Tết té nước ở một số nước Đông Nam Á

(ĐSPL) - Mặc dù phong tục mỗ? nơ? mỗ? khác, nhưng vào dịp Tết, ngườ? ta đều cầu mong Năm Mớ? đem lạ? may mắn, hạnh phúc và an lành.

Ở khu vực Đông Nam Á, các nước theo đạo Phật như Lào, Thá? Lan, Myanmar và Campuch?a thường tổ chức đón năm mớ? theo Phật lịch và Lễ hộ? té nước đã trở thành một truyền thống.

Tết Bunp?may của ngườ? Lào

Tết đón năm mớ? của ngườ? Lào có tên là Bunp?may (còn gọ? là Lễ hộ? Té nước) cầu mong nước về cho cuộc sống s?nh sô?, đâm chồ?, nảy lộc.

Tết Bunp?may ở Làod?ễn ra từ 13 đến 15/4 hằng năm. Đây là Tết theo Phật lịch vì ở Lào, đạo Phật từ lâu đã trở thành quốc đạo. Cũng như ngườ? dân Thá? Lan và Campuch?a, lễ hộ? Bunp?may mang ý nghĩa đem lạ? sự mát mẻ, phồn v?nh cho vạn vật, ấm no hạnh phúc.

Tết Bunp?may d?ễn ra trong 3 ngày. Ngày đầu t?ên cũng là ngày cuố? cùng của năm cũ, ngườ? ta lau dọn sạch sẽ trong nhà ngoà? ngõ. Ngày thứ ha? không được tính đến vì đó là g?ao thờ? g?ữa năm cũ và năm mớ?. Hộ? bắt đầu vào ngày cuố? cùng vớ? nh?ều hoạt động tưng bừng khắp nơ?. Ngày cuố? cũng là ngày kết thúc tuần trăng. Trong 3 ngày này, ngườ? Lào được nghỉ, không làm v?ệc và cũng không có các hoạt động buôn bán.

Vào ngày đầu t?ên của Tết Lào, ngườ? ta quét dọn, lau chù? nhà cửa sạch sẽ, chuẩn bị nước thơm và hoa. Nước thơm là một hỗn hợp gồm nước, nghệ, bồ kết nướng, hoa và dầu thơm. Vào buổ? ch?ều, ngườ? dân trong làng tập trung ở chùa để làm lễ cúng Phật. Sau đó, ngườ? ta rước tượng Phật ra một g?an r?êng trong ba ngày và mở cửa để mọ? ngườ? có thể vào tắm Phật. Nước thơm sau kh? tướ? lên các tượng Phật sẽ được hứng lạ? đem về nhà để sức vào ngườ? làm phước. Ngườ? ta còn té nước vào các nhà sư, chùa và cây cố? xung quanh chùa. Để tỏ lòng tôn kính ngườ? trẻ tuổ? té nước những ngườ? lớn tuổ? để chúc sống lâu và thịnh vượng. Ngườ? Lào t?n rằng nước sẽ g?úp gột rửa đ?ều xấu xa, bệnh tật và cầu chúc năm mớ? sống lâu, sạch sẽ và mạnh khỏe. A? bị ướt nh?ều là hạnh phúc nh?ều.

Trước kh? té nước cho nhau, ngườ? ta thường dành cho nhau những lờ? chúc tốt lành.

Trong ngày Tết, ngườ? Lào rất chú trọng tớ? v?ệc ăn món lạp, đặc b?ệt là các doanh nhân. Theo ngôn ngữ của nước này, lạp có nghĩa lộc. Lạp ở đây thường được làm bằng thịt gà hay thịt bò tươ? sau đó đem trộn vớ? g?a vị. Trong mỗ? g?a đình, đặc b?ệt là những ngườ? làm nghề k?nh doanh, món lạp thường được các đầu bếp làm rất công phu, vì nếu món này trong ngày Tết mà không ngon thì họ thường ví năm mớ? làm ăn có nh?ều đ?ềm xu?. Lạp thường được ăn vớ? xô? nóng.

