Đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung quy định xử lý hình sự với hành vi bỏ cọc đấu giá

Theo thông tin trên báo Vnexpress, bà Phan Thị Mỹ Dung, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Long An đề cập nhiều cuộc đấu giá mà người tham gia biểu hiện bất thường, trả giá cao so với mặt bằng chung, nhất là tài sản công như quyền sử dụng đất, quyền khai thác mỏ. Bà kể, có cuộc đấu giá, người tham gia trả giá cao vài chục, tới hơn 200 lần giá khởi điểm; hoặc từ giá khởi điểm 24 tỷ đồng, nhưng giá trúng được trả lên tới gần 1.700 tỷ, cao bất thường.

"Một số tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá nhưng bỏ cọc, với mục đích thao túng thị trường, chứ không phải mua tài sản", bà nêu thực tế.

Ông Phạm Văn Hòa cũng nhắc tới vụ Tân Hoàng Minh đấu giá các lô đất tại Thủ Thiêm hay các vụ gần đây như đấu giá quyền khai thác mỏ cát tại Hà Nội với giá cao rồi bỏ cọc.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh. Ảnh: Media Quốc hội

"Cần có chế tài xử lý mạnh tay hơn với những trường hợp trúng đấu giá nhưng bỏ cọc, như phạt hành chính, tăng tiền cọc và cấm những người này tham gia các cuộc đấu giá sau trong một thời gian", đại biểu tỉnh Đồng Tháp kiến nghị.

Theo dự thảo luật, người tham gia đấu giá phải nộp tiền cọc bằng 5-20% giá khởi điểm tài sản đấu giá, tức bằng với mức hiện hành. Tiền này sau khi trúng sẽ chuyển thành tiền cọc, nhưng theo ông Nguyễn Duy Thanh, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh Nghiệp tỉnh Cà Mau, nhiều trường hợp giá khởi điểm thấp nên người trúng đấu giá không phải cân nhắc quá nhiều khi bỏ cọc.

Để hạn chế tình trạng trúng đấu giá rồi bỏ cọc, ông Thanh cho rằng cần tách bạch giữa tiền đặt trước và tiền cọc. Trong đó, tiền đặt cọc có thể 20-30% giá trúng đấu giá, phải nộp ngay sau khi có kết quả trúng đấu giá. Nếu người trúng đấu giá không nộp sẽ hủy kết quả, cuộc đấu giá tiếp tục được diễn ra.

"Giả sử tiền đặt cọc phải nộp ngay lên tới hàng trăm, hàng ngàn tỷ đồng thay vì chỉ vài trăm triệu hoặc vài tỷ đồng thì người trúng đấu giá chắc chắn sẽ rất thận trọng khi bỏ giá", ông Thanh nêu quan điểm.

Dẫn kinh nghiệm quốc tế, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh Nghiệp tỉnh Cà Mau đề nghị bổ sung quy định cụ thể theo hướng xử lý hình sự với hành vi bỏ cọc đấu giá, có dấu hiệu thao túng, gây rối trật tự, ảnh hưởng xấu đến an ninh kinh tế.

Đại biểu Phạm Văn Thịnh. Ảnh: Tiền Phong.

"Bộ luật Hình sự cần bổ sung các hành vi tương ứng trong đấu giá tài sản, tránh tình trạng thổi giá, phá giá, gây hệ lụy lớn như thời gian vừa qua", ông Thanh đề nghị.

Ở chiều ngược lại, đại biểu Phạm Văn Thịnh (đoàn Bắc Giang) cho rằng cần cân nhắc việc áp dụng chế tài đối với hành vi bỏ cọc đấu giá. Bởi lẽ, đấu giá là quan hệ dân sự, "trong mọi trường hợp cần tôn trọng và bảo vệ quyền được từ bỏ tài sản trúng đấu giá của người trúng đấu giá".

Vị đại biểu tỉnh Bắc Giang đề xuất điều chỉnh quy định về mức tiền đặt trước. Ví dụ, khi nào bước giá được trả cao gấp 2 lần giá khởi điểm thì tiền đặt trước sẽ điều chỉnh cao hơn và lặp lại mỗi khi mức giá trả cao gấp 2 lần tiếp theo. "Tuy nhiên, quy định này chỉ nên áp dụng với tài sản nhà nước đưa ra đấu giá, còn các loại tài sản khác thì không áp dụng", ông Thịnh lưu ý.

Ngoài ra, đại biểu Thịnh cũng đề nghị rút ngắn thời hạn hoàn thành nghĩa vụ tài chính và hủy kết quả đấu giá. Quy định như hiện hành, lần lượt là 90 ngày và 120 ngày, là quá dài, tạo cơ hội cho các hành vi trục lợi. "Theo lẽ thường, người mua phải chuẩn bị tiền, nếu mua được thì phải trả ngay, ai lại mua được nhưng trả sau, mà không trả thì phải đợi 6 tháng sau Nhà nước mới hủy kết quả. Thực sự là không phù hợp", ông nói.

Giải trình ý kiến của các đại biểu, ông Lê Thành Long, Bộ trưởng Bộ Tư pháp - cơ quan chủ trì soạn thảo, nhấn mạnh đến nguyên lý được áp dụng xuyên suốt trong quá trình xây dựng luật Đấu giá tài sản sửa đổi, đó là "phù hợp với thông lệ quốc tế".

Theo bộ trưởng, luật Đấu giá tài sản là luật về hình thức, vì thế không để điều chỉnh toàn bộ các quy trình liên quan đến một tài sản, gồm xác định giá khởi điểm, điều kiện tham gia đấu giá, rồi bán đấu giá thành thì xử lý theo quy định nào… Những nội dung này đều phải tuân theo quy định pháp luật chuyên ngành.

Về đề nghị nâng mức tiền đặt trước, ông Long dẫn chứng thông lệ quốc tế, cho thấy có trường hợp còn không quy định tiền đặt trước. Bởi lẽ, mục đích đặt ra là bán tài sản, kể cả giá khởi điểm là 0 đồng, và thu được càng nhiều tiền thì càng tốt.

Đối với các đề xuất liên quan đến chế tài xử lý hành vi bỏ cọc đấu giá, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho hay sẽ tiếp tục nghiên cứu theo hướng sâu sắc hơn nữa. Những gì còn có thể siết chặt hơn trong các quy định pháp luật chuyên ngành thì sẽ tiếp tục góp ý, hoàn thiện.

Người đứng đầu Bộ Tư pháp cho hay, cơ quan soạn thảo cũng đã tính đến việc xử lý vi phạm về mặt tài chính đối với một số vụ việc cụ thể như bỏ cọc đấu giá đất ở khu đô thị mới Thủ Thiêm, bỏ cọc đấu giá các mỏ cát ở An Giang hoặc Hà Nội…

Tuy vậy, theo Bộ trưởng Lê Thành Long, để đảm bảo sự ngay tình và khả thi, ngoài tính chặt chẽ đến từ quy định pháp luật thì cũng cần có các yếu tố khác như đạo đức kinh doanh, đạo đức hành nghề và trách nhiệm của người quản lý… trong đấu giá tài sản, thông tin từ báo Thanh Niên.

Thùy Dung (T/h)