Cái bắt tay định mệnh giữa ông Đinh La Thăng và Hà Văn Thắm ở thương vụ 800 tỷ đồng

Dù không tổ chức họp HĐQT, không lấy ý kiến các thành viên HĐQT, ông Đinh La Thăng đã ký thỏa thuận với Hà Văn Thắm để PVN tham gia góp vốn vào Oceanbank.

Cuộc gặp định mệnh

Báo Vietnamnet dẫn kết luận điều tra cho hay, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã thực hiện các thủ tục để thành lập Ban trù bị ngân hàng TMCP Hồng Việt. Tuy nhiên, đến tháng 7/2008, thực hiện chủ trương của Chính phủ về việc kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, PVN đã thực hiện thủ tục rút vốn, không tiếp tục tham gia góp vốn thành lập ngân hàng Hồng Việt.

Thời điểm đó, Hà Văn Thắm mua lại cổ phần ngân hàng TMCP Nông thôn Hải Hưng, làm thủ tục đổi tên thành ngân hàng TMCP Đại Dương (Oceanbank) và đảm nhận vị trí Chủ tịch HĐQT.

Oceanbank khi đó là ngân hàng có quy mô nhỏ, hoạt động nhỏ, vốn và tiềm lực tài chính yếu, khả năng thanh khoản thấp, khó đứng vững trong giai đoạn thị trường tài chính tiền tệ có nhiều biến động, cần phải huy động vốn để cân đối nguồn sử dụng.

Đúng lúc đó, Nguyễn Xuân Sơn (khi đó là TGĐ công ty cổ phần Tài chính Dầu khí, Trưởng Ban trù bị ngân hàng TMCP Hồng Việt) và Hà Văn Thắm có cuộc gặp gỡ trao đổi, bàn bạc về việc đàm phán để PVN góp vốn trở thành cổ đông chiến lược của Oceanbank. Đó là thời điểm tháng 9/2008.

Hà Văn Thắm đã đồng ý với đề nghị của Nguyễn Xuân Sơn khi nhận ra PVN là đơn vị có tiềm lực kinh tế, có nhiều nguồn vốn nhàn rỗi.

Trung tuần tháng 9/2008, Thắm được Sơn mời đến trụ sở PVN để gặp gỡ, làm việc với ông Đinh La Thăng (Chủ tịch HĐQT PVN), Nguyễn Ngọc Sự (Phó TGĐ PVN) và Nguyễn Mạnh Hà (chuyên viên Ban trù bị ngân hàng Hồng Việt).

Tại cuộc gặp này, hai bên thống nhất thỏa thuận PVN tham gia góp vốn khi Oceanbank tăng vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng lên 2.000 tỷ đồng trong năm 2008, bằng hình thức PVN góp 20% vốn điều lệ, và các cổ đông là cán bộ công nhân viên của PVN đã tham gia góp vốn thành lập ngân hàng Hồng Việt là 10% vốn điều lệ Oceanbank.

Theo thỏa thuận, Oceanbank sẽ tiếp nhận số cổ đông này về làm việc và tiếp nhận cơ sở vật chất, thiết bị đã được Ban trù bị thành lập ngân hàng Hồng Việt đầu tư, mua sắm.

Căn cứ vào kết quả làm việc với đại diện Oceanbank, ngày 18/9/2008, ông Nguyễn Ngọc Sự đã ký văn bản gửi ông Đinh La Thăng báo cáo kết quả đàm phán với Hà Văn Thắm, kèm theo báo cáo đánh giá sơ bộ các chỉ tiêu tài chính của Oceanbank.

Văn bản này có nêu: "... Nhìn tổng thể đến 31/3/2008, Oceanbank là ngân hàng quy mô nhỏ, khả năng thanh khoản thấp, ... trong bối cảnh kinh tế hiện tại, Oceanbank đứng trước khó khăn trong vấn đề huy động vốn với lãi suất hợp lý để cân đối với nguồn sử dụng... Oceanbank thuộc nhóm tổ chức tín dụng có xếp hạng trung bình khá trong số các ngân hàng thương mại cổ phần".

Được báo cáo là vậy, nhưng cùng ngày hôm đó, dù không tổ chức họp HĐQT, không lấy ý kiến các thành viên HĐQT, ông Đinh La Thăng đã ký thỏa thuận với Hà Văn Thắm để PVN tham gia góp vốn vào Oceanbank.

