“Canh bạc mạo hiểm” của Tổng thống Ukraine Yanukovich

(ĐSPL) - Tổng thống Yanukov?ch đang chơ? một “canh bạc mạo h?ểm”, chấp nhận làn sóng b?ểu tình phản đố?… để kích động EU, Nga xem bên nào hỗ trợ tà? chính nh?ều hơn.

Tổng thống Ukra?ne Yanukov?ch "đang đ? trên dây" g?ữa Nga và L?ên m?nh Châu Âu.

Nhìn bề ngoà?, ngườ? ta có cảm g?ác Tổng thống Ukra?ne, V?ctor Yanukov?ch, là một ngườ? th?ếu can đảm và đã khuất phục trước sức ép từ phía Nga. Tuy nh?ên, kh? xuất h?ện tạ? Hộ? nghị thượng đỉnh V?ln?us, ý đồ thực sự của ông mớ? bị hé lộ.

Yanukov?ch đã chế nhạo đề nghị hỗ trợ tà? chính 800 tr?ệu euro của L?ên m?nh Châu Âu chỉ là “một v?ên kẹo nhỏ”, chẳng thấm vào đâu so vớ? khoản t?ền 20 tỷ USD mỗ? năm để nâng cấp nền k?nh tế yếu kém của Ukra?ne đạt t?êu chuẩn EU. Ông cũng đề nghị đàm phán ba bên g?ữa EU, Nga và Ukra?ne về thương mạ? - một đề nghị mà EU ngay lập tức bác bỏ.

Ukra?ne bắt đầu theo đuổ? đường lố? t?ến tớ? sự hợp tác chặt chẽ hơn vớ? EU, sau kh? bị Nga từ chố? cung cấp kh? đốt vớ? mức g?á rẻ hơn. Công chúng Ukra?ne cũng ủng hộ v?ệc nước này hộ? nhập vớ? Châu Âu. Các cuộc đ?ều tra dư luận cho thấy hơn một nửa những ngườ? Ukra?ne được hỏ? ý k?ến muốn l?ên kết chặt chẽ hơn vớ? EU.

Vốn là một chính trị g?a lọc lõ? và đang hy vọng tá? đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2015, Tổng thống đương nh?ệm Yanukovych phả? tìm cách cân bằng lợ? ích đô? kh? trá? ngược vớ? nhau của các khu vực cử tr?.

Ông đã đắc cử Tổng thống Ukra?ne một phần nhờ cam kết cả? th?ện quan hệ vớ? Nga. Tạ? V?ln?us, ông đã bày tỏ muốn theo đuổ? các mố? quan hệ gần gũ? hơn vớ? phương Tây trong kh? vẫn duy trì quan hệ tốt vớ? Nga. Vào thờ? đ?ểm h?ện tạ?, ông đã chọn v?ệc hy s?nh ngắn hạn quan hệ đố? tác vớ? EU – vốn đò? hỏ? cả? cách chính trị, tư pháp, và k?nh tế và “thắt lưng buộc bụng” về tà? chính – cho những toan tính lâu dà?.

Trong kh? đó, g?ớ? tà? ph?ệt Ukra?ne cũng lo ngạ? v?ệc hợp tác chặt chẽ hơn vớ? EU sẽ buộc họ phả? m?nh bạch hơn và phả? cạnh tranh vớ? các công ty phương Tây mạnh gấp bộ?. Về phần mình, Tổng thống Yanukovych cũng ngần ngạ? trước đò? hỏ? của EU về v?ệc phóng thích đố? thủ chính trị truyền k?ếp Yul?a Tymoshenko. Cựu Thủ tướng  Tymoshenko chính là ngườ? đã cầm đầu các cuộc b?ểu tình chống lạ? ông Yanukov?ch trong năm 2004 và suýt nữa  đánh bạ? ông trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2010. Bà này bị bắt g?am năm 2011 vớ? tộ? danh lạm dụng chức vụ, gây th?ệt hạ? lớn cho nền k?nh tế Ukra?ne, kh? g?ữ cương vị thủ tướng.

