Thuốc lá điện tử và những mối nguy đối với sức khoẻ con người

Thuốc lá điện tử là gì?

Thuốc lá điện tử là một thiết bị cho phép hít nicotine ở dạng hơi chứ không phải khói - đó là lý do tại sao còn được gọi nó là vaping. 

Theo Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA) đa phần thuốc lá điện tử có chứa Nicotine - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư. Ảnh minh họa

Thuốc lá điện tử mô phỏng hình dạng và chức năng của thuốc lá thông thường. Nhưng khác với thuốc lá thường, thuốc lá điện tử không tạo khói mà tạo ra luồng hơi có mùi vị và cảm giác giống thuốc lá thật.

Một số sản phẩm thuốc lá điện tử được tạo ra trông giống như thuốc lá điếu, xì gà hoặc tẩu thuốc thông thường, một số giống như bút, thanh USB.

Thuốc lá điện tử không đốt thuốc lá hoặc tạo ra khí carbon monoxide - hai trong số những mối nguy hiểm lớn nhất đối với người hút thuốc nên thường được coi là an toàn hơn thuốc lá. Nhưng theo Hiệp hội Phổi Mỹ, hầu hết tất cả các loại thuốc lá điện tử đều chứa nicotine. Ngay cả một số sản phẩm tuyên bố không có bất kỳ nicotine nào vẫn có thể chứa nicotine trong thành phần. Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy lượng nicotine trong các sản phẩm thuốc lá điện tử thường khác đáng kể so với hàm lượng được ghi trên bao bì.  

Còn Hiệp hội Tim mạch Mỹ cho biết, thuốc lá điện tử có chứa nicotine là sản phẩm thuốc lá và phải tuân theo tất cả các luật áp dụng cho các sản phẩm này. Hiệp hội này cũng kêu gọi các quy định mới mạnh mẽ để ngăn cản việc tiếp cận, bán và tiếp thị thuốc lá điện tử cho giới trẻ và nghiên cứu thêm về tác động của sản phẩm đối với sức khỏe.

Chính vì vậy, mới đây, Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ (FDA) đã yêu cầu tất cả các nhà sản xuất thuốc lá điện tử phải đăng ký sản phẩm của họ với FDA và báo cáo chi tiết về các thành phần của sản phẩm.

Trước đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã lên tiếng cảnh báo về tác hại của thuốc lá điện tử và công bố một báo cáo kêu gọi các quốc gia cấm bán sản phẩm này hoặc áp dụng các quy định tương tự như các sản phẩm thuốc lá. 

Gia tăng tình trạng học sinh, sinh viên sử dụng thuốc lá điện tử

Theo Tạp chí Giáo dục, thời gian gần đây, tình trạng học sinh, sinh viên hút thuốc lá điện tử có chiều hướng gia tăng, thậm chí tình trạng này còn xảy ra đối với học sinh tiểu học và ở cả học sinh nữ. Đã có nhiều trường hợp học sinh bị ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử đến mức co giật, bị ảo giác phải nhập viện. Các chuyên gia y tế cảnh báo rằng, việc sử dụng thuốc lá điện tử ở lứa tuổi thanh, thiếu niên sẽ dẫn đến tình trạng nghiện thuốc lá, tăng nguy cơ mắc các căn bệnh nguy hiểm, phát sinh tệ nạn xã hội, ảnh hưởng đến sức khỏe, học tập và tương lai sau này của các em.

Đối tượng sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng trẻ hóa, đáng lo ngại nhất là những bạn học sinh, sinh viên. Ảnh: Tuổi trẻ

Thuốc lá điện tử ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của học sinh và những người xung quanh bởi thành phần nicotine (chất gây nghiện) trong khói thuốc, những người nghiện thuốc lá điện tử thường có nguy cơ nghiện rượu, ma tuý và các chất gây nghiện khác. Khi hút thuốc lá điện tử học sinh có thể mắc phải một số bệnh lý đường hô hấp như viêm tiểu phế quản tắc nghẽn, bệnh viêm phổi lipid, tràn khí màng phổi nguyên phát, suy giảm chức năng phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính… do trong thuốc lá điện tử có rất nhiều hóa chất độc hại đối với sức khỏe con người. Ngoài ra, một số hóa chất độc hại như nicotine, carbon monoxide trong khói thuốc lá điện tử làm làm tăng nguy cơ rối loạn tim mạch, tăng nguy cơ hình thành huyết khối và xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, suy tim, đột quỵ. Nguy hiểm hơn là một số hợp chất có trong khói thuốc lá điện tử như: formaldehyd, acrolein, toluene, các kim loại nặng (như niken và chì) có thể gây các thay đổi tế bào dẫn đến ung thư. Khói từ thuốc lá điện tử cũng gây hại cho sức khỏe của những người xung quanh. Khi hít phải các chất độc hại như aldehydes, carbon monoxide... trong khói của thuốc lá điện tử sẽ có nguy cơ mắc ung thư và tăng nguy cơ tim mạch, đột quỵ.

Hiện nay, nhiều loại thuốc lá điện tử sử dụng các hương liệu tạo mùi thơm hấp dẫn (mùi bạc hà, cam, dâu tây, sô-cô-la, caramen…) nên nhiều học sinh bị ngộ độc khi sử dụng thuốc lá điện tử.

Một số học sinh có thể gặp phải tình trạng bị chấn thương, bỏng nghiêm trọng vùng miệng, mặt, cổ, mắt mũi, xương hàm... và các tai nạn khác, do cháy nổ từ thiết bị sạc điện bị lỗi hoặc sử dụng sai.

