10 năm khốn khổ của một nông dân bị truy tố oan

Chỉ vì bị kết tội oan, gia đình anh Trương Ly Mít đã rơi vào cảnh khốn khổ, bị hàng xóm miệt thị, xa lánh, còn con cái phải bỏ học giữa chừng do mang trong mình nỗi mặc cảm khi có người cha mang tội Trộm cắp tài sản.

Người đời thị phi vì mang tiếng “ăn cắp”

Gần 10 năm trước, cái danh “ăn cắp” mà anh Trương Ly Mít (34 tuổi, ngụ ấp Tân Hiệp, xã Tân Tiến, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau) phải nhận đã đeo bám vào cuộc sống của gia đình anh.

Suốt ngần ấy năm trời, anh Mít phải sống khép kín do người đời thị phi. Vợ anh thì mặc cảm không tiếp xúc với người ngoài. Việc học hành của các con anh cũng bị ảnh hưởng: Con gái lớn 15 tuổi phải nghỉ học, con gái kế 13 tuổi, học lớp 6 phải gửi nhà ông bà ngoại ở tận TP.Cần Thơ cũng chỉ vì mặc cảm.

Tình tiết của vụ án trộm cắp tài sản của anh Trương Ly Mít được xác lập trên cơ sở kết luận điều tra số 51/KLĐT ngày 15/8/2013 của cơ quan CSĐT Công an huyện Đầm Dơi. Theo đó, vào 18h ngày 10/8/2010, anh Phan Văn Đấu thuê một chiếc vỏ lãi từ nhà của mình ở ấp Hòa Lập, xã Tân Thuận, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau đi đến nhà của Trương Ly Mil ở ấp Tân Hiệp, xã Tân Tiến, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau. Trương Ly Míl mang ba xị rượu uống cùng với Phan Văn Đấu.

Trong lúc uống rượu, Trương Ly Míl bảo với Phan Văn Đấu “đi cắt trộm dây cáp điện thoại bán kiếm tiền tiêu xài”. Phan Văn Đấu đồng ý nên cả hai uống hết ba xị rượu thì nghỉ. Đến 21h cùng ngày, Trương Văn Út (em ruột của Mil) đi sang nhà Mil. Mil, Đấu bảo với Út “tham gia trộm cắp dây cáp điện thoại” thì Út đồng ý. Tuy nhiên, bản cáo trạng số 65/KSĐT- KT của VKSND huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau lại xác định thời gian: “Khoảng 18h ngày 14/8/2010...”. Như vậy, các tài liệu nêu trên của cơ quan tiến hành tố tụng huyện Đầm Dơi xác định thời gian, ngày tháng năm phạm tội khác nhau hoàn toàn. Đồng thời, tài liệu trong hồ sơ vụ án của cơ quan tiến hành tố tụng huyện Đầm Dơi ghi nhận 3 tên người phạm tội khác nhau (tên Mil, Mít và Misl – PV).

Ngày 27/8/2010, cơ quan CSĐT Công an huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau ra quyết định khởi tố vụ án hình sự trộm cắp tài sản và ngày 27/12/2010 ra quyết định truy nã đối với Trương Ly Mít.

Ngày 28/6/2013, Trương Ly Mít bị bắt theo quyết định truy nã. Nói về việc này, anh Trương Ly Mít cho hay: “Tôi không hay biết việc mình bị truy nã, vì năm 2009, tôi cùng vợ con đi làm thuê ở TP.Cần Thơ không có ở nhà. Ba năm sau (năm 2012), tôi về quê chơi và nghe cậu tôi nói tôi bị người ta dán quyết định truy nã trên huyện? Vừa nghe tin, tôi vội lên Công an huyện Đầm Dơi hỏi thăm thông tin về vụ việc thì được khuyên đi đầu thú”.

Cũng theo anh Mít, sau 2 lần lên công an và được cho về nhà, lần thứ 3 thì anh bị công an tạm giữ 3 ngày để phục vụ điều tra. Trong 3 ngày tạm giữ, anh không biết mình phạm tội gì nên nhất quyết tìm đến cán bộ quản giáo để hỏi cho rõ, nhưng cán bộ không cho biết và anh tiếp tục bị giữ thêm khoảng 10 ngày.

Qua xem xét hồ sơ, cơ quan công an cho gia đình bảo lãnh anh Mít về nhà, nhưng cấm đi khỏi nơi cư trú cho đến ngày vụ án được đưa ra xét xử...

