“Vệ sĩ” bảo vệ gan nhiều người không biết hay làm lơ

Theo Sức khoẻ & Đời sống, cây cúc gai (còn gọi là kế sữa, kế thánh, kế đức mẹ...). Cây có vị đắng, tính hàn, mọc nơi có khí hậu mát mẻ. Dân gian thường lấy cây giã nước uống hạ nhiệt, cầm máu, trừ lỵ, đắp vào mụn nhọn... Có người hái lá nấu canh, nướng hạt làm đồ uống giống như cafe hoặc trộn vào các loại bánh. Hoa cúc gai rất lạ và đẹp nên còn được nâng niu như một loại cây cảnh quý hiếm.

Tuy nhiên, sự kì diệu của cúc gai không chỉ có vậy, khoa học đã vén được tấm màn bí mật về công dụng tuyệt vời của nó trong điều trị các bệnh hiểm nghèo như: gan nhiễm mỡ, suy gan, viêm gan cấp và mãn tính, xơ gan.

Cây cúc gai được cho là chứa nhiều công dụng tốt cho sức khoẻ. Ảnh minh hoạ.

Từ một loại cây hoang dại đến nay cúc gai đã được trồng thu hoạch phục vụ sức khỏe con người. Trên thế giới có rất nhiều thuốc được chiết xuất từ cây cúc gai như: Milk Thistle, Spark-Milk Thistle, Swanson, Milk Thistle Extract.... Các sản phẩm này có dạng viên nén, viên nhộng, dạng cao nước.

Ở Việt Nam, cây cúc gai có mặt trong sách đỏ từ lâu. Mấy năm qua, PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dao (Viện Khoa học công nghệ Việt Nam) tiến hành nghiên cứu thành phần hóa học của cúc gai và trồng ở vườm ươm Hà Nội, Tam Đảo. Kết quả là hàm lượng Silymarin (chống ôxy hóa, giải độc gan) trong cúc gai trồng ở Hà Nội không khác với trồng ở  Sa Pa và giống mới nhập khẩu của Đức. Kết luận quan trọng này nhanh chóng được ứng dụng chế tạo viên nang uống. Dược phẩm này bán rộng khắp trên thị trường và được nhiều người ưa chuộng vì có nguồn gốc thiên nhiên.

Theo đánh giá của các nhà khoa học, việc điều trị các bệnh gan với cúc gai cho kết quả tốt và đặc biệt là tính an toàn cao.

Một số cây mọc hoang chữa bệnh gan được Bộ Y tế công nhận

Theo VietNamNet, Bộ Y tế đã đưa ra danh sách 70 cây thuốc được sử dụng trong cơ sở khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền. Trong đó có nhiều cây mọc hoang hỗ trợ chữa bệnh gan. 

Cà gai leo còn gọi là cà vạnh, cà cườm, cà quánh, cà quýnh thuộc họ cà. Cây mọc hoang khắp nơi tại các tỉnh từ miền Bắc tới Huế. Thông thường, người dân đào rễ rửa sạch, phơi sấy khô làm thuốc. Công năng của cây là tán phong trừ thấp, tiêu độc, giảm đau; chữa đau nhức gân xương, ho, ho gà, xơ gan, rắn cắn. 

Công năng của cây cà gai leo là tán phong trừ thấp, tiêu độc, giảm đau; chữa đau nhức gân xương, ho, ho gà, xơ gan, rắn cắn. Ảnh minh hoạ.

Dành dành còn gọi là sơn chi tử, chi tử thuộc họ cà phê. Cây cao chừng 1-2m xanh tốt quanh năm. Tại miền núi, cây thường mọc hoang ven suối. Một số gia đình cũng trồng dành dành làm cảnh, lấy quả làm thuốc, nhuộm bánh trái. Vào mùa thu, người dân hái quả chín về phơi sấy khô làm thuốc. 

Trong Đông Y, dành dành đã được sử dụng từ rất lâu để thanh nhiệt trừ phiền, lợi tiểu, lương huyết, chỉ huyết; chữa sốt cao, người bồn chồn, khó ngủ, vàng da, tiểu tiện khó, tiểu tiện ra máu, chảy máu cam, ôn ra máu, sưng đau. 

Diệp hạ châu còn gọi là diệp hạ châu đắng, cây chó đẻ răng cưa, diệp hòe thái, lão nha châu, thuộc họ thầu dầu. Đây là cây cỏ cao chừng 30cm mọc hoang khắp nước ta cũng như các vùng nhiệt đời. Cây được thu hoạch quanh năm, tốt nhất vào mùa hạ, thường dùng tươi, có khi phơi khô.

Công năng của cây là tiêu độc, sát trùng, lợi mật, thanh can, tiêu viêm tán ứ, lợi thủy; chữa viêm gan da vàng, viêm họng, tắc sữa, kinh bế, viêm da thần kinh, viêm thận, sỏi tiết niệu, mụn nhọt, lở ngứa ngoài da. Cây có thể giã nát với muối, cây tươi hoặc sao khô sắc uống. 

Phèn đen còn gọi là nỗ, tạo phan diệp, thuộc họ thầu dầu. Cây thường mọc dại, cũng có nơi trồng làm thuốc, phổ biến ở các nước châu Á trong đó có Việt Nam.

Người dân thường dùng vỏ thân hoặc lá tươi, khô. Vỏ thân có màu nâu sẫm ở phía ngoài, nâu đỏ ở mặt trong, vị nhạt và chát, dùng chữa tiểu khó. Lá phơi khô chế thành viên dùng riêng hoặc với ít lá long não, xuyên tiêu chữa chảy máu chân răng. Lá cây có thể dùng chữa viết thương mau lên da non. Búp non, lá non sử dụng chữa tiêu chảy. 

Rau má còn gọi là liên tiền thảo, tích tuyết thảo thuộc họ hoa tán. Đây là loại cây mọc hoang khắp Việt Nam. Cây có vị đắng, hăng dùng tươi hay sao vàng. Người dân coi rau má là vị thuốc mát, tính bình, thanh nhiệt trừ thấp, giải độc, tiêu viêm; chữa sốt, mụn nhọt, vàng da, thổ huyết, chảy máu cam, táo bón, ho, tiểu tiện rắt buốt. Cây có thể vò nát lấy nước hoặc dùng dạng khô sắc uống, ăn sống; kết hợp với cỏ nhọ nồi có tác dụng cầm máu.