Ngày tết khách đến xông nhà được chủ nhà buộc vào cổ tay một vòng chỉ xanh hoặc đỏ, b?ểu tượng hạnh phúc và sức khỏe.

Tết Chol Chnam Thmay của Campuch?a

Chol Chnam Thmay là lễ hộ? mừng năm mớ? theo lịch cổ truyền của dân tộc Khmer. Ngoà? tôn g?áo chính là Phật g?áo, ngườ? Khmer còn t?n rằng mỗ? năm có một vị thần trên trờ?  được sa? xuống để chăm lo cho cuộc sống và con ngườ? trong năm đó, hết năm lạ? về trờ? để vị thần khác xuống hạ g?ớ?.

Chol Chnam Thmay thường được tổ chức theo lịch Phật g?áo Khmer (khoảng g?ữa tháng 4 Dương lịch). Kéo dà? trong 3 ngày, năm nhuận kéo dà? 4 ngày, tên gọ? mỗ? ngày tết khác nhau.

Trong những ngày Tết, mọ? ngườ? đ? thăm hỏ? lẫn nhau, chúc nhau tà? lộc, sức khoẻ, phát đạt và cùng nhau tham g?a các trò vu?. Thờ? g?an có kh? kéo dà? hơn tuần mớ? trở lạ? cuộc sống th­ường nhật.

Ngày thứ nhất làm lễ rước đạ? lịch. Mọ? ngườ? tắm gộ?, mặc quần áo đẹp, độ? cỗ lên chùa...vào g?ờ tốt đã được chọn, bất kể sáng hay ch?ều. Ngày thứ ha? làm lễ dâng cơm và đắp nú? cát. Mỗ? g?a đình làm cơm dâng lên cho sư, sã? ở chùa vào buổ? sớm và trưa. Buổ? ch?ều, tổ chức lễ đắp nú? cát để tìm phúc duyên. Mọ? ngườ? đắp cát thành nh?ều ngọn nú? nhỏ theo tám hướng và một nú? ở trung tâm, tượng trưng cho vũ trụ. Tục này có dẫn chứng theo tích lâu đờ? b?ểu lộ ước vọng cầu mưa, cầu phúc của con ngườ?. Ngày thứ ba làm lễ tắm tượng Phật, tắm sư. Sau đó a? về nhà nấy, làm lễ tắm tượng Phật tạ? nhà mình, dâng cỗ chúc phúc ông bà cha mẹ, x?n tha thứ những th?ếu sót, lỗ? lầm năm cũ.

G?a đình nào cũng ăn mặc đẹp, trẻ em được may sắm những bộ quần áo mớ?. Mọ? nhà đều sửa sang, quét dọn, trang trí lạ?, chuẩn bị đồ ăn thức uống đầy đủ cho những ngày tết. Trước đây ngườ? ta g?ã gạo, chà gạo sẵn, làm bánh. Mọ? công v?ệc thường ngày đều dừng lạ?: mọ? ngườ? nghỉ ngơ?, trâu bò thả tự do.

Tết Songkran của Thá? Lan

Tết cổ truyền của đất nước Thá? Lan có tên gọ? là Songkran được tổ chức từ ngày 13-15/4 hàng năm.

Đây là thờ? đ?ểm ngườ? Thá? tỏ lòng kính trọng vớ? Đức Phật. Họ dọn dẹp nhà cửa, rũ bỏ những cá? cũ, té nước lên nhau bằng xô, súng phun nước, bóng... những ngườ? càng được té nh?ều nước càng may mắn.

Lễ hộ? này có nét g?ống Lào và Campuch?a, tuy nh?ên mỗ? nước có ngh? thức lễ và hộ? có và? ch? t?ết khác nhau. Trong thờ? g?an d?ễn ra lễ hộ?, nh?ều cuộc d?ễu hành, th? sắc đẹp được tổ chức. Ngoà? ra, ngườ? ta còn nấu các món ăn truyền thống và mặc các trang phục nh?ều màu sắc.

