288 học sinh Việt Nam đoạt 271 huy chương trong 50 năm dự thi Olympic Toán quốc tế

Báo Người lao động đưa tin, ngày 10/8, Viện Nghiên cứu cao cấp về toán phối hợp cùng Hội Toán học Việt Nam tổ chức chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm Việt Nam tham dự kỳ thi Olympic toán học quốc tế - IMO (1974 - 2024).

Sự kiện nhằm tổng kết, đánh giá các hoạt động, phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng tài năng Toán học trẻ trong thời gian qua và định hướng phát triển cho tương lai. Đây cũng là cơ hội gặp gỡ, hội ngộ của các thế hệ thầy trò, đồng nghiệp tham gia các kỳ thi IMO.

 Các đại biểu trong hoạt động kỷ niệm 50 năm Việt Nam tham dự kỳ thi Olympic toán học quốc tế - IMO. Ảnh: Vietnamnet.

Kỳ thi Olympic Toán học quốc tế (IMO) được tổ chức từ năm 1959 tại Romania, Việt Nam bắt đầu tham gia từ năm 1974 và đã có 48 lần cử đội tham gia với 288 thí sinh dự thi (trong đó có 18 nữ). 

Đến nay, Việt Nam đoạt 271 huy chương tại IMO (trong đó, 69 Huy chương Vàng, 117 Huy chương Bạc, 85 Huy chương Đồng), tỷ lệ học sinh được huy chương là 94%. Trong suốt lịch sử 50 năm đã có 10 học sinh xuất sắc đạt số điểm tuyệt đối, 10 học sinh được 2 Huy chương Vàng. 

Xét theo thành tích đồng đội không chính thức, đội Việt Nam nằm trong top 10 thế giới trong phần lớn các năm dự thi. 

GS Ngô Bảo Châu là một trong số 10 học sinh Việt Nam tính đến thời điểm này 2 lần đoạt Huy chương Vàng (tại IMO 1988 và IMO 1989). Hiện ông là Giám đốc khoa học Viện Nghiên cứu cao cấp về toán và giáo sư tại ĐH Chicago, Mỹ. Ông là người Việt Nam đầu tiên và duy nhất tính đến nay đạt được giải thưởng Fields.

GS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, người đã tham gia dẫn đoàn học sinh Việt Nam tham dự kỳ thi IMO trong 10 năm, cho hay, nếu tính từ năm 2013 đến năm 2024, Việt Nam xếp hạng từ 5 đến 15. Riêng năm 2017, Việt Nam có thành tích tốt nhất từ trước đến nay (đứng thứ ba thế giới), với 4 Huy chương Vàng, 1 Huy chương Bạc và 1 Huy chương Đồng. 

Theo thống kê của GS Vinh, nếu tính theo tổng sắp Huy chương Vàng của các đội tuyển tại IMO, Việt Nam đứng thứ 8 thế giới với 69 Huy chương Vàng. Với 48 lần tham dự, trung bình đoạt 1,44 Huy chương Vàng/năm. Tính riêng giai đoạn 2013-2024, Việt Nam xếp thứ 5 thế giới khi đạt trung bình 1,92 Huy chương Vàng/năm (tổng 23 Huy chương Vàng). Giai đoạn này có đến 5 trên tổng số 10 thí sinh trong lịch sử Việt Nam giành được 2 Huy chương Vàng.

“Đây là tỷ lệ rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, nếu nhìn nhận về sự phát triển của Toán học trong khu vực, 10 năm gần đây, Thái Lan cũng có 21 Huy chương Vàng và Singapore là 19. Với cách làm như hiện nay, các nước này sẽ không thua kém Việt Nam”, GS Vinh nhận định, theo Vietnamnet.

GS Ngô Bảo Châu (giữa). Ảnh: Vietnamnet.

GS Ngô Bảo Châu chia sẻ ông rất vui về những thành quả đã đạt được, đặc biệt là sự đoàn kết, gắn bó giữa cộng đồng toán học Việt Nam trong và ngoài nước. Ông cũng vui mừng về sự quan tâm của Chính phủ và toán học vẫn là một trong những môn học được yêu thích của các bạn trẻ. Tuy nhiên, GS Ngô Bảo Châu cũng bày tỏ trăn trở như làm sao để phong trào học Toán được bền vững, sâu rộng hơn, cũng như làm sao để môn toán và các môn học cơ bản khác trở thành lựa chọn tự nguyện của người trẻ.

Theo GS Ngô Bảo Châu, trong thời đại bùng nổ thông tin, trí tuệ nhân tạo, công tác dạy và học toán cần trở về với những nền tảng cơ bản thay vì nhồi nhét nhiều kiến thức mới. Có như vậy, toán học nói riêng và các môn học cơ bản nói chung mới trở thành lựa chọn tự nguyện của người trẻ.

"Chúng ta đang nói rất nhiều về đào tạo nhân lực cho trí tuệ nhân tạo, rồi bán dẫn - làm chủ được những công nghệ này. Nhưng làm sao có thể làm chủ được nếu như thời lượng các môn Toán và có lẽ nhiều môn học cơ bản khác bị cắt giảm, cả ở bậc phổ thông lẫn đại học? Trong thời đại bùng nổ thông tin, của trí tuệ nhân tạo, tôi cho rằng chúng ta cần tránh nhồi nhét thêm những kiến thức mới, mà cần trở về với những nền tảng cơ bản, với những nguyên tắc lập luận, tư duy cơ bản", GS Châu nói.

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết Bộ GD&ĐT luôn đề cao vai trò môn toán từ phổ thông đến đào tạo đại học, sau đại học, trong nghiên cứu; nhất là trong giai đoạn phát triển khoa học công nghệ như hiện nay.

Để duy trì, nâng cao thành tích của đội tuyển toán Việt Nam cũng như thúc đẩy dạy học toán, tăng hứng thú và học toán hiệu quả, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho rằng phải làm tốt hơn việc dạy và học toán ở phổ thông và nghiên cứu toán tốt hơn ở đại học. Làm sao để toán học không những chiếm nhiều hơn trong chương trình đào tạo mà dạy - học toán phải tạo hứng thú cho người học.