“Vòi bạch tuộc” tín dụng đen “bức tử” người nghèo (kỳ 1): Lãi suất “siêu cắt cổ” tính bằng ngày

Hiện nay, hình thức cho góp tiền (một hình thức vay nóng) đang nở rộ và phổ biến nhất trong thế giới tín dụng đen tại khu vực TP.HCM và các địa phương lân cận như: Đồng Nai, Bình Dương, Long An... Về bản chất, “góp tiền theo ngày” chính là tín dụng đen với lãi suất “siêu cắt cổ”. Đáng nói là không ít nơi tín dụng đen núp dưới vỏ bọc “công ty cho vay tài chính”.

Vay 50 triệu, trả lãi 15 triệu/tháng

Đi bất cứ khu nhà trọ hay ngã tư nào, chúng ta cũng dễ dàng bắt gặp chi chít các tờ giấy in với đủ loại cỡ chữ về việc cho vay tiền không cần thế chấp, thủ tục nhanh gọn. Có thể nói, chưa bao giờ việc vay tiền lại dễ dàng và nhanh chóng như bây giờ. Theo các quảng này, chỉ cần cầm hộ khẩu (của bất cứ địa phương nào) và chứng minh nhân dân là có thể vay 10 triệu đồng.

Riêng trường hợp có nhà và hộ khẩu ở TP.HCM có thể vay tới 100 triệu đồng. Mọi thủ tục diễn ra nhanh chóng và người vay không phải chạy đi chạy lại làm giấy tờ, đến lúc trả tiền, còn có người đến tận nơi lấy. Trước những yêu cầu, quy định chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước khi muốn được vay tiền, nhiều người, đặc biệt là những công nhân từ ngoại tỉnh đã chọn cách vay tiền từ những “ngân hàng dán trên tường” này.

Để rõ hơn về hình thức tín dụng trên, trong vai người cần vay, PV báo ĐS&PL đã liên lạc với một số điểm tại TP.HCM. Về thủ tục cho góp tiền, cơ bản giống nhau, khi các điểm yêu cầu hộ khẩu, chứng minh nhân dân (CMND) và đặc biệt là phải có nhà tại thành phố là có thể vay tiền. Liên lạc với người tên Thiên ở (quận Tân Bình), PV đề nghị được vay 50 triệu đồng. Thiên nói ngay: “Anh phải có nhà mới được vay và bên tôi sẽ xuống xác minh, sau đó, phô tô CMND và hộ khẩu thì sẽ có người giao tiền”.

Tuy nhiên, Thiên cho biết thêm: “Nếu vay 50 triệu đồng, góp trong vòng 40 ngày, mỗi ngày 1,5 triệu đồng. Ngoài ra, khi vay số tiền này phải chịu thêm phí dịch vụ là 10%”. Như vậy, với khoản vay 50 triệu đồng trong vòng 40 ngày, người vay sẽ phải trả 65 triệu đồng (bao gồm cả phí dịch vụ) cho khoản vay này.

Thực tế, đây chưa phải là lãi suất cao nhất. Tại điểm vay của người tên Hạnh (ở quận Phú Nhuận) cùng với hạn mức 50 triệu đồng thì người này nói: “Góp trong 31 ngày, mỗi ngày 2 triệu đồng. Và thêm 10% phí dịch vụ”. Như vậy, sau một tháng, người vay phải chịu tiền lãi hơn 15 triệu đồng, bình quân mỗi ngày, đóng tiền lãi trên 500.000 đồng. Rõ ràng, đây là lãi suất “siêu cắt cổ”.

Nhẩm tính, nếu vay 50 triệu đồng, sau một tháng phải trả 65 triệu đồng, như vậy tiền lãi mỗi tháng là 30% (tương đương 1%/ngày).

Tuy nhiên, đây vẫn chưa phải là mức cho vay “kỷ lục”, theo tìm hiểu, điều tra của PV, nhiều nơi còn cho vay với lãi suất cao hơn rất nhiều. Ví như tại điểm cho vay mà Quân (quận Gò Vấp) giới thiệu cho PV lên tới gần 500%/năm. “Vay 100 triệu đúng không, cả phí và các khoản khác, tính ra là 40%/tháng nhé. Đây là anh hỗ trợ cho chú em, chứ không có hộ khẩu TP.HCM là bên anh không cho vay đâu”, Quân nói.

