Cách ngắm mưa sao băng từ sao chổi cổ đại trên bầu trời Việt Nam

Sao băng Orionids

Space.com cho biết, từ tối nay người Việt có thể quan sát mưa sao băng Orionids, hiện tượng xảy ra khi các mảnh vỡ từ sao chổi Halley lao vào bầu khí quyển Trái đất.

Mưa sao băng này có thể quan sát được từ đêm 2/10 đến ngày 12/11 hằng năm. Orionids nổi bật nhờ những vệt sáng kéo dài trên bầu trời đêm, hình thành khi Trái đất đi qua dải mảnh vỡ dày đặc do sao chổi 1P/Halley để lại.

Trong năm 2025, Orionids được dự báo đạt cực điểm vào khoảng ngày 20 – 21/10, với tần suất 10–20 vệt sao băng mỗi giờ nếu điều kiện trời quang, ít ánh sáng. Tuy vậy, một số chuyên gia cho rằng thời điểm đạt đỉnh có thể muộn hơn. Hiệp hội Thiên thạch Mỹ, chẳng hạn, dự đoán Orionids sẽ bùng nổ mạnh nhất vào đêm 22 – 23/10.

Người quan sát sẽ chứng kiến các sao băng Orionids bay vút ra từ điểm xuất phát nằm gần các ngôi sao của chòm sao Orion, có thể nhìn thấy phía trên đường chân trời phía đông nam vào rạng sáng giữa tháng 10.

Thời điểm tốt nhất để săn sao băng Orionids là vào những giờ sau nửa đêm, đặc biệt vào ngày mưa sao băng đạt đỉnh, khi ánh sáng tỏa ra cao trên bầu trời trong pha trăng non hằng tháng, khiến bầu trời không bị ô nhiễm ánh sáng tự nhiên.

Để quan sát được nhiều sao băng, đừng nhìn trực tiếp vào điểm tỏa sáng. Thay vào đó, hãy chọn một khoảng trời rộng, có thể nhìn thấy các vệt sáng sao băng sẽ kéo dài nhất và dành 30 phút để mắt bạn thích nghi hoàn toàn với bóng tối.

Mưa sao băng Orionids là trận mưa sao băng thứ hai do sao chổi Halley tạo ra, cùng với mưa sao băng Eta Aquarids vào tháng 5. Halley mất khoảng 76 năm để hoàn thành một vòng quay quanh mặt trời và loài người có thể nhìn thấy nó từ trái đất vào năm 2061.

Các nhà khoa học gọi sao băng Orionids là "di sản của sao chổi Halley". Trên thực tế, đây là những hạt bụi mà sao chổi để lại trong không gian dọc theo quỹ đạo của nó từ những lần đi qua trước đó quanh mặt trời.

Thiên thạch được giải phóng vào không gian là tàn dư của sao chổi. Tất cả sao chổi cuối cùng đều tan rã thành các đám thiên thạch và sao chổi Halley đang trong quá trình đó vào thời điểm này.

Mưa sao băng Draconid 

Ngoài sao băng Orionids , từ ngày 6 - 10/10, người yêu thiên văn trên toàn cầu sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng mưa sao băng Draconid - một hiện tượng kỳ thú bắt nguồn từ chòm sao Draco.

Đặc biệt, đêm 8/10 được dự báo là thời điểm cực điểm, hứa hẹn mang đến một màn trình diễn ngoạn mục trên bầu trời phương Bắc.

Khác với phần lớn các trận mưa sao băng thường quan sát tốt nhất vào rạng sáng, Draconid lại xuất hiện rõ nhất vào buổi tối, tạo điều kiện thuận lợi cho đông đảo công chúng theo dõi mà không cần thức khuya. Theo các nhà khoa học, vào lúc 19h UTC ngày 8/10, Trái đất sẽ đi qua vùng bụi vũ trụ còn sót lại của sao chổi 21P/Giacobini-Zinner, khiến nhiều thiên thạch lao vào khí quyển và tạo thành những vệt sáng rực rỡ.

Để quan sát, người xem nên hướng mắt về phía bầu trời phương Bắc, nơi chòm sao Draco hiện diện. Tâm điểm mưa sao băng nằm gần hai ngôi sao nổi bật Eltanin và Rastaban - còn được ví như "đôi mắt của Rồng".

Dù sao băng có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào, việc nhìn về phía chòm Draco sẽ giúp tăng cơ hội bắt gặp nhiều vệt sáng hơn.