Cuộc soán ngôi ngoạn mục của Tổng thống Nga Putin

Tổng thống Nga Vlad?m?r Put?n đã g?ành danh h?ệu Nhân vật quyền lực nhất năm 2013 theo Forbes bình chọn, từ tay Tổng thống Mỹ.

Đây có thể co? là một cuộc soán ngô? ngoạn mục của ông Put?n nếu b?ết rằng ông Obama đã l?ên tục được bầu là Nhân vật quyền lực nhất thế g?ớ? kể từ kh? lên làm Tổng thống Mỹ năm 2009, chỉ trừ năm 2010 kh? Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào được bầu.

Thành công trong một năm đầy sóng g?ó vớ? rất nh?ều b?ến động trên chính trường quốc tế có thể tác động mạnh mẽ đến vị thế của Nga đã khắc họa rõ nét dấu ấn ngoạ? g?ao đầy bản lĩnh của nhân vật số một tạ? đ?ện Kreml?n và cả trên toàn thế g?ớ?.

Sự bình tĩnh, cẩn trọng kh? cân nhắc th?ệt hơn nhưng lạ? đầy quyết l?ệt và táo bạo kh? hành động đã g?úp ông Put?n gh? đ?ểm vớ? cộng đồng quốc tế, đẩy đố? thủ lớn nhất của Nga là Mỹ vào thế bị động trong vấn đề Syr?a và kh?ến “thanh danh” của s?êu cường hàng đầu này bị hủy hoạ? ngh?êm trọng trong vụ Edward Snowden.

Ván cờ Syr?a

Syr?a, đồng m?nh thân cận và duy nhất của Nga ở Trung Đông, đã chìm trong bạo lực của cuộc nộ? ch?ến kéo dà? trong suốt 2 năm qua kh?ến hàng trăm nghìn ngườ? phả? th?ệt mạng.

Tình trạng nộ? ch?ến này có thể kéo dà? thêm nh?ều năm nữa bất chấp những nỗ lực của cộng đồng quốc tế tìm k?ếm một g?ả? pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng này. Bước ngoặt căn bản phá vỡ thế cân bằng trên bàn cờ Syr?a nổ ra hôm 21/8 kh? quân chính phủ bị cáo buộc là đã sử dụng vũ khí hóa học tấn công dân thường ở ngoạ? ô thủ đô Damascus kh?ến 200 ngườ? th?ệt mạng trong đó có cả phụ nữ và trẻ em.

Ngay lập tức, Mỹ và các đồng m?nh đã ráo r?ết bằng lờ? nó? và hành động đe dọa một cuộc tấn công quân sự trừng phạt Syr?a vì đã vượt “lằn ranh đỏ”. Tổng thống Mỹ Obama ngày 22/8 đã yêu cầu Bộ Quốc phòng cung cấp hàng loạt các lựa chọn về g?ả? pháp quân sự và dịch chuyển các lực lượng hả? quân t?ến gần hơn tớ? Syr?a nhằm chuẩn bị cho khả năng Tổng thống Obama có thể đưa ra quyết định tr?ển kha? quân sự tạ? nước này. 

Trong lúc tình hình đang “nước sô? lửa bỏng” và Mỹ dường như đang nắm thế “thượng phong” để có thể ra đòn quyết định vớ? Syr?a như cách mà nước này đã thực h?ện đố? vớ? Afgan?stan và Iraq, cả thế g?ớ? lạ? đổ dồn con mắt về phía Nga và chờ đợ? Nga có những phản ứng mạnh mẽ tương tự hoặc thậm chí là hơn nữa để tránh một thảm kịch lặp lạ?.

Tuy nh?ên, trá? vớ? thá? độ sục sô? “quyết ch?ến” của Mỹ và các đồng m?nh, Tổng thống Nga Put?n lạ? chọn một cách phản ứng có vẻ “nhẹ nhàng” hơn rất nh?ều.

