Đề xuất thử nghiệm tiền số trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng: Ý tưởng táo bạo và góc nhìn pháp lý của chuyên gia

Vừa qua, Bộ Tài chính đã lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định về việc thành lập hai Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam tại TP.HCM và Đà Nẵng.

Theo Dự thảo Nghị định, Trung tâm Tài chính quốc tế tại Thành phố Đà Nẵng được định hướng tập trung phát triển các lĩnh vực tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo; dịch vụ tài chính offshore dành cho các tổ chức và cá nhân không cư trú; cũng như các hoạt động thương mại xuyên biên giới gắn với khu thương mại tự do, khu công nghệ cao, khu kinh tế mở và khu công nghiệp.

Đáng chú ý, Dự thảo Nghị định cũng đề xuất Trung tâm Tài chính quốc tế tại Đà Nẵng được thử nghiệm có kiểm soát một số mô hình mới như tài sản số, tiền số, thanh toán, chuyển tiền kỹ thuật số, thành lập các sàn giao dịch và nền tảng giao dịch mới.

Bên cạnh đó, Trung tâm này sẽ chú trọng thu hút các quỹ đầu tư, quỹ kiều hối, công ty quản lý quỹ quy mô vừa và nhỏ; thúc đẩy phát triển các startup cung cấp giải pháp tài chính phục vụ tiêu dùng, du lịch, thương mại và logistics; đồng thời hỗ trợ, tư vấn và phát triển các dịch vụ pháp lý liên quan.

Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng sẽ tập trung mạnh vào đổi mới sáng tạo, ứng dụng các công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, lượng tử, dữ liệu lớn, blockchain,...để tạo lợi thế cạnh tranh.

Đồng thời, tập trung thu hút các nhà đầu tư lớn và nhà phát triển, startup, chuyên gia công nghệ và có tư duy toàn cầu đến sinh sống, làm việc và tạo ra giá trị vượt trội tại Đà Nẵng nhờ vào môi trường sống và làm việc thân thiện, có bản sắc, dịch vụ chất lượng cao, an ninh, an toàn và quản trị minh bạch.

Đề xuất tạo bạo, phù hợp với xu hướng ứng dụng blockchain toàn cầu

Trao đổi với PV Đời sống & Pháp luật, TS. Đặng Minh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Ứng dụng Công nghệ CMC (CMC ATI) cho rằng đề xuất này là một ý tưởng táo bạo, phù hợp với xu hướng ứng dụng blockchain toàn cầu. Đà Nẵng được hưởng lợi từ cơ chế thử nghiệm có kiểm soát theo Nghị quyết 136/2024/QH15, cho phép triển khai các mô hình công nghệ mới như thanh toán bằng USDT trong khuôn khổ sandbox. 

"Đề xuất mang ý nghĩa chiến lược, thể hiện tầm nhìn tiên phong của Đà Nẵng. Nếu thành công, nó có thể trở thành tiền lệ, thúc đẩy hoàn thiện tính pháp lý của tài sản số. Tuy nhiên, để khả thi, Đà Nẵng cần phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, đầu tư hạ tầng và nâng cao nhận thức cho các doanh nghiệp liên quan. Đây là cơ hội, nhưng cần thận trọng và chuẩn bị kỹ lưỡng", TS Đặng Minh Tuấn nhận định.

Chia sẻ về quan điểm cá nhân, TS Đặng Minh Tuấn cho rằng đề xuất thử nghiệm có kiểm soát một số mô hình mới như tài sản số, tiền số, thanh toán, chuyển tiền kỹ thuật số tại Trung tâm Tài chính quốc tế Đà Nẵng có thể khả thi nếu đáp ứng được các điều kiện sau.

Thứ nhất, cần có sự phê duyệt từ các cơ quan trung ương, đặc biệt là Ngân hàng Nhà nước (NHNN), để đảm bảo tính hợp pháp trong khuôn khổ thử nghiệm sandbox theo Nghị quyết 136/2024/QH15.

Thứ hai, phải xây dựng một hệ thống thanh toán trung gian minh bạch, cho phép du khách dùng USDT nhưng doanh nghiệp nhận VNĐ, tránh vi phạm quy định về phương tiện thanh toán.

Thứ ba, cần áp dụng nghiêm ngặt các tiêu chuẩn KYC (xác minh danh tính) và AML (chống rửa tiền) để giảm rủi ro gian lận, đáp ứng cam kết với FATF. Thứ tư, Đà Nẵng cần đầu tư hạ tầng công nghệ, như ví điện tử và mã QR, đồng thời đào tạo doanh nghiệp địa phương để họ sẵn sàng chấp nhận mô hình này.

Cuối cùng, đề xuất cần được thẩm định kỹ lưỡng về tác động kinh tế và pháp lý, tránh triển khai vội vàng gây tranh cãi và hạn chế tối đa rủi ro.

Theo TS Đặng Minh Tuấn, về tình hình quốc tế, hiện chưa có quốc gia nào chính thức công nhận USDT là phương tiện thanh toán hợp pháp như tiền pháp định. Tuy nhiên, một số quốc gia đã cho phép sử dụng USDT trong các giao dịch thương mại hoặc thử nghiệm. Ví dụ, tại Panama, một bài đăng trên X vào tháng 4/2025 cho biết thành phố Panama đã cho phép dùng USDT, cùng với Bitcoin và USDC, để nộp thuế, trả phí, hoặc mua vé xe buýt, nhưng chính quyền không giữ crypto mà chuyển đổi sang tiền pháp định thông qua ngân hàng trung gian.

Ngoài ra, các nền tảng như Travala.com (hỗ trợ đặt hơn 2 triệu khách sạn tại 230 quốc gia) cho phép thanh toán bằng USDT và Shopify (nền tảng thương mại điện tử) đã tích hợp USDC (Một Stablecoin tương tự như USDT) như một phương thức thanh toán cho giao dịch quốc tế. Ở các quốc gia có quy định cởi mở như El Salvador (nơi Bitcoin là tiền pháp định), USDT được sử dụng rộng rãi trong giao dịch P2P và chuyển tiền quốc tế, dù không có quy định cụ thể công nhận nó. Tuy nhiên, ở nhiều nơi như EU, USDT đang đối mặt với thách thức pháp lý, như quy định MiCA từ tháng 12/2024, có thể dẫn đến việc hạn chế sử dụng tại một số quốc gia thành viên.

"Tóm lại, đề xuất tại Đà Nẵng có tiềm năng nếu đáp ứng các điều kiện pháp lý và kỹ thuật, nhưng cần học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình quốc tế để đảm bảo tính khả thi và an toàn", TS Đặng Minh Tuấn nói.