Cha mẹ cần lưu ý điều gì khi trẻ có dấu hiệu đau bụng, buồn nôn?

Trẻ có thể bị đau bụng và buồn nôn do nhiều nguyên nhân

Sức khỏe & Đời sống dẫn lời PGS.TS Nguyễn Thị Việt Hà - Trưởng khoa Tiêu hoá thuộc Bệnh viện Nhi Trung ương cho bết, tình trạng nhiễm khuẩn tiêu hoá là nguyên nhân thường gặp nhất gây đau bụng và nôn ở trẻ em. Nguyên nhân thường gặp nhất gây nôn và đau bụng ở trẻ em là viêm dạ dày - ruột cấp do virus như: rotavirus, norovirus, calicivirus, adenovirus, COVID-19.

Viêm dạ dày ruột có thể xảy ra khi trẻ ăn thức ăn, nguồn nước bị nhiễm khuẩn hoặc trẻ ngậm tay, chơi đồ chơi bị nhiễm bẩn.Thời tiết nắng nóng của mùa hè làm gia tăng sự phát triển của ruồi, muỗi, gián, kiến… dẫn đến dễ lây lan mầm bệnh. Sử dụng đá, nước giải khát được làm lạnh gây dễ nhiễm khuẩn nếu nguồn nước ô nhiễm.

Tuy nhiên, nôn trớ do viêm dạ dày – ruột nhiễm khuẩn thường bắt đầu đột ngột và hồi phục nhanh trong vòng 24 giờ. Các biểu hiện khác như tiêu chảy phân nhày máu, sốt hoặc đau bụng sẽ xuất hiện đồng thời hoặc sau 12-24 giờ.

Nguyên nhân thứ 2 là ngộ độc thực phẩm, rất dễ phát hiện. Trẻ bị ngộ độc thường có cảm giác buồn nôn và nôn ngay, có khi nôn cả ra máu, đau bụng, tiêu chảy nhiều lần phân lỏng có thể có nhày máu. Trẻ có thể không sốt hay sốt cao trên 38 độ C.

Ngoài ra, chế độ ăn không phù hợp như ăn uống quá độ, dị ứng thức ăn, hay độc chất, dùng thuốc quá liều; hoặc các bệnh lý cấp cứu ngoại khoa cần nhanh chóng phẫu thuật như lồng ruột, viêm ruột thừa, tắc ruột… cũng gây nôn trớ và đau bụng ở trẻ.

BS Hà cũng đặc biệt lưu ý tình trạng nôn, đau bụng ở những trẻ có tiền sử COVID-19, hoặc tiếp xúc với người mắc COVID-19, sống trong vùng dịch, cha mẹ cũng cần lưu ý các biểu hiện đau bụng và nôn.

Kết quả từ các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, 30-40% trẻ em nhiễm COVID-19 có biểu hiện triệu chứng tiêu hoá như nôn, đau bụng, tiêu chảy. Sau nhiễm COVID-19 từ 4-6 tuần, khoảng 10% trẻ có biểu hiện đau bụng, nôn. Khi có biểu hiện này trẻ cần được đi khám vì trẻ có thể bị viêm ruột thừa, lồng ruột, viêm tuỵ cấp, tràn dịch ổ bụng.

Theo khuyến cáo của BS Hà, cần đưa trẻ đến bệnh viện nếu nôn kéo dài trên 24 giờ hoặc trẻ nôn liên tục, nôn ra tất cả mọi thứ sau khi ăn hoặc uống, dịch nôn có màu xanh hoặc vàng, có sự hiện diện của máu đỏ tươi hoặc máu đông. Cùng đó, tiêu chảy thường xuất hiện đồng thời hoặc sau nôn, đau bụng và có thể tồn tại ngay cả khi đau bụng đã hết. Nếu trẻ đi ngoài phân lỏng nhiều nước, nhiều lần trong ngày, phân nhày máu hoặc có biểu hiện mất nước cũng cần đưa tới bệnh viện.

Khi trẻ có các biểu hiện nặng, trẻ cần được đi khám tại các cơ sở y tế. Tại đây bác sỹ sẽ cần làm một số xét nghiệm như công thức máu, xét nghiệm phân, siêu âm, chụp X-quang bụng để xác định chính xác nguyên nhân và có hướng xử trí sẽ khác nhau.

Khi trẻ xuất hiện những tình trạng như sốt cao liên tục, phát ban, rối loạn tiêu hóa, nếu nặng hơn có thể gặp các biến chứng tim mạch, sốc,… thì cha mẹ cần đưa con tới các cơ sở y tế để biết có mắc hậu COVID-19 hay hội chứng viêm đa hệ thống hay không.

Cách xử trí khi trẻ bị đau bụng, nôn tại nhà

- Khi trẻ đau bụng, điều đầu tiên cha mẹ nên làm là trấn an, vỗ về và cho trẻ nằm nghỉ. Cần theo dõi sát trẻ nhằm phát hiện ra những dấu hiệu bất thường để đưa trẻ đến bệnh viện kịp thời. Không sử dụng thuốc giảm đau vì có thể làm che lấp những dấu hiệu cần thiết để phát hiện bệnh, gây khó khăn cho việc chẩn đoán.

- Cho trẻ uống nước đủ để tránh bị mất nước khi nôn hay tiêu chảy nhiều. Tốt nhất là cho trẻ uống dung dịch bù nước và điện giải (Oresol). Có nhiều chế phẩm (viên, gói bột) để pha dung dịch Oresol, cha mẹ cần pha đúng theo hướng dẫn. Cha mẹ không cho trẻ uống một lúc quá nhiều mà nên kiên nhẫn cho bé uống từ từ từng ngụm nhỏ, 50-100 ml Oresol sau mỗi lần trẻ bị nôn hoặc tiêu chảy.

- Không tự sử dụng thuốc cầm nôn và tiêu chảy. Nôn và tiêu chảy là hoạt động bảo vệ cơ thể để tống các tác nhân gây bệnh ra khỏi cơ thể. Sử dụng thuốc cầm nôn, cầm tiêu chảy không phù hợp sẽ dẫn đến tình trạng giảm nhu động ruột, giảm hấp thu và kéo dài thời gian lưu lại trong đường tiêu hóa của vi khuẩn, độc tố gây ngộ độc thực phẩm làm trẻ đầy hơi, chướng bụng, và kéo dài thời gian bị bệnh.

- Cho trẻ ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa trong giai đoạn bệnh, ăn trở lại bình thường và nhiều hơn khi hồi phục. Nếu không nôn trớ 12-24 giờ, trẻ có thể ăn uống lại bình thường nhưng vẫn cần uống nhiều nước, BS Nguyễn Thị Việt Hà chia sẻ trên Tri thức trực tuyến.

Linh Chi (T/h)