Thực hư việc Trung Quốc đặt căn cứ quân sự tại Argentina

"Theo ý kiến của tôi, đây không phải là nơi nghiên cứu khoa học mà là một căn cứ quân sự của Trung Quốc" - một người dân ở gần trạm không gian Patagonian nói.

Khi Trung Quốc tiến hành xây dựng trạm không gian cao 16 tầng do quân đội kiểm soát tại khu vực Patagonia của Argentina, nó hứa hẹn là một trung tâm cho khách tham quan.

Hiện trung tâm này đã hoàn thành và được bao quanh bởi hàng rào dây thép gai. Trái ngược với thông tin đưa ra ban đầu, trung tâm chỉ nhận khách viếng thăm có lịch hẹn.

Theo nhiều cuộc phỏng vấn với hàng chục người dân, các quan chức chính phủ của Argentina, Mỹ, các chuyên gia về vệ tinh, thiên văn học và chuyên gia pháp lý, Reuters cho hay trạm không gian của Trung Quốc khiến dân địa phương cảm thấy bất an, châm ngòi cho những thuyết âm mưu và làm chính quyền Tổng thống Donald Trump cảm thấy lo ngại về mục đích chính của nó.

Theo báo chí Trung Quốc, với mục đích là quan sát và khám phá vũ trụ một cách hòa bình, trạm không gian này đóng vai trò then chốt trong quá trình hạ cánh của các tàu vũ trụ Trung Quốc trên mặt tối của mặt trăng hồi tháng 1 vừa qua. Tuy nhiên, theo hàng trăm trang tài liệu của chính quyền Argentina mà hãng Reuters thu thập được và qua nhận xét của các chuyên gia quốc tế, khu phức hợp này rộng 200 ha này và hầu như không chịu sự kiểm soát của giới chức Argentina.

Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Susana Malcorra đã từng trả lời trong một cuộc phỏng vấn cho biết rằng, Argentina không kiểm soát các hoạt động của trạm này. Năm 2016, bà đã tham gia vào việc sửa đổi thỏa thuận của trạm không gian này và qui định nó chỉ được sử dụng cho mục đích dân sự.

Các chuyên gia luật quốc tế cho biết, thỏa thuận này buộc Trung Quốc phải thông báo cho Argentina các hoạt động của trạm này, nhưng không đưa ra cơ chế thực thi nào đối với giới chức Argentina để đảm bảo rằng, nó không bị sử dụng cho mục đích quân sự.

Chương trình không gian của Trung Quốc được điều hành bởi Quân giải phóng nhân dân Trung Hoa ( PLA). Trạm không gian Patagonia được quản lý bởi Cơ quan quản lý đường bay và phóng vệ tinh Trung Quốc, trực thuộc Lực lượng hỗ trợ chiến lược của PLA.

Bắc Kinh luôn khẳng định rằng, chương trình không gian của mình vì mục đích hòa bình và chỉ sử dụng cho mục đích dân sự. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng trạm này mở cửa cho công chúng và báo chí. Họ cho rằng, việc sóng vô tuyến phát ra từ trạm này cũng được kiểm soát, tuy nhiên các chuyên gia thiên văn học cho rằng, Trung Quốc có thể dễ dàng che giấu những dữ liệu bất hợp pháp bằng cách truyền dẫn này hoặc bổ sung thêm các kênh mã hóa đã được thỏa thuận với Argentina.

Theo một quan chức Mỹ, từ lâu Mỹ đã lo lắng về việc Trung Quốc có chiến lược quân sự hóa trạm không gian. Họ có lý do để nghi ngờ về lời khẳng định của Bắc Kinh cho rằng, trạm Argentina chỉ dành cho mục đích thăm dò khám phá.

Ông Garrett Marquis, người phát ngôn của Hội đồng An ninh quốc gia tại Nhà Trắng, cho biết, trạm mặt đất tại Patagonia được bí mật thỏa thuận cách đây hơn 10 năm. Một số chuyên gia thiên văn học vô tuyến cho biết, trạm có thể được quảng cáo như là một liên doanh khoa học giữa Trung Quốc và Argentina cho dù nó có đường kính 35m, có thể nghe lén các vệ tinh nước ngoài.

Trước những lo ngại của Mỹ, Argentina lại bênh vực Trung Quốc và cho rằng trạm không gian này cũng tương tự như một trạm không gian của châu Âu (ESA). Cả hai trạm này đều được miễn thuế trong vòng 50 năm. Về mặt lý thuyết, các nhà khoa học Argentina có quyền truy cập 10% số thời lượng của cả hai trạm này. Tuy nhiên, sự khác biệt rõ rệt là ESA là cơ quan dân sự.

Người dân địa phương ở thị trấn Las Lajas cách trạm không gian Patagonian 40 phút lái xe cũng tỏ ra hoang mang và nghi ngờ về công trình này của Trung Quốc. "Những người đó không cho chúng tôi tiếp cận hay nhìn ngó. Theo ý kiến của tôi, đây không phải là nơi nghiên cứu khoa học mà là một căn cứ quân sự của Trung Quốc" - ông Alfredo Garrido, người dân thị trấn Las Lajas, nhận xét.

Những người khác cho biết họ hiếm khi thấy bất kỳ ai từ trạm không gian đến thị trấn, trừ lúc các nhân viên đến một siêu thị Trung Quốc của họ.

Trong các chuyến đi tới khu vực này, một số nhà báo còn nghe được thuyết âm mưu về việc cơ sở này còn được sử dụng để chế tạo bom nguyên tử. Những chiếc ổ cứng ở trạm này phủ dày bụi, không có dấu hiệu về sự tồn tại của trạm, dù nó đã đi vào hoạt động từ tháng tư năm 2018 và có tới 30 nhân viên người Trung Quốc làm việc và sống tại đó.

Minh Minh (T/h)