Bộ sách đáp ứng tiêu chí nào sẽ được chọn làm "khuôn vàng thước ngọc" cho học sinh cả nước từ năm 2026?

Báo Tin tức đưa tin, thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đã ký báo cáo tiếp thu, giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Một trong những nội dung trọng tâm nhận được sự quan tâm lớn là chủ trương ban hành một bộ sách giáo khoa (SGK) sử dụng thống nhất trên phạm vi toàn quốc.

Lộ trình triển khai

Theo báo cáo của Chính phủ, nhằm thực hiện nhiệm vụ được nêu tại Nghị quyết số 71-NQ/TW, dự thảo Luật quy định: "Bộ GD&ĐT quyết định một bộ SGK giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc". Theo đó, Chính phủ đã giao Bộ GD&ĐT xây dựng phương án để đưa bộ sách này vào sử dụng bắt đầu từ năm học 2026-2027.

Việc biên soạn và triển khai bộ sách thống nhất phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc: Công khai, minh bạch, khách quan, tiết kiệm và chống lãng phí. Đặc biệt, bộ sách mới cần kế thừa những ưu điểm của các bộ sách hiện hành, đảm bảo không gây xáo trộn hoạt động dạy và học, đồng thời giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực đến giáo viên và học sinh.

Ngay sau khi cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương, Chính phủ sẽ chỉ đạo rà soát và điều chỉnh các quy định pháp luật liên quan đến SGK. Các nội dung quan trọng bao gồm: Hoàn thiện cơ chế tái sử dụng sách, xây dựng tủ sách dùng chung tại thư viện và cụ thể hóa chính sách cấp SGK miễn phí trong các nghị định. Những bước đi này nhằm tạo lập hành lang pháp lý đầy đủ, phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu minh bạch trong tổ chức thực hiện.

Các tiêu chuẩn khắt khe đối với bộ sách giáo khoa dùng chung

Tờ Giáo dục & Thời đại dẫn thông tin cho hay, một bộ SGK chuẩn mực không chỉ đơn thuần là tập hợp các cuốn sách theo chương trình mới mà phải là khung tham chiếu chuẩn cho giáo viên, đảm bảo tính ổn định và chất lượng dạy học trên cả nước. Để đạt được điều này, bộ sách cần đáp ứng đồng bộ nhiều tiêu chí khắt khe:

Thứ nhất là tính đầy đủ và đồng bộ. Bộ sách phải bao quát tất cả các môn học, bao gồm cả những môn đặc thù hoặc ít học sinh lựa chọn. Đi kèm với đó là tài liệu giáo dục địa phương được biên soạn thống nhất. Sự đầy đủ này giúp các nhà trường xây dựng kế hoạch dạy học ổn định, tránh tình trạng thiếu hụt hoặc lệch pha giữa các môn và các khối lớp.

Thứ hai là yêu cầu về hệ sinh thái học liệu số. Bên cạnh sách in, bộ SGK cần đi kèm hệ sinh thái học liệu đa dạng như: Bài tập tương tác, video, audio, tư liệu thực tế, sách giáo viên và sách bài tập... Điều này đòi hỏi đơn vị biên soạn phải có năng lực vững vàng về tài chính, nhân lực và công nghệ, đồng thời thường xuyên tổ chức tập huấn cho giáo viên để khai thác hiệu quả công cụ hỗ trợ này.

Thứ ba là giá thành hợp lý và cơ chế cung ứng an toàn. Bộ sách phù hợp phải có mức giá cạnh tranh, giúp giảm gánh nặng tài chính cho phụ huynh và ngân sách nhà nước (trong các chính sách hỗ trợ). Chi phí sản xuất, phát hành cần được tối ưu hóa và minh bạch. Bên cạnh đó, quá trình cung ứng phải đảm bảo an ninh, an toàn pháp lý (bản quyền), có khả năng ứng phó với các tình huống bất thường (thiên tai, dịch bệnh) và duy trì hệ thống phân phối minh bạch.

Thứ tư là tính ổn định và sự phù hợp về phương pháp sư phạm. Một bộ sách được tin dùng rộng rãi sẽ hạn chế việc thay sách liên tục, giảm áp lực tập huấn cho giáo viên và đảm bảo sự thống nhất trong kiểm tra, đánh giá. Về chuyên môn, sách cần thống nhất triết lý giáo dục, đảm bảo tính liên thông từ lớp 1 đến lớp 12, tránh chồng chéo nội dung và hỗ trợ giáo viên dạy học theo đúng định hướng phát triển năng lực của Chương trình GDPT 2018.

Như vậy, việc lựa chọn bộ SGK dùng chung không chỉ dừng lại ở chất lượng cuốn sách mà còn bao hàm cả hệ sinh thái học liệu, cơ chế cung ứng và sự ổn định của toàn hệ thống, nhằm đảm bảo quyền lợi học tập tốt nhất cho học sinh mọi vùng miền.