, từ ngày hoạt động sản xuất cho đến nay, nhà máy tuyển và luyện đồng này đang khiến nguồn nước nơi đây bị ô nhiễm trầm trọng.

Mục kích điểm xả thải kinh hoàng

Nằm ngay trên quốc lộ 31 thuộc xã Cẩm Đàn hướng từ TP.Bắc Giang lên thị trấn An Châu (huyện Sơn Động), nhà máy tuyển và luyện đồng của công ty CP Tập đoàn khoáng sản Á Cường trở nên khá nổi bật. Cơn mưa sầm sập những ngày đầu tháng Bảy không ngăn được bước chúng tôi tìm đến thôn Gốc Gạo, xã Cẩm Đàn. Chỉ cần vượt qua thanh chắn taluy của quốc lộ 31 – đối diện với nhà máy là có thể nhìn thấy toàn bộ cảnh xả thải công khai của đơn vị này. Đập ngay vào mắt chúng tôi là những dòng nước màu trắng đục chảy xối xả xuống dòng sông Cẩm Đàn, đầu nguồn của sông Lục Nam.

Theo quan sát của PV báo ĐS&PL, toàn bộ nước thải nhà máy này được triển khai khá đơn giản: Nước thải từ nhà máy chuyển qua những bể chứa rồi được xả qua dòng lộ thiên đi xuống dưới vệ sông Cẩm Đàn. Tiếp đó, chúng được “nắn dòng” bằng một ống nhựa dài khoảng 30m có đường kính khoảng 30cm rồi xả thẳng xuống sông.

Tương tự, tại thôn Đồng Bưa, xã Cẩm Đàn (cơ sở hai của công ty CP Tập đoàn Á Cường), chúng tôi cũng phát hiện được những dòng nước chết đang ngày đêm xả thải trực tiếp xuống sông Cẩm Đàn. Toàn bộ hệ thống nước thải của đơn vị này cũng đơn giản hết mức và hoàn toàn lộ thiên.

Theo người dân địa phương thì việc nhà máy luyện đồng Á Cường (thuộc công ty CP Tập đoàn Á Cường) xả thải ra sông Cẩm Đàn là chuyện rất... bình thường và diễn ra từ khi được cấp phép hoạt động cho đến nay. Việc xả thải này diễn ra công khai, bất kể ngày đêm và đang khiến cho sông Cẩm Đàn rồi hạ nguồn sông Lục Nam dần trở thành... dòng sông chết.

Dẫn chúng tôi ra sông Cẩm Đàn, anh Nguyễn Văn T., một người dân địa phương, bức xúc: “Trước đây sông Cẩm Đàn có rất nhiều tôm cá, chỉ cần thả câu một lúc cũng được vài kg, nhưng giờ thì hết thật rồi mà nguyên nhân chính cũng từ nhà máy luyện đồng. Chúng tôi đã kiến nghị nhiều nhưng đâu vẫn hoàn đó. Công ty thì thu lời còn người dân chúng tôi thì chịu thiệt, từ tận diệt cá tôm đến nước sinh hoạt...”.

Coi thường cơ quan chức năng

Để có thông tin chính xác về việc xả nước thải có qua xử lý hay không, nhóm PV đã đến trụ sở công ty CP Tập đoàn Á Cường để đặt lịch làm việc. Tuy nhiên, lấy lý do lãnh đạo đi vắng, nhân viên văn phòng hẹn sẽ thông báo lại cho PV trong thời gian sớm nhất. Chính vì thế chúng tôi vẫn chưa tìm được câu trả lời xác đáng nhất về việc trước khi xả ra sông thì nước thải được xử lý như thế nào?

Trong quá trình tìm hiểu những vấn đề liên quan, chúng tôi còn phát hiện được nhiều sai phạm nghiêm trọng của công ty này cũng như việc lãnh đạo địa phương có biết chuyện cơ sở hai của công ty Á Cường hoạt động không phép hay không...

Về vấn đề xả thải, được biết, cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang đã nhiều lần xuống kiểm tra và tiến hành xử phạt, tuy nhiên, việc xả thải vẫn diễn ra. Cụ thể, vào ngày 25/5/2014, sở TN&MT tỉnh Bắc Giang ban hành thông báo số 35/TB- TNMT về kết quả kiểm tra việc thực hiện luật Bảo vệ môi trường đối với công ty CP Tập đoàn khoáng sản Á Cường. Theo đó, Công ty này vi phạm hàng loạt quy định tại 5 địa điểm hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn huyện Sơn Động (khai thác quặng đồng tại khu mỏ Đồng Bưa và khu mỏ Khuôn Mười; khai thác than tại mỏ Đồng Tàn; hai khu vực chế biến quặng là xưởng tuyển Á Cường và nhà máy tuyển và luyện đồng Á Cường); chưa lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt theo quy định; chưa lập đề án cải tạo phục hồi môi trường; chưa có giấy phép xả thải vào nguồn nước; xả thải vượt quy chuẩn môi trường cho phép từ 05 đến 10 lần...