Bản án số 27/2018/HS-ST của TAND huyện Đầm Dơi tuyên anh Mít 6 tháng tù tội Trộm cắp tài sản. Luật sư bào chữa của bị cáo Mít cho rằng, hồ sơ có tới 4 bản cáo trạng, 3 kết luận điều tra khác nhau và bản án sơ thẩm số 53 ngày 18/11/2011 của TAND huyện Đầm Dơi.

Như vậy, căn cứ vào cáo trạng, kết luận điều tra hay bản án sơ thẩm nào để xác định thời gian phạm tội của bị cáo? Tại biên bản mất trộm ngày 15/8/2010 không xác định thời gian cắt cáp điện thoại. TAND huyện Đầm Dơi 5 lần mở phiên tòa, 4 lần trả hồ sơ điều tra bổ sung nhưng cơ quan CSĐT, VKSND huyện Đầm Dơi đều không chứng minh được hành vi phạm tội; có dấu hiệu làm sai lệch hồ sơ vụ án dẫn đến oan sai nhưng không được xem xét.

Nước mắt hạnh phúc

Không đồng tình với bản án trên, anh Mít kháng cáo đối với bản án sơ thẩm của TAND huyện Đầm Dơi. Ngày 19/12/2018, TAND tỉnh Cà Mau quyết định “hủy bản án số 27 của TAND huyện Đầm Dơi và giao hồ sơ về VKSND huyện Đầm Dơi để điều tra lại theo thủ tục chung”.

Tại phiên tòa phúc thẩm, HĐXX nhận định: Quá trình điều tra, phiên tòa sơ thẩm, bị cáo Mít kêu oan, không thừa nhận hành vi trộm dây cáp điện thoại; quá trình điều tra chưa làm rõ tình tiết ngoại phạm của bị cáo; cấp sơ thẩm dùng các chứng cứ, lời khai ban đầu của những người làm chứng để khởi tố, truy tố, xét xử bị cáo nhưng không tiến hành thực nghiệm hiện trường để làm rõ hành vi được mô tả trong cáo trạng, lời khai của những người làm chứng có phù hợp với thực tế hay không là... “thiếu sót”.

Mãi cho đến ngày 12/9/2019, TAND huyện Đầm Dơi chính thức đưa vụ án trộm cắp tài sản ra xét xử sơ thẩm và tuyên anh Trương Ly Mít “không phạm tội”. Việc giải quyết khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp của anh Mít theo quy định của pháp luật.

Theo HĐXX sơ thẩm, VKSND huyện Đầm Dơi truy tố Trương Ly Mít phạm tội Trộm cắp tài sản theo quy định tại khoản 1, Điều 138, Bộ luật Hình sự năm 1999 nhưng không chứng minh được hành vi phạm tội của bị cáo theo quy định tại Điều 85, Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015. Do đó, cần áp dụng nguyên tắc suy đoán vô tội theo Điều 13, Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, tuyên Trương Ly Mít không phạm tội. Tuy nhiên, bản án sơ thẩm sau đó đã bị VKSND huyện Đầm Dơi kháng nghị theo hướng đề nghị tuyên bị cáo Mít có tội. Đến ngày 5/2/2020, anh Mít mới được chính thức tuyên vô tội.

“Trước giờ tôi luôn nói với mọi người là tôi vô tội, nhưng không ai tin tưởng. Họ còn nói rằng “mày không phạm tội ai dám bắt mày”. Lúc đó, tôi đau lắm...!, nhưng điều đó cũng là động lực để tôi phấn đấu đi tìm công lý cho chính mình. Khi tòa vừa tuyên tôi không phạm tội, tôi mừng và xúc động lắm, tôi đã trút bỏ được gánh nặng trong người. Gánh nặng này không chỉ mình tôi mang suốt gần 10 năm qua, mà là cả gia đình tôi đều đau đáu lo âu, muộn phiền”, anh Mít kể lại.

Nói về dự định sắp tới, anh Mít cho biết: “Khi tòa tuyên tôi vô tội, tôi yêu cầu cơ quan nào cố tình kết tội tôi phải nhìn nhận khuyết điểm của mình. Đồng thời, phải khôi phục quyền lợi, tổ chức xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại cho tôi trong khoảng thời gian gần 10 năm chịu tiếng oan”. V.T 10 năm khốn khổ của một nông dân bị truy tố oan Những đứa trẻ bị ảnh hưởng việc học hành (con gái lớn 15 tuổi phải nghỉ học, con gái kế 13 tuổi, học lớp 6 phải gửi nhà ông bà ngoại ở tận TP.Cần Thơ) cũng chỉ vì mặc cảm. Con đường đất dẫn vào nhà của anh Trương Ly Mít.