Đề nghị truy tố 19 cựu lãnh đạo TISCO, VNS: Số tiền 830 tỷ bị thất thoát như thế nào?

19 bị can bị đề nghị truy tố do có liên quan đến những sai phạm gây thiệt hại hơn 830 tỷ đồng tại dự án gang thép Thái Nguyên.

Đề nghị truy tố 19 bị can

Ngày 20/12, đại diện Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cho biết, đã hoàn tất kết luận điều tra, chuyển hồ sơ tới Viện KSND Tối cao đề nghị truy tố 19 bị can trong vụ án sai phạm xảy ra tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO) và một số đơn vị có liên quan.

19 bị can là cựu lãnh đạo TISCO và Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS), trong đó có Mai Văn Tinh (cựu Chủ tịch HĐQT VNS), Đậu Văn Hùng (cựu Tổng Giám đốc VNS), Trần Trọng Mừng (cựu Tổng Giám đốc TISCO), Trần Văn Khâm (cựu Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc TISCO)….

Các bị can bị đề nghị truy tố về một trong hai tội “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Vụ án cũng thuộc diện Ban Chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi và chỉ đạo.

Theo kết luận điều tra, dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 (TISCO2) do VNS cấp quyết định đầu tư, TISCO làm chủ đầu tư.

Trên cơ sở đề nghị của VNS, bộ Công nghiệp (nay là bộ Công thương) và các bộ ngành liên quan, tháng 4/2005, Thủ tướng đồng ý chủ trương đầu tư dự án TISCO2.

Tổng mức đầu tư dự án là hơn 3.800 tỷ đồng. Đơn vị trúng thầu là Tập đoàn Khoa học công nghệ và thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC).

Tháng 7/2007, ông Trần Trọng Mừng, Tổng giám đốc TISCO đã ký hợp đồng số 01 EPC với đại diện của MCC. Giá trị hợp đồng là hơn 160 triệu USD, đây là giá trọn gói, không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng.

830 tỷ bị thất thoát như thế nào?

Mặc dù đã ký hợp đồng EPC số 01 nhưng đến tháng 8/2008, sau hơn 11 tháng khởi công xây dựng, MCC chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa triển khai thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu.

Mặc dù vậy, MCC có nhiều văn bản gửi TISCO đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng và đề nghị điều chỉnh giá hợp đồng EPC với tổng chi phí tăng thêm là hơn 138 triệu USD không có cơ sở.

Thế nhưng, bị can Trần Trọng Mừng đã ký văn bản gửi bộ Công thương và VNS đề nghị "cho giải quyết đặc cách" phạm vi được điều chỉnh về giá thiết bị và các chi phí khác đối với dự án.

Bị can Nguyễn Trọng Khôi, Phó Tổng Giám đốc VNS đã ký văn bản gửi bộ Công thương, trong đó có nội dung: "Để cùng chia sẻ khó khăn với MCC, chủ đầu tư sẽ đề nghị lên các cơ quan có thẩm quyền xem xét giải quyết điều chỉnh đối với phần xây dựng (phần C) của hợp đồng…"

Năm 2012, VNS xin ý kiến chấp thuận điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án. Tiếp đó VNS xin ý kiến bộ Công thương và bộ này có văn bản đề nghị Thủ tướng xem xét chấp thuận việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án lên 8.100 tỷ đồng (tăng hơn 4.200 tỷ đồng).

Cũng theo kết luận điều tra, sau hơn 11 tháng khởi công, dù chưa triển khai thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu nhưng MCC tự ý dừng hợp đồng, rút hết người về nước. MCC còn đề nghị kéo dài thời gian và tăng giá hợp đồng 01 EPC thêm 138 triệu USD.

Cơ quan điều tra cho rằng, các bị can là người có chức vụ, quyền hạn, nhận thức rõ theo quy định pháp luật thì hợp đồng EPC số 01 không được phép điều chỉnh trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng.

Tuy nhiên, các bị can còn chỉ đạo đơn vị có chức năng tại VNS, TISCO tham mưu đề xuất, ký các văn bản báo cáo đề nghị bộ Công thương báo cáo Thủ tướng cho điều chỉnh chi phí phần C, điều chỉnh hợp đồng EPC số 01.

"Việc làm trên đã làm thay đổi bản chất, phá vỡ nguyên tắc quản lý hợp đồng EPC, tạo điều kiện cho MCC có lý do chối bỏ trách nhiệm thực hiện hợp đồng EPC số 01".

Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến TISCO không kiểm soát được chi phí đầu tư vào dự án, không ràng buộc trách nhiệm của nhà thầu phụ về tiến độ, giá trị hợp đồng làm dự án phải dừng thi công gây thất thoát lãng phí tài sản cho Nhà nước.

Tính đến ngày 31/12/2018, TISCO đã giải ngân cho dự án hơn 4.400 tỷ đồng, tuy nhiên, cho đến nay, dự án đã quá thời hạn được phê duyệt gần 10 năm nhưng vẫn chưa hoàn thành.

Cơ quan điều tra xác thiệt hại do vụ án gây ra là hơn 830 tỷ đồng. Đây là số tiền TISCO đã trả các ngân hàng từ khi dự án chậm tiến độ, dừng thi công đến thời điểm vụ án bị khởi tố.

Bạch Hiền (t/h)