Trung Quốc biết rõ “đường lưỡi bò” là vô lý

Trong một bài viết đăng trên Asia Pacific Bulletin của EastWestCenter.orgn, bà Yun Sun - một học giả của Viện Stimson - cho rằng Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh lập luận về “đường chín đoạn” (đường lưỡi bò) ở Biển Đông.

Đây là sự thay đổi rõ rệt so với chính sách ngoại giao của Bắc Kinh vài năm về trước, khi mà Trung Quốc còn thảo luận về tính hợp pháp của “đường lưỡi bò”.

Theo tác giả, Trung Quốc hiện đang đặt mọi sức nặng đằng sau “đường lưỡi bò” rất gây tranh cãi này.

Bà Yun Sun (Tôn Vân) nhận định: “Trung Quốc hiểu rất rõ sự trái ngược của ‘đường chín đoạn’ với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) và vì thế dốc sức đầu tư vào việc tìm tính hợp pháp cho ‘quyền lịch sử’ của lập luận mà họ nêu ra”.

Thậm chí, theo tác giả, một số trường phái tại Trung Quốc hiện còn muốn nói rằng UNCLOS có sau khi Trung Quốc nêu ra chủ quyền nên không phải là căn cứ cho việc diễn giải chủ quyền ở Biển Đông.

Bà Yun Sun nói thêm: “Trung Quốc cũng cẩn thận khi nêu chi tiết điều gì họ muốn coi là chủ quyền trong khu vực ‘đường chín đoạn’. Lý do là để ở đó một sự mờ ảo chiến lược nhằm có chỗ cho các cuộc thương thảo tương lai. Đa số các nhà nghiên cứu Trung Quốc nay thiên về hướng coi vùng nước bên trong đường chín đoạn là Vùng đặc quyền kinh tế, dù chính chính phủ Trung Quốc chưa công khai nói ra điều này”.

Theo bà Yun Sun, trong giới hoạch định chính sách của Trung Quốc, “có nhiều người hiểu rất rõ những nhược điểm của lập luận pháp lý này”, nhưng  họ tin rằng “có lập luận yếu còn hơn là không có gì”. Trung Quốc tin rằng quan điểm như thế “được quyền lực quốc gia mạnh mẽ ủng hộ và mong muốn sử dụng nó”.

Tựu trung lại, bài viết của học giả Yun Sun cho rằng Bắc Kinh cũng biết sẽ có “tổn thất về uy tín” khi dùng vũ lực để khẳng định chủ quyền “đường lưỡi bò”, nhưng cho rằng đây “sẽ là thứ giải quyết được” vì Trung Quốc có sức mạnh kinh tế với cả vùng Đông Nam Á.

Vẫn theo bà Yun Sun, giới chức ở Bắc Kinh tin rằng Mỹ  không muốn để xảy ra xung đột vũ trang với Trung Quốc và vì thế có thể tiếp tục lấn áp Việt Nam. Theo họ, Việt Nam chưa phải là đồng minh có hiệp ước với Mỹ.

Chủ đề Biển Đông tiếp tục là đề tài được truyền thông quốc tế và khu vực theo dõi, nhất là sau khi Trung Quốc đưa nhiều giàn khoan khai thác dầu khí vào Biển Đông, bất chấp sự phản đối của Việt Nam.

Đối với chính giới Mỹ, đây cũng là chủ đề quan trọng và có nhiều khả năng được bàn luận trong chuyến đi Bắc Kinh vào tháng 7 để tham dự Diễn đàn đối thoại chiến lược và kinh tế Mỹ-Trung của Ngoại trưởng John Kerry.