Trung Quốc: Bài trừ tham nhũng, thâu tóm quyền lực?

Ngày 6/6, nguyên Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương, Thượng tướng Từ Tài Hậu đã bị khai trừ đảng vì tội tham nhũng và bị trao cho tòa án quân sự xét xử.

Lần đầu tiên, chiến dịch chống tham nhũng do Chủ tịch Tập Cận Bình đề xướng đã nhắm vào một quan chức cao cấp bậc nhất của quân đội.

Trả lời phỏng vấn của RFI, chuyên gia của Pháp về Trung Quốc đương đại Marie Holzman nói: “Đây là lần đầu tiên kể từ khi Chủ tịch Mao Trạch Đông qua đời năm 1976, Trung Quốc mới lại khai trừ một vị tướng cao cấp như vậy. Quân đội luôn được đảng che chở và không dễ dàng gì khi tấn công vào guồng máy quân đội Trung Quốc. Lại càng không nên chĩa mũi dùi vào một Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương, tức là nhân vật số 2 trong quân đội. Thượng tướng Từ Tài Hậu vốn là người thân cận của cựu Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, người tiền nhiệm của ông Tập Cận Bình”.

Trả lời câu hỏi phải chăng việc thanh trừng một người thân cận của cựu Chủ tịch Hồ Cẩm Đào phản ánh việc ông Tập Cận Bình muốn cải tổ guồng máy quân đội, qua đó thâu tóm quyền lực, chuyên gia Marie Holzman nói: “Đúng là ở Trung Quốc, các phe phái…đang tranh giành quyền lực với nhau. Ông Tập Cận Bình đang sàng lọc, để xóa bỏ hẳn những dấu vết của hai người vị chủ tịch tiền nhiệm là các ông Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào. Ông Tập muốn rảnh tay hành động”.

“Những nhà phân tích lạc quan nhất tại Bắc Kinh cho rằng tham nhũng là một vấn nạn xã hội-kinh tế đối với Trung Quốc và hiện tượng đó đã tràn lan đến một mức báo động. Để tiến hành cải tổ chính trị, Bắc Kinh trước hết phải giải quyết được nạn tham nhũng. Số này cho rằng ông Tập Cận Bình đang đi đúng hướng”.

“Tuy nhiên, một số tín hiệu khác khiến các chuyên gia lo ngại. Thật vậy, Chủ tịch Trung Quốc (Tập Cận Bình) đã thành lập hàng loạt các ủy ban: từ ủy ban đặc trách về kiểm duyệt internet đến ủy ban tài chính hay ủy ban an ninh quốc gia … Tất cả nhũng ủy ban được hình thành từ một năm qua đều đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của ông Tập. Nói cách khác Chủ tịch Trung Quốc đang tập trung quyền lực. Các nhà lãnh đạo ở Bắc Kinh có khuynh hướng đang siết lại tất cả để kiểm soát đủ mọi lĩnh vực”.

Về nhận xét sở dĩ Tập Cận Bình phải nhanh chóng thâu tóm quyền lực vì cảm thấy bị đe dọa trên đỉnh cao quyền lực, bà Marie Holzman nhận định: “Đương kim Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phải tỏ thái độ cứng rắn vì ông là nhà lãnh đạo đầu tiên không bước lên đỉnh cao quyền lực một cách chính đáng như nhưng người tiền nhiệm: Đặng Tiểu Bình đã từng theo chân Mao Trạch Đông trong cuộc Vạn lý trường chinh. Thế rồi hai người tiền nhiệm của Tập là Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào đều là những người được ông Đặng Tiểu Bình chỉ định để tiếp nối sự nghiệp. Ông Tập Cận Bình là vị Chủ tịch Trung Quốc đầu tiên không được một nhân vật lịch sử nào yểm trở. Ông lên cầm quyền sau một cuộc thương lượng, dàn xếp trong nội bộ mà không ai hay biết là các bên đã đạt những thỏa thuận cụ thể nào với nhau. Không ai biết vì sao ông ta được chọn để lãnh đạo đất nước. Phải chăng, vì nhược điểm đó mà ông Tập Cận Bình có thái độ dứt khoát hơn, quyết đoán hơn những người tiền nhiệm?”.

Về sự trung thành của quân đội, chuyên gia về Trung Quốc Marie Holzman nhận xét: “Trong quá khứ quân đội Trung Quốc đã được cải tổ nhiều lần… Dưới thời Chủ tịch Giang Trạch Dân, quân đội được khuyến khích tham gia vào các hoạt động kinh tế để làm giàu và họ đã thành công trong mục đích này tới mức mà chính quyền phải hãm bớt những tham vọng trở thành trọc phú của nhiều vị tướng Trung Quốc. Công cuộc cải tổ đó đã diễn ra một cách suôn sẻ, trong khi mọi người cứ tưởng là quân đội sẽ chống cự mạnh mẽ. Tiếp theo đó, Bắc Kinh tiếp tục hiện đại hóa guồng máy quân sự của mình và họ khá thành công trong việc đào tạo các quân nhân, để quân đội trở nên chuyên nghiệp hơn. Nói tóm lại, quân đội Trung Quốc luôn luôn đi theo đường lối của đảng và khá trung thành với đảng. Ngay cả trong cuộc đọ sức giữa chính quyền hiện nay tại Bắc Kinh với một nhân vật sừng sỏ trên sân khấu chính trị Trung Quốc là cựu Ủy viên Bộ chính trị, cựu Bí thư thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai, quân đội cũng đã tỏ ra trung thành với Bắc Kinh chứ không vùng lên sau vụ ông Bạc bị kết án. Tôi nghĩ rằng ở Trung Quốc, quân đội luôn trung thành với đảng và chưa bao giờ có âm mưu đảo chính”.