Nhiều người lầm tưởng thuốc lá điện tử sẽ giảm bớt nguy hiểm hơn thuốc lá thông thường. Ảnh minh họa.

Hút thuốc lá điện tử sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ, khiến tế bào gốc của não bị hủy hoại, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và tái tạo tế bào cho cơ thể. Từ đó đẩy nhanh quá trình lão hóa, suy thoái hệ thần kinh và kéo theo nguy cơ suy giảm trí nhớ, khả năng nhận thức và học tập... Nếu hút thuốc lá điện tử trong thời gian dài sẽ gây nghiện và có thể gây ra những rối loạn nhận thức, rối loạn cảm xúc, rối loạn tâm thần. Học sinh sử dụng thuốc lá điện tử thường có biểu hiện giảm chú ý và tập trung, khả năng đưa ra quyết định kém, thay đổi tính cách và có nhiều hành động thất thường. Sử dụng thuốc lá điện tử còn là nguy cơ khiến học sinh gia nhập các băng nhóm thanh thiếu niên, gia tăng tình trạng cô lập và bắt nạt học đường, gây nhiều bất ổn trong trường học.

Việc sử dụng thuốc lá điện tử trong trường học là vi phạm nội quy, quy định của trường học, học sinh sử dụng thuốc lá điện tử có thể phải chịu nhiều hình phạt từ nhà trường, điều này ảnh hưởng đến kết quả rèn luyện của các em.

Để phòng, chống tác hại thuốc lá điện tử trong học đường, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc tuyên truyền cho học sinh biết về các tác hại của thuốc lá điện tử. Giáo dục các em ý thức tuân thủ pháp luật, nội quy của nhà trường về việc nghiêm cấm mua bán, sử dụng các sản phẩm thuốc lá đối với học sinh. Rèn luyện các kỹ năng tránh xa những chất độc hại, không có lợi cho sức khỏe; kỹ năng từ chối trước những cám dỗ…

Những tác hại đối với sức khỏe khi sử dụng thuốc lá điện tử lâu dài

Ảnh hưởng tới khả năng sinh sản

Thuốc lá điện tử có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và khả năng mang thai. Điều này là do thuốc lá điện tử sử dụng hương vị có thể chứa các hóa chất có hại như diethylene glycol và nitrosamine, cả hai đều được ghi nhận là có tác động gây hại đến khả năng sinh sản.

Đau lưng

Nếu sử dụng thuốc lá điện tử và cảm thấy đau thắt lưng, điều này có thể là do thuốc lá điện tử. Nicotine được sử dụng trong thuốc lá điện tử có thể khiến mạch máu của chúng ta trở nên hẹp hơn. Điều này trở thành một vấn đề đối với lưng vì các đĩa đệm ở lưng dưới không nhận đủ lượng máu được cung cấp, có thể dẫn đến thoái hóa đĩa đệm và các vấn đề về lưng.

Mụn trứng cá

Thuốc lá điện tử đa dạng về hình dáng, kích thước. Ảnh minh họa

Mặc dù vaping có thể không gây hại như thuốc lá, nhưng vẫn chứa đầy hóa chất. Những hóa chất này sẽ khiến da bạn bị khô, xỉn màu và mất nước. Thuốc lá điện tử không chỉ thúc đẩy mụn trứng cá do các độc tố có hại trong nicotine mà còn có thể làm tăng quá trình lão hóa sớm, điều này là do nicotine gây ảnh hưởng đến các chất dinh dưỡng quan trọng cho da.

Chức năng nhận thức bị ảnh hưởng

Thuốc lá điện tử có chứa nicotine gây nghiện cao và có thể làm chậm sự phát triển não bộ ở thanh thiếu niên cũng như ảnh hưởng đến trí nhớ, học tập, sự tập trung, sự chú ý, khả năng kiểm soát bản thân và tâm trạng cũng như làm tăng nguy cơ mắc các chứng nghiện khác sau này trong cuộc sống. Để trẻ em và thanh thiếu niên tiếp xúc với nicotine có thể có tác động lâu dài, gây tổn hại đến sự phát triển của não và dẫn đến nghiện nicotine.

Gây nghiện

Cũng giống như thuốc lá bình thường, thuốc lá điện tử có chứa nicotine và các chất phụ gia. Điều này có nghĩa là ngay cả khi đã chuyển từ thuốc lá sang thuốc lá điện tử, vẫn có nguy cơ gây nghiện. Một nghiên cứu trước đây cũng đã phát hiện ra rằng thuốc lá điện tử có thể có khả năng gây nghiện cao hơn so với thuốc lá hút ở những người trẻ tuổi.

Ảnh hưởng đến tim và phổi

Nicotine có khả năng gây nghiện cao cũng như có hại cho hệ tim mạch, nó có thể làm tăng huyết áp và gây tăng vọt adrenaline, điều này có thể làm tăng khả năng bị đau tim khi nhịp tim tăng lên. Không chỉ vậy, phổi cũng bị ảnh hưởng khi hít phải hơi thuốc như khi hút thuốc lá thông thường, điều này là do số lượng hóa chất nguy hiểm trong thuốc lá điện tử như acetaldehyde và formaldehyde có thể gây ra bệnh phổi.

Đời sống tình dục bị tổn hại

Nicotine có thể làm giảm kích thích tình dục cũng như gây ra các vấn đề rối loạn cương dương vì nó làm cho các mạch máu bị thu hẹp làm giảm lưu lượng máu. Lưu lượng máu bị hạn chế cũng có nghĩa là thiếu nhạy cảm, vì vậy điều này có nghĩa là khó đạt được cực khoái hơn, thông tin trên báo Sức khỏe & Đời sống.

Thùy Dung (T/h)