Những người cao tuổi mắc các bệnh lý như thoái hóa khớp, loãng xương, viêm khớp dạng thấp hay đau cột sống mãn tính là nhóm đầu tiên cần đặc biệt dự phòng té ngã. Khi mật độ xương giảm sút, chỉ một cú ngã nhẹ cũng có thể khiến xương bị gãy, đặc biệt là xương đùi, xương chậu hoặc cổ tay.
Không ít trường hợp, sau khi bị ngã gãy cổ xương đùi, người cao tuổi phải nằm một chỗ lâu ngày, dẫn đến suy giảm chức năng vận động, teo cơ, viêm phổi do nằm lâu và nguy cơ tử vong tăng cao.
Việc phòng ngừa té ngã ở nhóm này không chỉ là bảo vệ xương khớp, mà còn là bảo vệ cả khả năng độc lập trong sinh hoạt hằng ngày của người cao tuổi.
Các bệnh như tăng huyết áp, tụt huyết áp tư thế, rối loạn nhịp tim hay bệnh mạch vành đều có thể khiến người cao tuổi xuất hiện tình trạng chóng mặt, hoa mắt, choáng váng mỗi khi thay đổi tư thế hoặc di chuyển đột ngột. Điều này làm tăng đáng kể nguy cơ té ngã, đặc biệt là trong những thời điểm như buổi sáng khi vừa thức dậy hoặc khi đang đi trong nhà tắm – nơi sàn trơn trượt.
Với nhóm người này, dự phòng té ngã cần bắt đầu bằng việc kiểm soát huyết áp ổn định, đứng lên – ngồi xuống chậm rãi, sử dụng tay vịn chắc chắn và đảm bảo môi trường sống an toàn, sáng sủa để tránh vấp ngã trong bóng tối.
Té ngã ở người cao tuổi không chỉ là một tai nạn đơn thuần mà là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe đang suy yếu và môi trường sống chưa được đảm bảo an toàn.
Theo quá trình lão hóa tự nhiên, người cao tuổi thường bị giảm thị lực do đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng hoặc cận thị, viễn thị tuổi già. Khi mắt nhìn kém, họ rất dễ vấp vào các vật dụng trong nhà hoặc bước hụt cầu thang.
Bên cạnh đó, suy giảm thính lực cũng khiến họ khó nghe thấy các âm thanh cảnh báo xung quanh, chẳng hạn tiếng xe, tiếng người gọi hoặc tiếng vật rơi. Sự phối hợp giữa mắt và tai kém đi khiến khả năng phản xạ giảm mạnh, dẫn đến té ngã chỉ trong tích tắc. Việc kiểm tra mắt, đeo kính đúng độ và bố trí nhà cửa gọn gàng, có đủ ánh sáng là yếu tố quan trọng giúp nhóm người này hạn chế tối đa rủi ro té ngã.
Nhiều người cao tuổi phải sử dụng thuốc điều trị cùng lúc cho nhiều bệnh như tim mạch, tiểu đường, Parkinson, hoặc trầm cảm.
Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc an thần, thuốc lợi tiểu, thuốc hạ huyết áp hay thuốc giảm đau, có thể gây tác dụng phụ như buồn ngủ, chóng mặt, hoặc rối loạn thăng bằng. Những thay đổi nhỏ này tưởng chừng vô hại nhưng lại là nguyên nhân gián tiếp dẫn đến té ngã khi đi lại hoặc di chuyển trong nhà.
Vì vậy, nhóm người này cần được bác sĩ theo dõi chặt chẽ về liều lượng thuốc, tránh tự ý tăng hoặc giảm thuốc, đồng thời nên có người thân hỗ trợ trong sinh hoạt, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc khi mới dùng thuốc.
Khi dự phòng tốt, người cao tuổi có thể duy trì được sự độc lập, tự tin trong sinh hoạt, từ đó sống khỏe mạnh, vui vẻ và gắn bó hơn với con cháu mỗi ngày.
Những người cao tuổi sống một mình, nhất là ở vùng nông thôn hoặc nhà tầng, là nhóm có nguy cơ té ngã cao nhưng lại ít được phát hiện kịp thời. Khi ngã, họ có thể nằm lâu trên sàn, không kêu cứu được, dẫn đến hạ thân nhiệt, viêm phổi, hoặc biến chứng nguy hiểm khác.
Việc dự phòng té ngã cho nhóm này không chỉ là phòng ngừa cú ngã, mà còn bao gồm cả việc tạo ra hệ thống hỗ trợ an toàn: sử dụng thiết bị báo động, camera, điện thoại thông minh có nút SOS, và đặc biệt là bố trí nhà cửa không có chướng ngại vật, có tay vịn và sàn chống trơn.
Cộng đồng, hàng xóm và người thân cũng cần thường xuyên thăm hỏi, quan tâm để kịp thời phát hiện nếu có sự cố xảy ra.