Tổng thống Zelensky ra tuyên bố bất ngờ về việc ông Trump muốn đổi viện trợ lấy đất hiếm của Ukraine

Tờ Kyiv Independent đưa tin, ngày 4/2, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Kiev sẵn sàng khai thác đất hiếm cùng với các đối tác của mình. 

Tuyên bố được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng ông muốn đảm bảo quyền tiếp cận nguồn cung cấp khoáng sản đất hiếm của Ukraine để đổi lấy việc Mỹ tiếp tục hỗ trợ Kiev.

Ông Trump không nói rõ Washington muốn mua loại đất hiếm nào nhưng cho biết Kiev sẵn sàng hợp tác.

"Chúng tôi cởi mở với ý tưởng rằng các nguồn tài nguyên khoáng sản có thể được khai thác cùng với các đối tác. Qua đó giúp chúng tôi bảo vệ đất đai và đẩy lùi đối phương bằng vũ khí, sự hiện diện và các gói trừng phạt của họ”, ông Zelensky cho hay.

"Điều này hoàn toàn công bằng. Tôi đã nói về điều này vào tháng 9 [năm ngoái] khi chúng tôi gặp Tổng thống Trump”, tổng thống Ukraine nói thêm.

Kế hoạch hòa bình 10 điểm của ông Zelensky lần đầu tiên được trình bày vào năm 2023 bao gồm một điều khoản về đầu tư nước ngoài vào ngành khai khoáng của Kiev.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Reuters

Trước đó, cùng ngày, hãng thông tấn TASS đưa tin Tổng thống Donald Trump tuyên bố Washington mong muốn nhận được kim loại đất hiếm từ Ukraine như một phần trong thỏa thuận trao đổi viện trợ mà nước này đang cung cấp cho Kiev.

Ông Trump nhấn mạnh tầm quan trọng của nguồn tài nguyên đất hiếm và khẳng định Mỹ cần có sự đảm bảo trong các khoản viện trợ dành cho Ukraine. Theo vị tổng thống, Mỹ đã đầu tư hàng trăm tỷ USD vào Ukraine, trong khi quốc gia này sở hữu trữ lượng đất hiếm có giá trị cao. Nhà lãnh đạo khẳng định muốn có sự đảm bảo từ phía Ukraine và nhấn mạnh rằng Kiev sẵn sàng thực hiện điều đó.

Ông Trump cũng cho rằng Washington đang tìm kiếm một cơ chế đảm bảo cho những gì nước này hỗ trợ Kiev, đồng thời nhấn mạnh Mỹ sẽ tiếp tục cung cấp viện trợ tài chính, trang thiết bị và vũ khí nhưng cần có sự cam kết từ phía Ukraine để đảm bảo lợi ích song phương.

Đề xuất trên đã phản ánh ưu tiên chiến lược của Mỹ trong việc đa dạng hóa nguồn cung đất hiếm nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào một số thị trường chi phối - trong đó có Trung Quốc.

Nhu cầu đối với các khoáng sản này hiện nay đang gia tăng mạnh mẽ, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao như sản xuất vi mạch, thiết bị quân sự, năng lượng tái tạo và xe điện. Việc đảm bảo nguồn cung ổn định không chỉ là yếu tố quan trọng trong chiến lược kinh tế mà còn tác động trực tiếp đến an ninh quốc gia của Washington.

Một số mẫu đất hiếm. Ảnh: Reuters

Ukraine là một trong những quốc gia có tiềm năng lớn về tài nguyên khoáng sản, bao gồm đất hiếm, lithium và titan. Ước tính, nước này sở hữu khoảng 500.000 tấn lithium chưa được khai thác cùng nhiều mỏ đất hiếm có giá trị cao. Các nguồn tài nguyên là yếu tố quan trọng trong mối quan hệ đối tác chiến lược giữa Kiev và Washington, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng gia tăng.

Bên cạnh đề xuất trao đổi đất hiếm để đổi lấy viện trợ, ông Trump cũng đề cập đến sự chênh lệch trong mức độ hỗ trợ của Mỹ và các nước châu Âu đối với Ukraine. Vị tổng thống cho rằng các nước châu Âu đóng góp ít viện trợ hơn so với Mỹ, đặt ra câu hỏi về trách nhiệm chia sẻ gánh nặng trong liên minh phương Tây.

Đề xuất của Tổng thống Trump có thể mở ra một hướng đi mới trong quan hệ Mỹ - Ukraine, trong đó viện trợ không chỉ mang tính hỗ trợ đơn thuần mà còn gắn liền với các lợi ích chiến lược lâu dài của Washington.

Tuy nhiên, điều này đồng thời đặt ra những thách thức lớn đối với Ukraine, đặc biệt là trong việc duy trì quyền kiểm soát và khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên quốc gia trong tình hình xung đột chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.