Nga chỉ bày tỏ sự lo ngạ? sâu sắc của mình đố? vớ? tuyên bố mà một số quan chức Mỹ cáo buộc chính phủ Syr?a đứng sau vụ v?ệc “sử dụng vũ khí hoá học” ở al-Ghouta hồ? tuần trước và thúc g?ục các nước phương Tây không nên tạo những áp lực quân sự đố? vớ? Syr?a và tạo “đ?ều k?ện bình thường” cho các chuyên g?a của L?ên Hợp Quốc t?ến hành một cuộc đ?ều tra cụ thể và công bằng tạ? Syr?a.

Quan đ?ểm này của Nga kh?ến nh?ều nước trên thế g?ớ? cảm thấy Nga đang mất dần sức ảnh hưởng của mình trên trường quốc tế và có khả năng “buông xuô?” trước sức ép mạnh mẽ của các nước phương Tây đang ráo r?ết chuẩn bị cho một cuộc can th?ệp quân sự vào Syr?a.

Tuy nh?ên, ngay trong tâm bão, khả năng quan sát nhạy bén, sự k?ên nhẫn và chịu đựng sức ép mạnh mẽ, ngoan cường của Tổng thống Nga Put?n lạ? càng được thể h?ện rõ rệt. Những tính toán của ông sau đó đã làm g?ó đổ? ch?ều và thế trận chủ động ngay lập tức lạ? được ông th?ết lập.

Tổng thống Nga Put?n đã quyết định không vộ? vã hành động mà chờ đến kh? Mỹ và các đồng m?nh bộc lộ rõ những hạn chế của mình. Quyết định này đã cho thấy “nhãn quan” ch?ến lược sắc bén của ông kh? tình hình thế g?ớ? d?ễn b?ến gần như đúng vớ? những gì mà ông đã đoán định.

Mặc dù thể h?ện sự ủng hộ mạnh mẽ của mình vớ? Mỹ song Thủ tướng Anh đã không được Hạ v?ện thông qua đề xuất của Chính phủ nước này hôm 30/8 kêu gọ? các nghị sĩ ủng hộ hành động can th?ệp quân sự vào Syr?a và ông Cameron cũng không có cách nào khác là phả? hành động một cách phù hợp theo quyết định của Quốc hộ?.

Mỹ ngay sau đó cũng tỏ thá? độ “hạ nh?ệt” bằng một tuyên bố mang tính “g?ữ thể d?ện” của Tổng thống Obama một ngày sau đó rằng ông đang cân nhắc một hành động "có quy mô hạn chế" vào Syr?a bằng v?ệc sử dụng tên lửa hành trình phóng từ các tàu ch?ến, nhằm vào các mục t?êu chỉ huy của Syr?a.

Trước sự do dự của Mỹ, Tổng thống Nga Put?n đã t?ến thêm một bước đẩy Mỹ vào thế khó xử kh? thẳng thừng bác bỏ những cáo buộc Chính phủ Syr?a đã sử dụng vũ khí hóa học, co? đó là những lờ? lẽ "vô lý" đồng thờ? yêu cầu Hoa Kỳ đưa ra bằng chứng. 

Tổng thống Mỹ đã trình lên Quốc hộ? Mỹ bản dự thảo nghị quyết cho phép t?ến hành can th?ệp quân sự nhằm vào chính phủ Syr?a. Bản dự thảo nghị quyết này dễ dàng được Thượng v?ện do đảng Dân chủ của ông Obama ch?ếm đa số thông qua nhưng lạ? bị “ách lạ?”ở Hạ v?ện do đảng Cộng hòa đố? lập ch?ếm đa số.

Dù lớn t?ếng cho rằng “sẽ tấn công Syr?a ngay cả kh? Quốc hộ? không chấp thuận” nhưng tuyên bố trên của ông Obama không được nh?ều ngườ? đón nhận vì họ cho rằng ông không thể l?ều lĩnh đến như vậy.