T?ếp đó là Wan Nao - ngày dành r?êng để chuẩn bị đồ ăn trong những ngày lễ sắp tớ?. Theo tập tục, ngườ? dân sẽ tớ? bờ sông và th? nhau dựng các ngô? chùa bằng cát, mỗ? hạt cát sẽ cuốn đ? một tộ? lỗ?. Ngày Wan Nao tương tự như ngày 30 của Tết cổ truyền V?ệt Nam. Wan Payawan là ngày đầu t?ên của năm mớ?. Mở đầu là một số ngh? lễ trên chùa vào lúc sáng sớm, ngườ? dân sẽ cúng đồ ăn và quần áo. Còn tạ? nhà, các bức ảnh của Đức Phật sẽ được lau và vẩy nước thơm. Wan Payawan cũng là ngày bắt đầu của lễ hộ? té nước. Cuố? cùng là ngày Wan Parg-bpee - ngày để cầu nguyện, tưởng nhớ ngườ? g?à, tổ t?ên và rắc nước th?êng.

Songkran là Tết mọ? ngườ? nghĩ tớ? ngườ? đã khuất nên họ thường chuẩn bị những bữa ăn thịnh soạn để cúng tổ t?ên rồ? t?ếp đó mớ? vu? chơ? thỏa thích.

Tết Th?ngyan của Myanmar

Tết truyền thống của Myanmar có tên gọ? là Tết Th?ngyan. Theo truyền thống, thờ? đ?ểm d?ễn ra Tết Th?ngyan được tính theo âm lịch Myanmar, nhưng ngày nay được ấn định từ ngày từ 13 đến 16 tháng 4, trùng vào dịp lễ Phục S?nh của các nước phương Tây. Tết Th?ngyan là một ngày lễ quan trọng nhất và té nước là một phần đặc trưng nhất của lễ hộ? này và thường d?ễn ra vào 4 ngày đầu t?ên của kỳ lễ.

Ngày g?ao thừa Th?ngyan là thờ? đ?ểm bắt đầu của nh?ều hoạt động tôn g?áo. Trước kh? trờ? tố?, những cuộc vu? thật sự bắt đầu vớ? âm nhạc, hát múa, các trò hề và các trò bó? toán mua vu? khác. Những mỹ nữ địa phương đã luyện tập hàng tuần hoặc hàng năm để tham g?a vào các nhóm hát đồng ca, nhảy múa của các sự k?ện lớn; các cô gá? đều mặc váy áo đồng phục đầy màu sắc, đầu độ? vòng hoa và gắn k?m tuyến. Hoa g?áng hương chỉ nở một ngày mỗ? năm vào Tết Th?ngyan nên được gọ? là "hoa Th?ngyan".

Ngày t?ếp theo lúc mà Tết Th?ngyan thật sự bắt đầu. Sau một h?ệu lệnh, một phát súng thần công, được kha? hỏa và mọ? ngườ? đổ ra đường vớ? các hũ nước, vừa cầu nguyện vừa đổ nước lên mặt đất.

Ở những thành phố lớn như Yangoon, các vò? tướ? nước trong vườn, các ống dẫn nước lớn làm bằng tre, đồng, hoặc nhựa, các bơm nước và các dụng cụ phun nước khác được sử dụng bên cạnh các ly tách chỉ có thể hất nước ra nhẹ nhàng; ngay cả bóng nước và vò? rồng cứu hỏa cũng được mang ra dùng. Đây là thờ? đ?ểm nóng nhất trong năm nên v?ệc g?ộ? nước như thế này được nh?ều ngườ? hưởng ứng. Mọ? ngườ? đều tham g?a một cách bình đẳng, trừ nhà sư và dĩ nh?ên là phụ nữ đang mang tha?.

Ngày t?ếp theo là ngày Tân N?ên. Đây là thờ? đ?ểm mọ? ngườ? v?ếng thăm ngườ? lớn tuổ?, thể h?ện lòng tôn kính. Vào ngày Tân N?ên, mọ? ngườ? quyên góp thức ăn ở nh?ều nơ?, đặc b?ệt là phát thức ăn m?ễn phí cho những ngườ? tham g?a lễ hộ? năm mớ?.

M?nh Đức (theo W?k?ped?a)