Theo hình thức cho góp tiền của Quân, người vay phải đóng số tiền lãi tương đương gần 500%/năm! “Rõ ràng, mức lãi suất này chẳng khác sợi dây thòng lọng sẵn sàng siết cổ con nợ. Đến khi không trả được lãi, xin trả tiền gốc nhằm cắt lãi thì họ cũng không cho. Cứ như thế, số nợ cứ phình to ra, tôi đã phải bán nhà nhưng cũng không trả được hết nợ”, ông Hùng, ngụ quận Tân Phú cho biết.

Theo tìm hiểu của PV, tại TP.HCM từ nhiều năm nay, tín dụng đen đã trở thành nỗi ám ảnh của nhiều người, nó đã len lỏi sâu vào trong đời sống của người dân và “ký sinh” không thể dứt ra. “Vòi tín dụng đen” đã lan đi khắp nơi, họ sẵn sàng cho vay không cần thế chấp và sau đó trục lợi trên sự điêu đứng của người dân nghèo.

Tín dụng đen núp bóng công ty

Ngoài các điểm trên, không khó để có thể tìm được hàng loạt điểm đang cho góp tiền trên các trang mạng hay các dịch vụ này cũng dán quảng cáo khắp nơi... Về bản chất, đây là các dịch vụ cho vay nặng lãi, núp dưới các công ty. Điển hình, PV liên hệ người tên Hải (ở quận 12) thì được hướng dẫn đến dưới chân cầu vượt ngã tư Ga sẽ thấy công ty Tín Nghĩa. Vào đây, sẽ có nhân viên tư vấn để được vay tiền.

Về hình thức vay, điểm này cũng không khác các điểm nêu trên, khi cho góp tiền theo ngày với lãi suất cao ngất ngưởng. Tuy nhiên, “để vay tiền, em phải cho nhân viên đến xác minh chỗ ở và công ty anh đang làm. Nếu không có gì thì sẽ giao tiền trong ngày cho anh luôn. Tiền góp hoặc anh tự đến đóng tại văn phòng công ty hoặc có nhân viên thu hộ, có phí, tuỳ vào điểm thu xa hay gần”, nữ nhân viên tư vấn công ty này nói.

Hay như tại công ty Vay trực tuyến quảng cáo rất rầm rộ: “Cho vay tiền mặt góp mỗi ngày là dịch vụ cho vay tiền góp ngày mà người vay không cần phải thế chấp tài sản, trong đó số tiền lãi và tiền nợ gốc khi vay cho vay tiền mặt trả góp được chia làm những kỳ bằng nhau”. Thế nhưng khi PV liên hệ, người xưng tên Hải cho biết: “Hiện lãi suất đang cho vay bên anh là 2.000 đồng/1 triệu/ngày. Em xem có góp được thì vay, hồ sơ thì dễ dàng thôi, anh sẽ hỗ trợ cho em tối đa”.

Trong khi đó, theo quy định tại Điều 468 BLDS năm 2015, lãi suất vay do các bên thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay.

Để đánh lừa và chiêu dụ con mồi, các công ty đã “vẽ” ra đủ các chiêu thức nhằm thu tiền. Khi PV đề nghị giảm phí dịch vụ, các cơ sở đều tìm đủ lý do để biện minh: Phí lần đầu đi vay hoặc phí rủi ro hoặc phí chạy Google... Hạnh nói rõ: “10% này là để chạy Google, nghĩa là đưa các trang quảng cáo lên tốp đầu về dịch vụ vay tiền nhanh”.

Tương tự, Thiên cũng cho biết: “10% này là phí rủi ro, nếu vay 50 triệu đồng thì chỉ nhận được 45 triệu, cho lần vay đầu tiên. Kể từ lần vay sau sẽ giảm phí này xuống còn 5%, đồng ý thì sẽ xuống xác minh nhà và nơi làm việc, sau đó sẽ giao tiền”.

Cho góp tiền là hình thức vay nóng, người đi vay phải góp hàng ngày với số tiền nhất định theo quy định của người cho vay. Trong đó, bao gồm cả lãi và gốc, thông thường số tiền sau khi trả cao hơn rất nhiều lần so với số tiền thực vay. Tình trạng này đang nở rộ tại TP.HCM và các địa phương lân cận.

(Còn nữa...)

Nhóm PV điều tra

Bài đăng trên ấn phẩm báo Đời sống & Pháp luật số 148