Làm gì để ngừa đột quỵ khi nhiệt độ thay đổi đột ngột?

VTC News dẫn lời bác sĩ Đoàn Dư Mạnh - thành viên Hội Bệnh Mạch Máu Việt Nam, giai đoạn giao mùa đặc biệt nguy hiểm, nhất là khi trời sang thu đông và nhiệt độ buổi sáng, ban đêm hạ nhanh đột ngột. Sự thay đổi này làm mạch máu co lại, huyết áp tăng vọt, từ đó có thể dẫn tới vỡ mạch não gây xuất huyết hoặc bong mảng xơ vữa - tạo điều kiện cho cục máu đông hình thành, gây nhồi máu não hoặc nhồi máu cơ tim.

Nguy cơ càng cao ở nhóm có bệnh nền như tim mạch, cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu.

Việc nhiều người vẫn ra ngoài tập thể dục từ sớm mà mặc mỏng, chưa uống nước, chưa ăn sáng – khi cơ thể đang “ngái ngủ” – là sai lầm thường gặp. Bác sĩ Mạnh phân tích, máu lúc này cô đặc hơn, huyết áp tăng, nếu vận động hay hít khí lạnh đột ngột rất dễ hình thành huyết khối trong lòng mạch.

Thực tế còn nghiêm trọng hơn, một khi huyết khối di chuyển lên não sẽ tắc mạch, gây đột quỵ, nếu di chuyển tới mạch vành có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim. Do vậy, những người có thói quen tập thể dục buổi sáng cần cảnh giác.

Vào mùa thu - đông, nhiệt độ buổi sáng có thể giảm nhanh 5-7°C chỉ trong vài giờ. Nếu không giữ ấm và không cho cơ thể thời gian thích nghi, rủi ro sẽ luôn hiện hữu.

Để phòng tránh đột quỵ, bác sĩ Mạnh khuyên, trước khi ra ngoài tập thể dục, cần uống một cốc nước ấm để giúp máu loãng hơn, ăn nhẹ để ổn định đường huyết. Đặc biệt bạn cần mặc đủ ấm, nhất là vùng cổ, ngực, bàn tay, bàn chân rất dễ mất nhiệt. Với người lớn tuổi hoặc có bệnh nền tim mạch, cao huyết áp, nên đi tập sau 6 giờ sáng, khi nhiệt độ đã ổn định hơn.

Bên cạnh đó, bạn hãy duy trì chế độ ăn lành mạnh, kiểm soát huyết áp, hạn chế rượu bia và tái khám định kỳ cũng là những “vũ khí” quan trọng chống đột quỵ trong mùa lạnh.

Bác sĩ Mạnh cảnh báo, đột quỵ có thể xảy ra bất cứ lúc nào, nhưng nguy cơ tăng rõ rệt những ngày giao mùa và đầu đông. Mỗi người cần lắng nghe cơ thể, theo dõi huyết áp thường xuyên và điều chỉnh lối sống phù hợp với thời tiết. Đừng bỏ qua những dấu hiệu nhỏ như chóng mặt, tê yếu thoáng qua, nói khó, rất có thể đó là cảnh báo sớm của một cơn đột quỵ.

Nguyên tắc ăn uống phòng đột quỵ vào mùa đông

Vnexpress dẫn lời Bác sĩ Trần Thị Trà Phương, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết ăn uống cân bằng, lành mạnh có thể giúp giảm huyết áp, nguy cơ đột quỵ. Với người từng mắc bệnh, chế độ ăn khoa học góp phần rút ngắn thời gian hồi phục, tăng cường chức năng não.

Ưu tiên bổ sung chất xơ từ trái cây tươi, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt giúp giảm lượng cholesterol, chất béo bão hòa, natri nạp vào cơ thể. Vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa, chất xơ trong thực phẩm này cao có tác dụng bảo vệ tim mạch, giảm huyết áp, nguy cơ hình thành cục máu đông. Chế độ ăn này còn mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe như hỗ trợ duy trì cân nặng hợp lý, cân bằng lượng đường trong máu... nhờ đó giảm nguy cơ mắc bệnh rối loạn chuyển hóa, tim mạch, đột quỵ.

Theo bác sĩ Trà Phương, người lớn khỏe mạnh nên ăn khoảng 400 g rau xanh và trái cây mỗi ngày để đủ chất xơ, nên kết hợp các loại rau củ, trái cây nhiều màu sắc với nhau như đỏ, cam, vàng, xanh, tím. Rau quả sống và nấu chín có lượng chất xơ tương đương nhưng hàm lượng vitamin khác nhau, vitamin C có thể bị phân hủy khi đun nóng.

Ưu tiên các loại protein nạc lành mạnh như cá tươi, thịt nạc, thịt gia cầm, sữa, sữa chua, phô mai ít chất béo, trứng, các loại đậu... cung cấp axit amin cần thiết, cải thiện sức khỏe tim mạch, hỗ trợ tiêu hóa, duy trì cân nặng hợp lý.

Tăng cường thực phẩm giàu omega-3 trong cá (cá hồi, cá thu, các mòi, cá trích, hàu, trai), hạt lanh... có tác dụng tăng mức cholesterol tốt, ngăn ngừa hình thành cục máu đông và hạ huyết áp. Mỗi người nên ăn hai lần cá mỗi tuần với số lượng phù hợp theo tư vấn của bác sĩ.

Uống đủ nước, khoảng hai lít nước mỗi ngày, giúp cơ thể duy trì tính linh hoạt của mạch máu, vận chuyển tốt các chất dinh dưỡng đi nuôi dưỡng tế bào. Mất nước khiến máu đặc lại, cản trở lưu thông máu lên não, cơ thể giữ natri gây tăng huyết áp, tăng nguy cơ đột quỵ do tổn thương mạch máu. Tuy nhiên, uống quá nhiều nước cũng không tốt, nhất là ở người mắc bệnh tim, thận. Uống nước trong khi có triệu chứng đột quỵ sẽ gây nghẹn.

Cắt giảm muối để phòng tránh tăng huyết áp. Thay vì thêm muối, mọi người có thể sử dụng các loại thảo mộc, gia vị khác để tăng hương vị mà không ảnh hưởng đến sức khỏe. Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến cáo người trưởng thành nên tiêu thụ dưới 5 g muối (tương đương một thìa cà phê) mỗi ngày, ưu tiên sử dụng muối ăn có bổ sung iốt.

Hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa và cholesterol như thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn hoặc chiên rán nhiều dầu mỡ... Thói quen này hỗ trợ giảm cholesterol lắng đọng trong động mạch, hạn chế nguy cơ tắc nghẽn hoặc tổn thương mạch máu.

Cắt giảm thực phẩm nhiều đường tránh nguy cơ béo phì, ổn định lượng đường trong máu. Nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ có thể cao hơn nếu tiêu thụ nhiều calo từ đường. Mọi người nên hạn chế thực phẩm có đường như nước ngọt, nước ép trái cây đóng hộp, bánh kẹo, mứt. Không nên thêm quá nhiều đường vào nước ép trái cây, rau củ hoặc sinh tố. Thức uống giàu canxi, kali như sữa hạt, sữa tách béo ít đường hoặc không đường hỗ trợ kiểm soát huyết áp, phòng ngừa tái đột quỵ.

Không lạm dụng bia rượu, cà phê vì dùng quá nhiều làm tăng mỡ máu. Caffein trong cà phê khiến người bệnh dễ căng thẳng, lo lắng, rối loạn giấc ngủ, cản trở quá trình hồi phục sau đột quỵ.