Uống thuốc giảm đau nhiều có hại không?

Thuốc giảm đau là gì?

Để hiểu rõ hơn về tác hại, trước hết chúng ta cần biết thuốc giảm đau là gì và những loại phổ biến thường được sử dụng. Thuốc giảm đau (analgesics) là các loại thuốc có tác dụng làm giảm hoặc loại bỏ cảm giác đau mà không gây mất ý thức. Chúng được chia thành nhiều nhóm chính:

Thuốc giảm đau không kê đơn (OTC - Over-The-Counter): Đây là nhóm thuốc phổ biến nhất, dễ dàng mua tại nhà thuốc mà không cần đơn của bác sĩ.

Thuốc giảm đau kê đơn (Prescription Pain Relievers): Nhóm này mạnh hơn, cần có chỉ định của bác sĩ do tiềm ẩn nhiều nguy cơ và tác dụng phụ nghiêm trọng hơn.

Uống thuốc giảm đau nhiều có hại không?

Câu trả lời là: Có, đặc biệt khi bạn:

Uống quá liều cho phép.

Sử dụng liên tục trong thời gian dài.

Tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định y tế.

Ảnh minh họa

Tác hại của việc lạm dụng thuốc giảm đau

Việc sử dụng thuốc giảm đau quá liều, kéo dài hoặc không theo chỉ định của bác sĩ có thể dẫn đến hàng loạt các vấn quả nghiêm trọng cho nhiều cơ quan trong cơ thể:

Tổn thương gan (đặc biệt là Paracetamol/Acetaminophen)Paracetamol (Acetaminophen) là loại thuốc giảm đau được sử dụng rất phổ biến, an toàn nếu dùng đúng liều. Tuy nhiên, gan là cơ quan chính chịu trách nhiệm chuyển hóa Paracetamol. Khi dùng quá liều, gan sẽ sản xuất ra một chất chuyển hóa độc hại có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến tế bào gan, dẫn đến:

Viêm gan cấp tính: Gây vàng da, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng trên bên phải.Suy gan cấp: Đây là một tình trạng cấp cứu y tế, có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời bằng thuốc giải độc hoặc ghép gan. Nguy cơ này tăng lên đáng kể ở những người có vấn đề về gan từ trước hoặc uống rượu thường xuyên.

Tổn thương thận và hệ tiêu hóa (đặc biệt là NSAIDs). Các thuốc NSAIDs (Ibuprofen, Naproxen, Aspirin...) có tác dụng phụ đáng kể lên hệ tiêu hóa và thận:

Đau đầu do lạm dụng thuốc (Medication Overuse Headache - MOH). Paradoxically, việc sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau (đặc biệt là các loại thuốc giảm đau tổng hợp hoặc thuốc giảm đau chứa caffeine) có thể dẫn đến một loại đau đầu mạn tính gọi là đau đầu do lạm dụng thuốc. Khi cơn đau đầu ban đầu xuất hiện, người bệnh dùng thuốc giảm đau. Khi tác dụng thuốc hết, cơn đau đầu trở lại mạnh hơn, buộc họ phải dùng thuốc nhiều hơn, tạo thành một vòng luẩn quẩn.

Các tác hại khác

Phản ứng dị ứng: Phát ban, ngứa, sưng mặt, khó thở (phản vệ).

Táo bón: Đặc biệt phổ biến khi dùng opioid.

Chóng mặt, buồn ngủ, giảm khả năng tập trung: Ảnh hưởng đến khả năng lái xe và vận hành máy móc.

Ảnh hưởng tâm lý: Sử dụng opioid kéo dài có thể gây trầm cảm, lo âu.

Tương tác thuốc: Thuốc giảm đau có thể tương tác với các loại thuốc khác bạn đang dùng, gây ra tác dụng phụ nguy hiểm. Ví dụ, dùng NSAIDs với thuốc chống đông máu có thể tăng nguy cơ chảy máu.

Che giấu các bệnh lý nghiêm trọng: Việc liên tục dùng thuốc giảm đau để che giấu một cơn đau kéo dài có thể làm trì hoãn việc chẩn đoán và điều trị một bệnh lý nền nghiêm trọng (ví dụ: khối u, viêm nhiễm, gãy xương...), khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.

Dấu hiệu bạn đang lạm dụng thuốc giảm đau

Hãy cảnh giác nếu bạn có những biểu hiện sau:

Uống thuốc giảm đau hàng ngày hoặc liên tục trong nhiều tuần.

Luôn mang thuốc bên mình, cảm thấy lo lắng khi không có thuốc.

Tăng liều dùng vì thuốc không còn tác dụng như trước.

Dùng thuốc giảm đau để chống stress, mất ngủ hay buồn bã.

Theo tờ Hà Nội Mới, bác sĩ Nguyễn Văn Chi, Phụ trách Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, lạm dụng thuốc giảm đau khi đau có thể làm mờ đi các triệu chứng nặng, khiến người bệnh chủ quan không đi thăm khám. Ví dụ, đau đầu nặng với các triệu chứng điển hình như cơn đau đến nhanh, buồn nôn, gặp khó khăn trong việc chọn từ để nói, đau đầu kèm cảm giác tê mỏi chân tay, cử động khó, đau tăng khi ho hay tập luyện... có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ hoặc bệnh u não, viêm màng não... Nếu người bệnh lạm dụng thuốc giảm đau, các triệu chứng nguy hiểm sẽ không được thể hiện rõ, gây khó khăn cho việc thăm khám.

Thuốc giảm đau chỉ giúp chữa hoặc giảm triệu chứng chứ không chữa được nguyên nhân gây bệnh. Muốn điều trị đau triệt để, cần xác định chính xác nguyên nhân. Do đó, khi cơn đau thường xuyên diễn ra, người bệnh cần đến cơ sở y tế để khám và điều trị, tuyệt đối không tùy tiện sử dụng thuốc. Việc lạm dụng thuốc giảm đau có thể dẫn tới các biến chứng, nếu người bệnh tiêm ở những cơ sở y tế không đảm bảo yêu cầu và kỹ thuật tốt có thể gây biến chứng rất nặng.

Người dân chỉ dùng thuốc theo đúng đơn bác sĩ, cần đi khám lại khi có cơn đau, không tự dùng lại đơn thuốc cũ. Khi bác sĩ kê đơn liên quan tới thuốc giảm đau, người bệnh cần chú ý khai báo tiền sử bệnh tật, cơ địa dị ứng, tình trạng đường ruột, dạ dày để các bác sĩ chọn thuốc phù hợp, tư vấn thời điểm uống thuốc thích hợp. Khi uống thuốc giảm đau, nếu thấy ngứa, nổi mề đay, khó thở, lên cơn hen suyễn hoặc đau bụng dữ dội, nôn ói... thì cần nhanh chóng đến bệnh viện để được cấp cứu.