Trong tình thế ấy, Mỹ đã buộc phả? chấp nhận đề xuất của Nga đưa toàn bộ số vũ khí hóa học của Syr?a đặt dướ? quyền k?ểm soát của L?ên Hợp Quốc nhằm “hạ nh?ệt” không khí sô? sục trước cuộc tấn công quân sự của Mỹ vào Syr?a. Không những thế, đề xuất của ông Put?n còn được co? là g?ả? pháp g?úp Tổng thống Obama và Mỹ "g?ữ thể d?ện" bở? trên thực tế, một cuộc tấn công quân sự vào Syr?a sẽ "trá? vớ? ý muốn của ngườ? dân Mỹ" cũng như ít nhận được sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế.

Sau kh? Mỹ chấp thuận kế hoạch của Nga, tình hình Syr?a vốn đang cực kì căng thẳng đã gần như ngay lập tức được g?ả? tỏa kh? Syr?a tuyên bố sẵn sàng đặt kho vũ khí của mình dướ? sự g?ám sát của quốc tế và tham g?a vào Công ước quốc tế về vũ khí hóa học.

Những quan ngạ? về v?ệc Nga và đồng m?nh của mình là Syr?a sử dụng kế hoạch này như một b?ện pháp để “câu g?ờ” đã hoàn toàn tan b?ến kh? Syr?a thể h?ện thá? độ hoàn toàn hợp tác và t?ến trình thanh sát các kho vũ khí hóa học của Syr?a đã nhanh chóng hoàn thành trước ngày 1/11, hạn chót để Syr?a thực h?ện cam kết của mình.

Những b?ến chuyển tích cực trong vấn đề Syr?a đã g?úp ông Put?n nhận được sự ủng hộ của nh?ều quốc g?a trên thế g?ớ?. Tổng thống Nga sau đó còn được đề cử g?ả? Nobel Hòa Bình năm 2013.

Tuy danh h?ệu này đã được trao cho Tổ chức Cấm vũ khí hóa học nhưng đố? vớ? nh?ều ngườ? thì ông Put?n mớ? là nhân vật then chốt, là ngườ? chủ động nhất, tích cực nhất trong vấn đề Syr?a và chính vì vậy lẽ ra là xứng đáng nhất vớ? g?ả? thưởng này.

Lá bà? Snowden

Vị thế của Tổng thống Nga Put?n trước ngườ? đồng cấp nước Mỹ Barack Obama cũng thể h?ện rõ rệt hơn trong v?ệc xử lý vấn đề của cựu nhân v?ên tình báo Edward Snowden một cựu trợ lý kỹ thuật của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).

Ngày 9/6, Snowden đã t?ết lộ thông t?n Cơ quan An n?nh Quốc g?a (NSA) đã  lén thu thập thông t?n về những ngườ? sử dụng Internet.

Snowden đã tuyên bố mục đích t?ết lộ chương trình thu thập thông t?n về những ngườ? sử dụng Internet của anh là muốn ngườ? dân Mỹ b?ết về chương trình g?ám sát khổng lồ này, nhằm bảo vệ quyền tự do của mọ? công dân và không muốn Chính phủ Mỹ hủy hoạ? tính cá nhân và sự tự do của Internet, gọ? tắt là PRISM. Cựu nhân v?ên CIA t?ếp tục gây sửng sốt cộng đồng thế g?ớ? kh? t?ết lộ các cơ quan tình báo Mỹ trong nh?ều năm qua đã và đang t?ếp tục tấn công vào mạng máy tính của nh?ều quốc g?a trên thế g?ớ?.

Sau kh? trốn sang Hong Kong (Trung Quốc) và t?ết lộ vụ v?ệc “động trờ?” này, Snowden t?ếp tục bay sang Nga và dự tính sẽ đáp một chuyến bay khác từ Moscow đến Cuba và sau đó sẽ đến Venezuela x?n tỵ nạn.

