33,2% người cao tuổi béo phì, sức khỏe xuống dốc vì ăn uống mất cân bằng

TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam cho biết tại hội thảo về thực trạng dinh dưỡng và sức khỏe người cao tuổi sáng 27/11 cho biết, nghiên cứu do Viện Y học ứng dụng Việt Nam thực hiện trên địa bàn Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh năm 2025 chỉ ra một thực trạng đáng báo động về tình trạng dinh dưỡng, sức khỏe người cao tuổi (NCT), bao gồm thừa cân béo phì và các bệnh mạn tính. Cụ thể, tỷ lệ béo phì ở NCT được khảo sát tại hai thành phố này lên tới 33,2%. Bên cạnh đó, 87,7% NCT tham gia khảo sát mắc ít nhất một bệnh mạn tính, và trung bình mỗi người phải đối mặt với từ hai bệnh lý mạn tính trở lên, trong đó phổ biến nhất là tăng huyết áp, tình trạng Cholesterol máu cao và các bệnh xương khớp.

Về dinh dưỡng, kết quả nghiên cứu phản ánh sự mất cân bằng trong khẩu phần ăn của NCT. Một tỷ lệ đáng chú ý tại những NCT được khảo sát, chỉ 25% số NCT được khảo sát ăn đủ 5 nhóm thực phẩm và khoảng 40% sử dụng thực phẩm giàu canxi và protein giá trị sinh học cao như sữa và các chế phẩm sữa. Trong khi đó, thói quen tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều yếu tố nguy cơ với sức khỏe (nhiều muối, chiên rán, giàu đường đơn) khá phổ biến, với tỷ lệ lên tới 40-60%. Đây là những yếu tố tác động tiêu cực trực tiếp đến việc kiểm soát các bệnh lý chuyển hóa.

Bức tranh sức khỏe này càng trở nên đáng lo ngại trong bối cảnh Việt Nam có tốc độ già hóa dân số thuộc hàng nhanh nhất thế giới. Bộ Y tế thống kê cả nước hiện có 16,1 triệu người cao tuổi, chiếm 16% dân số. Dự báo đến năm 2038, Việt Nam sẽ chính thức bước vào thời kỳ dân số già. Người Việt có tuổi thọ trung bình cao nhưng số năm sống khỏe mạnh lại thấp, phải chịu đựng bệnh tật trong 14 năm cuối đời. Thực tế này khiến chi phí y tế leo thang, đè nặng lên ngân sách gia đình và quỹ bảo hiểm y tế.

Dù nhu cầu chăm sóc rất lớn, hệ thống y tế hiện hành vẫn chưa đáp ứng kịp thời. Các chính sách còn thiếu trọng tâm và kinh phí, trong khi y tế cơ sở thiếu hụt nghiêm trọng trang thiết bị lẫn nhân lực chuyên sâu về lão khoa. Hoạt động khám sức khỏe định kỳ hiện nay chủ yếu dừng lại ở khâu sàng lọc, thiếu các phác đồ điều trị chuyên biệt, buộc người bệnh phải chuyển lên tuyến trên gây quá tải.

Để giải quyết bài toán già hóa dân số, các chuyên gia tại hội thảo kiến nghị ngành y tế cần sớm cá nhân hóa hoạt động chăm sóc thông qua hồ sơ sức khỏe điện tử. Nhà nước cần đầu tư nâng cấp trạm y tế xã, phường để đơn vị này đóng vai trò nòng cốt trong quản lý sức khỏe người già ngay tại cộng đồng. Đồng thời, việc xã hội hóa, xây dựng thêm các khoa lão khoa tại bệnh viện tuyến tỉnh và phát triển hệ thống trung tâm dưỡng lão là bước đi cấp thiết để thích ứng với tình hình mới.