Tùy thuộc vào mức độ hư hại và khả năng nhận diện các yếu tố bảo an, tờ tiền của bạn có thể vẫn được sử dụng hoặc đổi tại ngân hàng.
Nguyên nhân tiền bị bay màu
Hiện tượng tiền bị bay màu thường xuất phát từ việc mực in trên tờ tiền bị hòa tan hoặc phai mờ do tiếp xúc với nước, hóa chất tẩy rửa (như xà phòng, thuốc tẩy), hoặc do bị ẩm mốc trong thời gian dài. Các loại tiền polyme, dù được đánh giá là bền hơn tiền cotton, vẫn không tránh khỏi nguy cơ này nếu không được bảo quản đúng cách. Đặc biệt, nếu bạn lỡ tay bỏ tiền vào máy giặt, khả năng cao tờ tiền sẽ trở nên loang lổ, thậm chí không còn rõ các chi tiết in ấn.
Quy định về tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông
Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có những quy định cụ thể về việc thu đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông. Theo đó, tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là tiền giấy, tiền kim loại đang lưu hành nhưng bị rách nát, hư hỏng hoặc biến dạng. Cụ thể hơn, tiền bị bay màu, nếu vẫn còn nhìn rõ các yếu tố bảo an và các thông tin cần thiết trên tờ tiền, có thể vẫn được chấp nhận trong một số trường hợp.
Các trường hợp tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông được đổi:
Tiền bị rách nát, hư hỏng không do hành vi hủy hoại: Bao gồm tiền giấy bị nhàu nát, rách rời hoặc chắp vá, tiền bị biến dạng, đổi màu do quá trình lưu thông (như ẩm mốc, mục nát, mờ nhạt hình ảnh, chữ viết, số seri), tiền bị cháy, thủng lỗ, rách mất một phần do lỗi kỹ thuật trong quá trình in hoặc do nguyên nhân khách quan.
Tiền hư hỏng do lỗi kỹ thuật của ngân hàng: Trường hợp này sẽ được đổi miễn phí.
Các trường hợp tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông không được đổi:
Tiền bị hủy hoại do hành vi cố ý: Ví dụ như bị đốt cháy, xé nát hoàn toàn, hoặc bị cắt ghép nhằm mục đích lừa đảo.
Tiền bị biến dạng nghiêm trọng đến mức không còn nhận diện được: Khi không thể xác định được mệnh giá, số seri, hoặc các yếu tố bảo an quan trọng khác.
Vậy, tiền bị bay màu có đổi được không?
Đối với tiền bị bay màu, vấn đề quan trọng nhất là liệu các yếu tố nhận diện và bảo an trên tờ tiền còn đủ rõ ràng hay không.
Nếu tiền chỉ bị phai màu nhẹ, vẫn còn nhìn rõ mệnh giá, số seri, quốc huy, chân dung Bác Hồ và các yếu tố bảo an khác: Khả năng cao bạn vẫn có thể sử dụng tờ tiền đó để giao dịch tại các cửa hàng, siêu thị nhỏ lẻ. Tuy nhiên, các ngân hàng hoặc tổ chức lớn hơn có thể từ chối nếu cảm thấy không chắc chắn về tính hợp lệ của tờ tiền.
Nếu tiền bị bay màu nặng, các chi tiết in ấn bị mờ nhạt hoàn toàn, không thể nhận diện được mệnh giá, số seri, hoặc các yếu tố bảo an: Trong trường hợp này, tờ tiền gần như mất đi giá trị lưu hành. Bạn cần mang đến các chi nhánh ngân hàng (ngân hàng thương mại hoặc NHNN) để được kiểm tra và xem xét đổi.
Ảnh minh họa
Cách xử lý khi tiền bị bay màu
Kiểm tra mức độ hư hỏng: Quan sát kỹ tờ tiền để xác định mức độ bay màu và các chi tiết còn lại.
Liên hệ ngân hàng: Nếu tiền bị bay màu nghiêm trọng hoặc bạn không chắc chắn về giá trị sử dụng, hãy mang đến chi nhánh ngân hàng gần nhất. Các giao dịch viên sẽ kiểm tra và hướng dẫn bạn thủ tục đổi tiền nếu đủ điều kiện.
Không cố gắng "cứu chữa": Tuyệt đối không tự ý tẩy rửa, là ủi, hoặc sử dụng các biện pháp khác để cố gắng làm rõ lại tờ tiền. Việc này có thể khiến tình trạng hư hỏng trở nên tồi tệ hơn và khiến tờ tiền mất hẳn giá trị.
Lời khuyên để tránh tiền bị bay màu
Để tránh tình trạng tiền bị bay màu và mất giá trị, bạn nên:
Bảo quản tiền ở nơi khô ráo, thoáng mát: Tránh để tiền tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, nơi ẩm ướt hoặc nhiệt độ cao.
Không giặt chung tiền với quần áo: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng tiền bị bay màu.
Tránh để tiền tiếp xúc với hóa chất: Hạn chế để tiền gần các loại thuốc tẩy, dung môi, hoặc các chất lỏng có khả năng làm phai màu mực in.
Sử dụng ví tiền hoặc hộp đựng tiền chuyên dụng: Điều này giúp bảo vệ tiền khỏi bụi bẩn, ẩm ướt và các tác nhân gây hư hại khác.