Ngày 12/5/2015, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường đối với công ty CP Tập đoàn Á Cường với số tiền là 210 triệu đồng về hành vi xả thải (có nhiều hóa chất vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải) tại nhà máy tuyển và luyện đồng công suất 1.000 tấn/năm. Đồng thời buộc Công ty chấm dứt và khắc phục ngay vi phạm, đầu tư xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải theo nội dung đề án bảo vệ môi trường chi tiết đã được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1853/QĐ-UBND ngày 17/11/2014 trước ngày 30/7/2015.

Tại buổi kiểm tra gần nhất diễn ra vào ngày 26/6/2016, đoàn kiểm tra liên ngành do sở TN&MT tỉnh Bắc Giang dẫn đầu phối hợp với PC49 Công an tỉnh; UBND huyện Sơn Động; UBND xã Cẩm Đàn đã tiến hành kiểm tra thực tế việc thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường của Công ty và phát hiện ra nước thải có chứa bùn và có màu đục sẫm không được xử lý theo quy định và xả thải trực tiếp ra sông Cẩm Đàn.

Còn theo báo cáo của UBND xã Cẩm Đàn, vào hồi 16h15 ngày 25/6/2016 qua quá trình khảo sát phối hợp với phòng TN&MT huyện Sơn Động phát hiện hai cơ sở của công ty CP Tập đoàn Á Cường là nhà máy tuyển và luyện đồng công suất 1.000 tấn/năm và xưởng tuyển Á Cường xả nước thải trực tiếp ra sông Cẩm Đàn chưa được thu gom, xử lý theo quy định gây phản ánh trong nhân dân trên địa bàn.

Đoàn đã yêu cầu Công ty phải dừng ngay hoạt động xả nước thải có chứa bùn thải chưa được thu gom, xử lý theo quy định ra ngoài môi trường. Chỉ được phép xả nước thải ra ngoài môi trường sau khi có biện pháp thu gom, xử lý đạt quy chuẩn môi trường cho phép; đồng thời yêu cầu lập phương án, kế hoạch khắc phục tình trạng xử lý nước thải chưa được thu gom, xử lý trực tiếp ra ngoài môi trường và biện pháp nạo vét bùn thải lắng đọng trên sông Cẩm Đàn do nước thải của Công ty gây ra về sở TN&MT, UBND huyện Sơn Động, UBND xã Cẩm Đàn xong trước ngày 28/6/2016. Thế nhưng với công ty CP Tập đoàn Á Cường thì việc xử phạt vẫn chẳng thấm vào đâu vì chiều 5/7, PV báo ĐS&PL đã tận mắt chứng kiến và ghi lại bằng hình ảnh, video clip việc xả thải vẫn tiếp tục diễn ra.

Tiếp tục tìm hiểu thông tin, chúng tôi còn phát hiện được, xưởng tuyển Á Cường (thuộc công ty Liên doanh khai thác khoáng sản Á Cường) hoạt động trái phép tại thôn Đồng Bưa, xã Cẩm Đàn từ năm 2012 cho tới nay. Cụ thể, theo Giấy phép số 16/GP-BG cấp ngày 7/5/2004 của UBND tỉnh Bắc Giang thì xưởng tuyển Á Cường chỉ được phép hoạt động đến năm 2012. Điều đó đồng nghĩa với việc đã 4 năm trôi qua, xưởng tuyển này vẫn ung dung hoạt động trái phép mà không bị ai “sờ gáy”!

Trao đổi với PV, ông Đinh Quang Hiệp – Trưởng Công an huyện Sơn Động xác nhận: “Công ty này đã nhiều lần bị các cơ quan chức năng lập biên bản và xử phạt hành chính vì hành vi xả nước thải trực tiếp không qua xử lý ra sông Cẩm Đàn. Rất nhiều đoàn đã về đây kiểm tra và xử lý. Có thể kể tới các đoàn của bộ TN&MT, UBND tỉnh, Công an tỉnh, UBND huyện... đã nhiều lần rồi nhưng Công ty này vẫn không nghiêm chỉnh chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường”.

Ông Hiệp cũng cho hay, Sơn Động là một huyện rộng, địa hình đồi núi phức tạp nên việc đi lại của cán bộ chiến sỹ gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó việc xả thải này cũng diễn ra khá tinh vi, để bắt được vi phạm, Công an huyện phải phối hợp với phòng TN&MT của huyện. Ông Cường nhận định: “Chế tài xử phạt thì công an lại không có. Do đó, cũng tạo ra nhiều kẽ hở cho công ty Á Cường lợi dụng”.

NGUYỄN BẮC

[mecloud]ZB9Klz2pUF[/mecloud]