Vụ chồng bị khởi tố vì hiếp dâm vợ ở Lạng Sơn: Luật sư nói gì?

Liên quan đến vụ chồng bị khởi tố vì hiếp dâm vợ ở Lạng Sơn, các luật sư cho rằng việc cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can đối với Lý Văn Quang là có cơ sở. Pháp luật hình sự hiện hành không có quy định loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người chồng nếu có hành vi "hiếp dâm" vợ của mình.

Công an huyện Lộc Bình (tỉnh Lạng Sơn) vừa khởi tố bị can Lý Văn Quang (35 tuổi, ngụ địa phương) về hành vi Hiếp dâm. Quang bị cáo buộc đã dung dao đe dọa, khống chế hiếp dâm vợ.

Trước sự việc, nhiều ý kiến cho rằng, việc khởi tố bị can Quang về hành vi Hiếp dâm là không phù hợp.

Trao đổi với PV báo Đời sống & Pháp luật, luật sư Phạm Ngọc Hải (Công ty luật AMI) cho hay, theo quy định tại Điều 141 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 có quy định về tội Hiếp dâm như sau: “Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.”

Phân tích về cấu thành tội phạm, về chủ thể của tội phạm có thể là bất kỳ “người nào”, không loại trừ trường hợp người phạm tội và người bị hại có quan hệ vợ chồng hay không. Khách thể của tội phạm là quyền bất khả xâm phạm về tình dục, nhân phẩm, danh dự, sức khỏe của phụ nữ. Mặt khách quan của tội phạm đã thỏa mãn khi có hành vi dùng dao để đe dọa dùng vũ lực để thực hiện giao cấu trái ý muốn của nạn nhân. Về mặt chủ quan của tội phạm cũng đã thỏa mãn khi đối tượng thực hiện tội phạm do lỗi cố ý trực tiếp. Hành vi của Quang đã có dấu hiệu cấu thành tội phạm tội “Hiếp dâm” theo quy định pháp luật.

Theo luật sư Hải, có thể thấy rằng pháp luật hình sự hiện hành không có quy định loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người chồng nếu có hành vi “hiếp dâm” vợ của mình. Xét về quan hệ pháp luật Hôn nhân và gia đình, khi các bên xác lập quan hệ vợ chồng thể hiện bằng việc có đăng ký kết hôn thì không có nghĩa là người chồng mặc nhiên được quan hệ tình dục trái ý muốn của người vợ. Hành vi hãm hiếp, cưỡng ép quan hệ tình dục dù là trong hôn nhân cũng sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến những quyền cơ bản của con người đã được Hiến pháp công nhận và quy định rõ, cụ thể là quyền bất khả xâm phạm về thân thể, quyền được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm.

"Vì vậy, việc cơ quan điều tra ra Quyết định khởi tố bị can đối với Lý Văn Quang là có cơ sở. Vụ việc này nếu không được xử lý nghiêm minh, đúng quy định sẽ tạo tiền lệ xấu trong xã hội, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ trong quan hệ hôn nhân", luật sư Hải nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, luật sư Đặng Văn Cường, Văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư Hà Nội cho hay, pháp luật hình sự Việt Nam hiện hành quy định chủ thể thực hiện hành vi hiếp dâm là "bất cứ ai", không phân biệt nam, nữ, giới tính, không phân biệt họ có mối quan hệ xã hội với nạn nhân như thế nào (kể cả quan hệ bố con, mẹ con, anh em, vợ chồng... đều không được loại trừ), miễn là có năng lực trách nhiệm hình sự (đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự và không mất khả năng nhận thức) mà thực hiện hành vi hiếp dâm thì sẽ bị xử lý hình sự theo Điều 141 Bộ luật hình sự.

Luật sư Cường phân tích, bộ luật hình sự có quy định về các trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự như: phòng vệ chính đáng, tình thế cấp thiết... nhưng không có điều luật nào quy định trường hợp vợ chồng giao cấu trái ý muốn (hiếp dâm) thì được loại trừ trách nhiệm hình sự nên nếu vợ hoặc chồng thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn, đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm thì sẽ xử lý hình sự theo quy định pháp luật. 

Tội hiếp dâm là một trong những tội danh trong nhóm tội bảo vệ danh dự, nhân phẩm con người. Hành vi hiếp dâm là hành vi nguy hiểm nhất trong nhóm hành vi xâm hại tình dục. Hậu quả của hành vi hiếp dâm rất ghê gớm có thể gây tổn hại nghiêm trọng tới tâm lý, sức khỏe, thậm chí tính mạng của nạn nhân. Hành vi này xâm phạm quyền tự do tình dục, quyền được bảo vệ về tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm của công dân, đây là biểu hiện cao nhất của hành vi xâm hại tình dục, bạo lực tình dục mà hầu hết các quốc gia đều quy định là tội phạm hình sự.

Nhiều người cho rằng đã là vợ chồng thì phải có nghĩa vụ quan hệ tình dục, phải phục vụ nhu cầu tình dục của nhau, phải sinh con... Tuy nhiên, suy nghĩ này là chủ quan, mang tính cá nhân và không đúng với quy định của pháp luật", luật sư Cường cho hay.

Theo luật sư Cường, theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình thì quan hệ vợ chồng được xác lập kể từ khi kết hôn hoặc từ khi được công nhận là vợ chồng. Quyền và nghĩa vụ được quy định tại luật hôn nhân và gia đình quy định là: Vợ, chồng bình đẳng với nhau, có quyền, nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình, trong việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ của công dân được quy định trong Hiến pháp, Luật này và các luật khác có liên quan (Điều 17); Quyền, nghĩa vụ về nhân thân của vợ, chồng quy định tại Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan được tôn trọng và bảo vệ (Điều 18).

Vợ chồng có nghĩa vụ thương yêu, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau; cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình.

Vợ chồng có nghĩa vụ sống chung với nhau, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác hoặc do yêu cầu của nghề nghiệp, công tác, học tập, tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và lý do chính đáng khác (Điều 19).

Điều 21 Luật hôn nhân và gia đình quy định: Vợ, chồng có nghĩa vụ tôn trọng, giữ gìn và bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín cho nhau

"Mối quan hệ nhân thân và quan hệ về tài sản giữa vợ với chồng được quy định ở các văn bản pháp luật như Bộ luật dân sự, Luật hôn nhân và gia đình, Luật bình đẳng giới... nhưng không có điều luật nào quy định là vợ chồng phải có nghĩa vụ quan hệ tình dục với nhau, cũng không quy định là vợ chồng phải sinh con với nhau, phải phục tùng nhau... Một nguyên tắc cơ bản xuyên suốt các quy định pháp luật trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình là tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm của nhau. Bởi vậy, hành vi xâm hại tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm của nhau (trong đó có hành vi xâm hại tình dục) là hành vi phạm pháp luật, tùy thuộc vào tính chất mức độ của hành vi và tùy thuộc vào hậu quả xảy ra, mà hành vi vi phạm có thể bị xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự", luật sư Cường nhấn mạnh.

Hoàng Yên