Chuyện về làng đi xây đảo và những nông dân kiên cường giữa biển khơi

(ĐSPL) - Từ nhiều năm nay, các thế hệ thợ làng Bỉnh Di, xã Giao Thịnh, huyện Giao Thuỷ, tỉnh Nam Định đã nối tiếp nhau hết thế hệ này đến thế hệ khác, đem một phần công sức nhỏ bé của mình góp sức xây dựng biết bao công trình nơi quần đảo Trường Sa của Tổ quốc.

Với họ, Trường Sa gần gũi như chính ngôi làng của mình kiên cường trước những bão tố, chông gai.

Cả làng đi xây dựng biển đảo

Từ làng Bỉnh Di đi tàu biển, con đường thủy lộ cứ kéo dài thẳng tắp như sợi chỉ thì có lẽ cũng chẳng kém gì nghìn cây số. Ấy thế, những tin tức về đảo Trường Sa lại được người trong làng cập nhật thường xuyên. Sau mỗi cuộc “alo”, người này chạy sang nhà kia hớt hải báo tin ngoài đảo sắp có bão; rồi thì bão đã qua; rồi nay anh em được nghỉ để liên hoan và rất nhiều tin tức thời sự nhưng cũng rất đời thường về đảo.

Ở Bỉnh Di có đến 300 anh em thanh niên trai tráng đã và đang tiếp bước vượt ngàn trùng khơi xây dựng công trình. Những người thợ xây ở đây báo tin về đất liền thường xuyên để bà con yên tâm. Có lẽ vì thế mà ở làng quê này hình thành một thói quen rất đáng yêu: “Buôn chuyện ngoài đảo”.

Ông Lê Ngọc Đóa, Bí thư Đảng ủy xa Giao Thịnh kể: “Ở địa phương có những làng rất đặc thù. Bỉnh Di thì chuyên đi xây dựng đảo, làng khác chỉ trồng lúa, đi biển... Họ chuyên sâu vào một nghề, một lĩnh vực tạo ra những phường hội truyền thống”. Đi trong làng Bỉnh Di, những câu hát về Trường Sa thi thoảng vẫn ngân vang đâu đó trong những vườn nhà hoặc bên bờ ao. Theo ông Đóa, đây là làng duy nhất từng được huy động quy mô lớn số lượng thợ đi xây các đảo ở Trường Sa. Bởi thế Bỉnh Di còn được các cán bộ hải quân gọi vui là “làng xây đảo”. Câu chuyện cả làng đi xây đảo ở Trường Sa đến với những người thợ là một cơ duyên đặc biệt.

Trò chuyện với PV, ông Đỗ Ngọc Kiên, nguyên Đội trưởng đội Mạ thép cho đoàn công binh T3 nhớ lại: “Ông Hoàng Kiền, khi ấy là trung tá, chỉ huy trưởng một đơn vị công binh về quê tuyển người ra Trường Sa nhưng phải là người có tay nghề cao để tiếp tục công việc.

Cả làng Bỉnh Di có rất nhiều người đăng ký nhưng đợt đầu ông Kiền chỉ tuyển 9 người thợ giỏi nhất vào năm 1991. Tổ thợ này có trách nhiệm xây một ngôi nhà 2 tầng cùng ngọn hải đăng và cột mốc ở đảo Nam Yết, thuộc quần đảo Trường Sa”. Sau khi nhóm thợ đầu tiên với 9 người hoàn thành công việc. Từ đấy, các thế hệ Bỉnh Di theo gót chân cha anh tham gia các đợt tuyển người đi xây dựng ở đảo Trường Sa và các đảo lân cận. Bởi thế, Bỉnh Di mới có thơ: “Sóng xô phai bạc mái đầu/Lòng dân với đảo áo nâu sáng ngời/Bỉnh Di làng nhỏ đẹp tươi/Đảo xa in dấu chân người nông dân”.

Được biết, gia đình ông Phan Trọng Phán được coi là gia đình nổi tiếng nhất nhì xã Giao Thịnh, bởi cả nhà đi xây đảo. Cả nhà có 8 thành viên gồm cả con trai và cháu nội tham gia xây dựng trên đảo Trường Sa. Các thế hệ, thành viên trong gia đình cùng nhau tham gia với tinh thần quyết tâm cao. Với gia đình ông Phán đây là nét truyền thống độc đáo mà ít gia đình khác có được. Theo lời kể của anh Phan Văn Bảy, con trai út của ông Phán, trong gia đình anh, người đi xây dựng đảo đầu tiên là hai anh Thông và Phông. Nơi đầu tiên hai anh đến xây dựng công trình là đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi). Năm 2011, anh Bảy cùng các anh Bốn, Năm và 5 cháu trong gia đình ra Trường Sa.

