Thiếu niên mắc bệnh “tâm thần” dù học giỏi toán: Dấu hiệu dễ dàng ai cũng có thể nhận biết

Ngày 20/11, Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai tổ chức Hội thảo “Rối loạn học tập ở trẻ em”, đây là các rối loạn thường gặp ở lứa tuổi học đường nhưng ít được quan tâm.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Hoàng Yến, Phòng Tâm thần Nhi – Thanh thiếu niên, Viện Sức khỏe tâm thần quốc gia, chia sẻ ca bệnh điển hình. Nam học sinh N.V.K. 14 tuổi, mắc rối loạn học tập.

Theo gia đình chia sẻ, từ nhỏ K. phát triển bình thường nhưng khó khăn trong việc nói so với các bạn cùng trang lứa. Rõ nhất khi lên 4 tuổi, K. chỉ nói được các câu ngắn, khó khăn trong việc mô tả một bức tranh hoặc kể câu chuyện một cách liền mạch, không thuộc lời được những bài hát hoặc bài thơ đơn giản như những bạn cùng lứa tuổi.

Bệnh nhi khó thực hiện những động tác yêu cầu sự khéo léo của bàn tay như lắp lego, đóng cúc. Bệnh nhân đi học mẫu giáo đúng độ tuổi, có thể nhận biết mặt chữ tuy nhiên chưa biết ghép từ thành câu.

Lên cấp 1, trong quá trình học tập bệnh nhân tiếp thu được các kiến thức, có thể ghi nhớ các kiến thức được dạy và áp dụng các công thức toán học bình thường. Lớp 1-2, bệnh nhân có khó khăn trong học môn tiếng việt.

Nam thiếu niên khó hiểu về nội dung của câu chữ, khó khăn khi chép chính tả, chép sai từ trong sách in ra vở. Bệnh nhân được học giỏi toán từ lớp 1 đến lớp 5 tuy nhiên bệnh nhân nói chuyện không rành mạch, thường không nghĩ ra từ, thường xuyên phải sử dụng ngôn ngữ cơ thể để mô tả lời nói.

Bệnh nhân lên cấp 2 học kém môn văn, có thể đọc hiểu tuy nhiên vốn từ ít, khó viết được một đoạn văn liền mạch. Bệnh nhân kém trong các môn học yêu cầu sự khéo léo như thủ công cắt tỉa giấy, lắp ráp mô hình. Bệnh nhân vận động chậm chạp, ít giao tiếp với các bạn cùng lớp, các kĩ năng tương tác xã hội kém.

6 tháng nay khi bắt đầu lên lớp 9 bệnh nhân chuyển lên học ở trường mới bệnh nhân bị các bạn cùng lớp trêu chọc vì cách nói chuyện, bệnh nhân ít giao tiếp với mọi người xung quanh hơn, biểu hiện buồn chán, mệt mỏi, kém tập trung.

Đây là các rối loạn thường gặp ở lứa tuổi học đường nhưng ít được quan tâm

Bệnh nhân dễ nổi nóng, cáu gắt, cãi lại lời bố mẹ, có các hành vi như xoa đầu, giật tóc các bạn cùng lớp. Bệnh nhân khó tập trung khi đọc sách, hay quên, cảm giác căng thẳng khi phải tập trung, học lực giảm sút nhiều.

Nhận thấy những biểu hiện bất thường, gia đình đưa con đến bệnh viện khám. Tại Viện Sức khỏe tâm thần, bệnh nhân được chẩn đoán rối loạn hành vi thanh thiếu niên và học tập (Rối loạn học tập).

Tiến hành điều trị, các bác sĩ cho sử dụng các thuốc rối loạn hành vi sau 10 ngày các triệu chứng giảm. Tuy nhiên, khi ra viện bệnh nhân cần được hỗ trợ tâm lý cũng như các chuyên gia về giáo dục hỗ trợ.

Rối loạn học tập nguy hiểm như thế nào?

Bác sĩ Yến  cho biết, rối loạn học tập hay gặp ở trẻ đi học, ảnh hưởng tới thành tích học tập của trẻ. Rối loạn học tập được xếp vào các rối loạn phát triển bao gồm ba nhóm chính:

- Rối loạn đọc: Đặc trưng biểu hiện khó khăn đọc, nhận diện, đánh vần, hiểu được đoạn văn. Tỷ lệ này chiếm 80% các trường hợp rối loạn học tập. Trong đó, có thể xuất hiện độc lập 1 mình hoặc đi kèm với các rối loạn khác như tăng động giảm chú ý, cảm xúc hành vi.

- Rối loạn viết với biểu hiện là khó khăn viết chính tả.

- Rối loạn tính toán khó khăn trong nhận biết con số toán học, khó khăn trong việc tính toán. Biểu hiện khác nhau ở các lứa tuổi, hay đi kèm rối loạn đọc, tăng động giảm chú ý.

Các rối loạn này có nhiều yếu tố liên quan trong đó có yếu tố di truyền, yếu tố môi trường, các vấn đề liên quan tới gen. Bệnh nhân có thể gặp 1 trong 3 rối loạn trên.

Ỏ rối loạn học tập, trẻ thường chỉ có khó khăn 1 kỹ năng như đọc, viết, tính toán còn trí thông minh vẫn bình thường. Nhiều đứa trẻ, học rất giỏi toán nhưng việc đọc lại rất kém. Đây không phải khuyết tật về trí tuệ hay tự kỷ.

Các bác sĩ cho biết, nhiều đứa trẻ, học rất giỏi toán nhưng việc đọc lại rất kém. Đây không phải khuyết tật về trí tuệ hay tự kỷ

Một số dấu hiệu của rối loạn học tập:

- Đọc từ không chính xác hoặc chậm và tốn nhiều công sức (ví dụ: đọc to các từ đơn một).

- Khó hiểu ý nghĩa của những gì đọc (ví dụ: có thể đọc chính xác văn bản nhưng không hiểu trình tự).

- Khó khăn về chính tả (ví dụ: có thể thêm, bớt các nguyên âm hoặc phụ âm).

- Khó khăn với cách diễn đạt bằng văn bản (ví dụ: mắc nhiều lỗi ngữ pháp).

- Khó khăn trong việc nắm vững ý nghĩa số, các dữ kiện về số hoặc phép tính (ví dụ: hiểu kém về các con số).

- Khó khăn với lập luận toán học (ví dụ: gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc áp dụng các khái niệm,)

"Các biểu hiện trên kéo dài 6 tháng cha mẹ nên cho trẻ đi kiểm tra đánh giá sớm các rối loạn học tập. Bởi vì, can thiệp sớm mang lại hiểu quả tốt hơn, đỡ ảnh hưởng tiêu cực cho trẻ.

Việc can thiệp cho trẻ rối loạn học tập cần thời gian dài, cần một nhóm hỗ trợ trẻ từ bác sĩ tâm thần, chuyên khoa tâm lý, ngôn ngữ, giáo dục để hỗ trợ trẻ một cách tối đa nhất. Qua đó, trẻ có thể có các mối quan hệ bạn bè bình thường, học tập tốt hơn", BS Yến lưu ý.

Mộc Trà