Vụ 21 ứng viên GS, PGS bị tố gian lận: Chánh thanh tra bộ GD&ĐT nói gì?

Ông Nguyễn Đức Cường, Chánh thanh tra bộ GD&ĐT cho biết đã nhận được đơn kiến nghị liên quan đến sự việc 21 ứng viên GS, PGS bị tố gian lận. Thanh tra sẽ lập tổ công tác để thẩm định hồ sơ của các ứng viên, tuy nhiên phải chờ quyết định của Hội đồng Giáo sư Nhà nước.

Thông tin trên báo Người Lao Động, sáng 25/10, GS. Nguyễn Ngọc Châu, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam cho biết, ông vừa nhận được 6 email gửi trực tiếp và gửi qua GS. Phạm Đức Chính (Hội đồng Cơ học) với nội dung “Thêm 21 ứng viên GS - PGS ngành Y không đạt, 3 ứng viên nghi ngờ”.

Sau khi xem các đơn thư tố cáo và nhận định đây là những thông tin có căn cứ, GS Nguyễn Ngọc Châu đã chuyển các đơn này tới Hội đồng Giáo sư Nhà nước (HĐGSNN).

"Thời hạn các HĐGS ngành họp đã gần cuối, thời gian thẩm định các hồ sơ ứng viên phải mất đến cả tuần nên tôi chuyển thông tin đến HĐGSNN để chuyển về các HĐGS ngành. Nếu tôi tự thẩm định thì muộn thời gian", GS Nguyễn Ngọc Châu cho biết.

Liên quan đến sự việc, trả lời Tiền Phong, ông Nguyễn Đức Cường, Chánh thanh tra bộ GD&ĐT cho biết đã nhận được đơn kiến nghị của GS. Nguyễn Ngọc Châu. Thanh tra sẽ lập tổ công tác để thẩm định hồ sơ của các ứng viên. Tuy nhiên, phải chờ quyết định của HĐGSNN.

Thông tin về sự việc, GS.TS Đặng Vạn Phước, Chủ tịch HĐGS ngành Y cho hay đã nhận được phản ánh về các ứng viên của ngành, Hội đồng rà soát và có báo cáo kết quả lên HĐGSNN.

“Khi nào có thông tin chính thức thì sẽ chuyển đến cho báo chí”, ông Phước nói. Ông Trần Anh Tuấn, Chánh Văn phòng HĐGSNN khẳng định: “Khi có kết quả rà soát của các hội đồng ngành sẽ thông tin vì ngày 26/10 mới hết hạn hai hội đồng ngành Y và ngành Dược báo cáo”.

Trong khi đó, GS Nguyễn Văn Tuấn (Viện nghiên cứu Y khoa Garvan, Australia), cho rằng để cho HĐGS ngành xem xét lại những hồ sơ mà họ đã thông qua là vấn đề khó. Vì không những đòi hỏi tính độc lập mà còn kĩ năng đánh giá các tập san khoa học.

Theo GS. Nguyễn Văn Tuấn phải có hội đồng độc lập, mà thành viên là những người trong ngành y và có kinh nghiệm cao về công bố khoa học.

“Tôi không nghĩ các ứng viên “gian lận”, vì họ liệt kê các bài báo đã công bố cùng những chi tiết theo đúng yêu cầu và quy định của mẫu đơn. Vấn đề là một số ứng viên công bố nghiên cứu trên những tập san tạm gọi là “ngoài luồng” hay “phi chính thống”, nhưng đó là vấn đề về đạo đức xuất bản (publication ethics).

Hội đồng xét duyệt có thể phát hiện những trường hợp công bố trên các tập san phi chính thống và tư vấn cho ứng viên. Thật ra, nếu ở trong môi trường đào tạo có bài bản và có hệ thống thì ứng viên phải biết phân biệt giữa tập san chính thống và “tập san săn mồi” (hay còn gọi là tạp chí rởm) để tránh tình trạng đáng tiếc xảy ra”, GS. Nguyễn Văn Tuấn nói.

Trước đó, nói thêm về sự việc nhận được hàng loạt thư tố ứng viên GS, PGS bị tố gian lận, GS. Nguyễn Ngọc Châu cho rằng các nhà khoa học chân chính, nếu mời đăng bài miễn phí trên các tạp chí này cũng không đăng, vì "mất uy tín, người ta cười cho".

"Trong khoa học người ta dễ dàng đánh giá năng lực từng người. Nhiều ứng viên năng lực chưa tới, nhưng lại thích có chức danh", GS. Châu nhận định.

Quyết định mới của Thủ tướng Chính phủ quy định, từ ngày 1/1/2020, ứng viên cho chức danh GS phải công bố được ít nhất 5 bài báo khoa học hoặc bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc tế.

Ứng viên GS không đủ công trình khoa học quy định tại điểm này thì phải có ít nhất 3 trong số các công trình khoa học nêu trên và 2 chương sách phục vụ đào tạo do một nhà xuất bản có uy tín trên thế giới xuất bản hoặc có ít nhất 3 trong số các công trình khoa học và 2 sách chuyên khảo do một nhà xuất bản có uy tín xuất bản.

Đối với ứng viên cho chức danh PGS, bắt đầu từ năm nay phải công bố được ít nhất 3 bài báo khoa học hoặc bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc tế.

Ứng viên PGS không đủ công trình khoa học thì phải có ít nhất 2 công trình khoa học và 1 chương sách phục vụ đào tạo do một nhà xuất bản có uy tín trên thế giới xuất bản hoặc có ít nhất 2 công trình khoa học và 1 sách chuyên khảo do một nhà xuất bản có uy tín xuất bản.

Thủy Tiên (T/h)