Từng tham gia xây dựng các công trình trên đảo Trường Sa, hai bố con ông Nguyễn Văn Dũng và Nguyễn Văn Nhất vẫn còn nhớ như in những ngày tháng lênh đênh làm bạn với sóng biển, để cố gắng hoàn thành những công trình vững chắc góp phần bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Gia đình ông Đoàn Văn Tự với thâm niên hai “cuộc đời” gắn bó với đảo kể lại, lúc thanh niên, ông nhập ngũ làm chiến sĩ ở Đoàn M71 Hải quân. Sau xuất ngũ, cơ duyên thế nào, thấy cán bộ về tuyển thợ đi Trường Sa, ông Tự xung phong được bám biển, xây đảo. Là người đã dạn dày sóng gió nên ông Tự được đi làm ở khá nhiều đảo. Mùa biển động, các công nhân phải về đất liền, riêng ông Tự được giữ lại giao làm tổ trưởng.

Ông Lê Ngọc Đóa, Bí thư Đảng ủy xã Giao Thịnh cho hay: “Ở Bỉnh Di có nhiều đại gia đình ra đảo lắm. Họ đến với công việc bằng tinh thần tự nguyện, tự giác cao. Với những người dân nơi đây, họ luôn nghĩ công việc xây dựng đảo như người nông dân gắn bó với ruộng đồng của mình vậy”.

Những nông dân vững chãi giữa trùng khơi

Hơn 300 công nhân ở Bỉnh Di tham gia xây đảo Trường Sa đều là những chiến binh thực thụ. Khi đi, những dáng người có vẻ yếu ớt kia được tôi luyện bởi sóng gió trở nên vạm vỡ, khỏe khoắn lạ thường. Nhưng, điều mà họ phải chiến đấu và chiến thắng ngoài những khắc nghiệt thời tiết còn là chính bản thân. Cũng có người ra ngoài đảo rồi nhưng không chịu được sự khắc nghiệt nên phải quay về. Tuy nhiên, điều đó không làm họ nản chí mà gần như là bước tập rượt để họ hiểu và vượt qua bản thân cho những lần sau. “Ngày trước, những công nhân xây đảo ám ảnh nhất là thiếu nước và phải chiến đấu thường xuyên với nắng gió. Anh em phải căng bạt ra, cứ thấy nao nao chuẩn bị say nắng thì chạy vào nghỉ một chút, rồi lại ra làm”, ông Tự cho biết.

Ông Lê Văn Biền chia sẻ: “Xây được một hàng gạch ở Trường Sa bằng xây cả bức tường ở đất liền. Bởi vì vữa để xây đảo phải trộn bằng nước ngọt, nhiều lúc phải dành nước ăn để trộn hồ. Có những anh em chuyên bốc vác xi-măng bị mồ hôi quyện vào đến nỗi xi-măng vón cục “ăn” vào da người. Anh em đành phải cắn răng bóc lớp xi-măng chết ấy đi đến độ lột cả da. Vất vả là vậy nhưng không ít lần cả đội thợ đứng khóc vì mưa kéo đến, công sức cả ngày tự dưng biến mất”.

Những người thợ từng làm ở Trường Sa đều cho biết, sức mạnh của thiên nhiên khó nơi nào thể hiện thường xuyên như ở đây. Họ từng chứng kiến cơn lốc cuốn theo đồ vật trên mặt đất bay lên trời. Sóng gió ghê gớm là vậy nhưng họ đều vượt qua. Duy chỉ có sự nhung nhớ với đất liền, với vợ con gia đình là dai dẳng nhất.

Ông Hoàn, một trong những thợ đầu tiên ra đảo nhớ lại: “Ngoài đảo lạnh lẽo nhớ đến gia đình chẳng ai cầm lòng được. Rồi ở nhà có đám cưới, đám ma mình cũng không kịp về. Nhưng chúng tôi đều dặn lòng đang hết mình vì Tô quốc, không được chán nản, buồn phiền Phải hoàn thành nhiệm vụ vì đó là trách nhiệm. Bởi thế mà chiến thắng chính mình mới là sự chiến đấu khó khăn và dai dẳng nhất”.

NGUYÊN MẠNH