L?ên bang Nga đóng một va? trò lớn trong sự đảo ngược lập trường vừa qua của Ukra?ne. Đ?ện Kreml?n không tán thành v?ệc Ukra?ne ký thỏa thuận vớ? EU và đã làm tất cả những gì có thể làm để phá hỏng thỏa thuận này. Nga đã gây áp lực đáng kể bằng cách cấm nhập khẩu một số hàng hóa của Ukra?ne, áp đặt trừng phạt thương mạ? và đò? Ukra?ne thanh toán các hóa đơn khí đốt lớn t?ền tỷ. Chính vì hành động này mà các nhà lãnh đạo EU đã cáo buộc Nga bắt nạt Ukra?ne.

Chỉ có đ?ều, vốn chưa thoát khỏ? khủng hoảng nợ công, một số nước thành v?ên EU cũng không muốn l?ên kết chặt chẽ vớ? Ukra?ne - một nền k?nh tế đang gặp khó khăn và tham nhũng tràn lan. Ukra?ne là một đố? tác thương mạ? hấp dẫn đố? vớ? Châu Âu, vớ? đường b?ên g?ớ? t?ếp xúc vớ? 4 nước thành v?ên EU, vớ? dân số 45 tr?ệu ngườ? và t?ềm năng k?nh tế đáng kể. Tuy nh?ên, nền k?nh tế Ukra?ne h?ện đang ở trong tình trạng quẫn bách, vớ? dự trữ ngoạ? hố? đang chạy ra ngoà? và phả? thanh toán các hóa đơn khí dốt khổng lồ cũng như các khoản nợ đến hạn. Ukra?ne h?ện đang phả? đố? mặt vớ? một cuộc khủng hoảng t?ền tệ.

Tổng thống Yanukov?ch phàn nàn rằng EU đã không cung cấp tà? chính thỏa đáng để đủ thuyết phục ông ký kết thỏa thuận. Ông cho b?ết một gó? v?ện trợ tà? chính cần bao gồm tư vấn k?nh tế vĩ mô, tá? lập  mố? quan hệ làm v?ệc vớ? Quỹ T?ền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế g?ớ? về "các đ?ều khoản chấp nhận được”,  xem xét lạ? các hạn chế của EU đố? vớ? một số hàng hóa xuất khẩu của Ukra?ne và g?úp h?ện đạ? hóa mạng lướ? đường ống dẫn khí đốt của Ukra?ne.

Mặc dù công kha? bày tỏ thất vọng, nhưng trong thâm tâm, một số nước thành v?ên EU cảm thấy trút bỏ được một gánh nặng, kh? không phả? lấy t?ền đóng thuế của dân để bảo lãnh cho một nền k?nh tế Ukra?ne kém h?ệu quả. Không những thế, các nước này lạ? có thể đổ lỗ? cho Nga về chính thất bạ? của họ.

L?ên m?nh Châu Âu cho b?ết vẫn duy trì đề nghị quan hệ đố? tác vớ? Ukra?ne và do phả? đố? mặt vớ? làn sóng b?ểu tình phản đố? khổng lồ trên đường phố, Tổng thống Yanukov?ch vẫn nó? rằng ông sẽ thúc đẩy quá trình đưa  Ukra?ne xích lạ? gần EU.

Nếu quả thực còn có một vòng đàm phán EU-Ukra?ne t?ếp theo, đây sẽ là một cuộc g?ằng co địa ch?ến lược nữa g?ữa Nga và Châu Âu. Kh? đó, quyết định của Tổng thống Yanukovych sẽ phả? tính đến các bà? toán chính trị ở trong nước.

Trong và? ngày, và? tuần và có lẽ và? tháng tớ?, có nh?ều khả năng Tổng thống Yanukov?ch sẽ phả? đố? mặt vớ? áp lực g?a tăng ở Ukra?na và từ phía Nga.

M?nh Đức (theo Nat?onal Interest)