Bí mật ẩn giấu trong viên đá rune lâu đời nhất thế giới

Ngày 22/2, theo CNN, các nhà khảo cổ tại Na Uy vừa phát hiện nhiều mảnh vỡ của một phiến đá chữ rune có niên đại gần 2.000 năm.

Đây được xem là viên đá rune lâu đời nhất thế giới từng được ghi nhận, chứa đựng những thông điệp bí ẩn và có thể cung cấp thêm manh mối về sự phát triển của hệ thống chữ viết German cổ đại.

Viên đá rune cổ nhất được tìm thấy vào năm 2021 trong quá trình khai quật một khu mộ cổ ở miền đông Na Uy. Ban đầu, các nhà khảo cổ phát hiện một mảnh đá lớn có khắc chữ rune. Khi tiếp tục điều tra, họ thu thập thêm nhiều mảnh vỡ khác có ký tự tương tự trong các ngôi mộ gần đó.

Sau khi nghiên cứu, các chuyên gia nhận ra rằng tất cả những mảnh vỡ này từng thuộc về một phiến đá lớn hơn, vốn đã bị chia nhỏ và đặt vào nhiều khu chôn cất khác nhau. Nhóm nghiên cứu tại Bảo tàng Lịch sử Văn hóa của Đại học Oslo đã xác định niên đại của các mảnh đá bằng phương pháp định tuổi bằng cacbon phóng xạ, cho thấy chúng có từ năm 50 trước Công nguyên đến năm 275 sau Công nguyên. Phát hiện này xác lập đây là viên đá rune cổ nhất từng được biết đến.

Viên đá chữ rune lâu đời nhất thế giới được khai quật trong những ngôi mộ cổ ở miền đông Na Uy. (Ảnh: CNN)

Chữ rune là hệ thống chữ viết đầu tiên của các tộc người German cổ, xuất hiện trong vài thế kỷ đầu sau Công nguyên và được sử dụng rộng rãi ở Scandinavia cho đến cuối thời Trung cổ. Người ta tin rằng chữ rune lấy cảm hứng từ bảng chữ cái La Mã nhưng nguồn gốc chính xác và mục đích sử dụng ban đầu vẫn còn là bí ẩn.

Nhiều viên đá rune được tìm thấy ở Bắc Âu mang thông điệp quan trọng, từ những ghi chép về các vị vua Viking quyền lực đến lời cảnh báo về biến đổi khí hậu trong quá khứ. Tuy nhiên, phần lớn các viên đá này có niên đại từ thời Viking (800 - 1050 sau Công nguyên), trong khi chữ rune ban đầu xuất hiện sớm hơn nhiều nhưng lại rất hiếm.

Viên đá rune mới phát hiện có những ký tự khó giải mã, bao gồm những dòng chữ rune chưa từng thấy trước đây. Điều này đặt ra nhiều câu hỏi về ý nghĩa của các ký tự, danh tính người khắc chữ và lý do viên đá bị chia nhỏ qua các thế hệ.

Mặc dù các nhà nghiên cứu đã thành công trong việc ghép nối một số mảnh đá nhưng vẫn còn nhiều phần bị thiếu và chưa thể tái tạo hoàn chỉnh. Các mảnh vỡ được tìm thấy trong nhiều ngôi mộ khác nhau cho thấy viên đá rune có thể đã bị chia nhỏ và tái sử dụng trong các nghi lễ tang lễ khác nhau.

Tiến sĩ Kristel Zilmer - chuyên gia về chữ rune tại Bảo tàng Lịch sử Văn hóa của Đại học Oslo, nhận định rằng phát hiện này mang ý nghĩa đặc biệt trong nghiên cứu về ngôn ngữ học và văn hóa German cổ. Theo bà, viên đá rune này không chỉ phản ánh hệ thống chữ viết sơ khai mà còn là bằng chứng về cách con người thời kỳ đó sử dụng chữ rune để tưởng niệm hoặc đánh dấu các sự kiện quan trọng.

Trước đó, các các nhà khảo cổ Na Uy cũng có cuộc khai quật ba ngôi mộ của người Viking đã phát hiện ra các chuỗi hạt, đồ trang sức bằng tiền xu và một viên đá.

Những ngôi mộ, tất cả dường như đều thuộc về phụ nữ, được tìm thấy ở bờ biển phía tây Na Uy. Chúng có niên đại từ đầu những năm 800 sau Công nguyên, trong Thời đại Viking (năm 793 đến năm 1066 sau Công nguyên).