Sau khi thỏa thuận được ký giữa PVN và Oceanbank, ngày 29/9/2008, ông Nguyễn Ngọc Sự ký tiếp văn bản gửi HĐQT, trong đó nêu: "Oceanbank là ngân hàng có quy mô nhỏ (tổng tài sản đến tháng 6/2008 là hơn 10 ngàn tỷ), Trong quý II/2008, Oceanbank không tiếp tục trích lập dự phòng rủi ro tín dụng, mặc dù các khoản vay dưới chuẩn vẫn gia tăng... Oceanbank đang đứng trước bài toán nặng nề nhất về khả năng đứng vững và có thể phát triển trong giai đoạn thị trường tài chính tiền tệ đang có nhiều biến động, cạnh tranh khốc liệt ở một tương lai rất gần, khi khả năng thanh khoản kém, vốn và tiềm lực tài chính thấp, chất lượng tài sản thấp...".

Ngày hôm sau, trong một cuộc họp HĐQT PVN do ông Đinh La Thăng chủ trì, các thành viên HĐQT lúc này mới được biết việc PVN có chủ trương góp vốn vào Oceanbank và ông Đinh La Thăng thậm chí đã ký thỏa thuận góp vốn với Hà Văn Thắm.

Sau các đợt góp vốn, PVN đã góp vào Oceanbank 800 tỷ đồng, tương đương 20% vốn điều lệ. Trong khi đó, tại thời điểm ngày 1/1/2011, luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 có hiệu lực quy định: "Một cổ đông là tổ chức không được sở hữu vượt quá 15% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng...".

Điều đáng nói, các nghị quyết góp vốn đợt 1 và đợt 2, PVN ban hành trước khi Thủ tướng hoặc Phó Thủ tướng có ý kiến. Riêng đối với đợt 3, Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành không nhận được báo cáo, xin ý kiến của PVN về việc góp vốn.

Ông Đinh La Thăng “chạy” giấy xác nhận

Theo báo Vnexpress, tại cơ quan điều tra, ông Hà Văn Thắm khai trong cuộc gặp đầu tiên ngày 17/9/2008, hai bên đã thống nhất PVN tham gia góp 20% vốn điều lệ của OceanBank. PVN sẽ hỗ trợ về tài chính, vốn; đồng thời khuyến khích các đơn vị thành viên sử dụng các dịch vụ tài chính, ngân hàng do OceanBank cung cấp.

Ông Thắm còn khai trước khi ký thỏa thuận trên PVN chưa tiếp xúc với OceanBank để tổ chức khảo sát, thẩm định tình hình hoạt động.

Trong khi đó, ông Đinh La Thăng từng nói trước khi ký thỏa thuận số 6934 ngày 18/9/2008 với ông Hà Văn Thắm, đã trao đổi nhiều lần với các ông bà trong HĐQT mà trực tiếp là ông Hoàng Xuân Hùng, Trần Ngọc Cảnh và bà Phan Thị Hòa về việc PVN tham gia góp vốn vào OceanBank. Ông Thăng cho rằng điều đó được thể hiện trên Giấy xác nhận ngày 28/3/2017 đã cung cấp cho Cơ quan điều tra để giải trình nội dung này.

Tuy nhiên, sau khi bị khởi tố bị can, ông Thăng khai lại. Theo đó, khi Ủy ban Kiểm tra Trung ương vào làm việc tại PVN để có tài liệu xác nhận việc đã trao đổi xin ý kiến thống nhất trong HĐQT trước khi ký thỏa thuận tham gia góp vốn với Hà Văn Thắm, ông khi đó là Bí thư Thành ủy TP HCM đã liên lạc qua điện thoại nhờ các ông bà trên xác nhận... Thực tế không có việc thông qua HĐQT hay tổ chức cuộc họp xin ý kiến các thành viên HĐQT bằng văn bản.

Cơ quan điều tra cho hay lời khai sau khi bị bắt của ông Thăng phù hợp với lời khai của các bị can khác về việc ông Thăng chưa được HĐQT thông qua việc góp vốn vào OceanBank trước khi ký thỏa thuận.

Cự Giải (T/h)