Tuy nh?ên, Nga đã nhanh chóng thể h?ện tầm ảnh hưởng của mình bằng v?ệc thay đổ? hoàn toàn kế hoạch ban đầu của Snowden và “g?ữ chân” anh này lạ? một sân bay tạ? Moscow.

Dù chưa rõ thá? độ của Snowden trong v?ệc l?ệu có ở lạ? Nga hay không kh? anh này vẫn l?ên tục nộp đơn x?n tị nạn tạ? nh?ều nước khác nhau nhưng Tổng thống Nga Put?n đã “gh? đ?ểm” vớ? Snowden kh? mạnh mẽ lên t?ếng bảo vệ Snowden: “V?ệc dẫn độ Snowden về Mỹ để xét xử không phả? cá nhân a? đó muốn là được. Hơn thế nữa, Snowden chưa làm thủ tục nhập cảnh vào Nga và g?ữa Nga và Mỹ vẫn chưa ký kết H?ệp định dẫn độ tộ? phạm. Do vậy, không thể dẫn độ Snowden vào Mỹ ”.

Tình thế lạ? càng có lợ? cho Nga trong v?ệc tró? chân Snowden kh? một loạt các nước như Ba Lan, Na Uy, Ấn Độ và Đức hoặc từ chố?, hoặc dè dặt trước lờ? đề nghị của Snowden do những nước này cũng “chùn bước” trước quyết tâm của Mỹ nhằm chặn hết các "con đường" tị nạn của Snowden.

Bị đẩy đến đường cùng và chỉ còn Nga là lựa chọn duy nhất, Snowden đã quyết định trú ẩn tạ? Nga và từ đây, nhưng t?ết lộ bí mật của Snowden đã kh?ến nhân vật này trở thành nỗ? ám ảnh khôn nguô? của Mỹ.

L?ên t?ếp các t?ết lộ về v?ệc Cơ quan An n?nh Quốc g?a Mỹ (NSA) do thám thông t?n của Braz?l, Argent?na, Bol?v?a, Trung Quốc, Đức, và một loạt các quốc g?a Đông Nam Á như Thá? Lan, Indones?a… đã kh?ến cho mố? quan hệ của Mỹ vớ? các nước này sứt mẻ ngh?êm trọng.

Cuộc khủng hoảng n?ềm t?n của cả những nước đố? địch cũng như đồng m?nh của Mỹ về chương trình do thám của nước này kh?ến Mỹ buộc phả? thừa nhận chính quyền nước này đã “đ? quá xa” trong vấn đề này.

Vớ? Snowden, g?ờ đây Nga đã nắm trong tay một lá bà? cực kì quan trọng có thể gây sóng g?ó vớ? Mỹ và kh?ến nước này lao đao bất cứ kh? nào mình muốn. Những tính toán chặt chẽ, hợp lý và sắc sảo của ông Put?n trong vấn đề Snowden lạ? một lần nữa cho thấy tầm nhìn và cách xử lý vấn đề của ông “vượt trộ?” như thế nào.

Judo hay còn gọ? là Nhu Đạo là môn võ mà Tổng thống Nga Put?n ưa thích và đã tập luyện nh?ều năm kh? còn nhỏ. Môn võ này đề cao khả năng phòng vệ chủ động, khả năng phản xạ l?nh hoạt và nhận định tình huống để có thể nương theo những đòn tấn công của đố? thủ và phản công để dành ưu thế. Những gì được rèn luyện trong Judo đã được ông Put?n thể h?ện xuất sắc về khía cạnh ngoạ? g?ao quốc tế.

Dù không “đao to búa lớn”, không “hành động rầm rộ” để “phô trương thanh thế” nhưng những gì ông Put?n đã làm được trong 2013 đã để lạ? dấu ấn sâu sắc trong con mắt nh?ều quốc g?a trên thế g?ớ? và g?úp Nga lấy lạ? vị thế s?êu cường hàng đầu của mình./.

Theo VOV