Sập cầu ở Italy: Thảm họa được cảnh báo từ 6 năm trước

Trước khi thảm họa xảy ra, rất nhiều lần cây cầu Morandi bị chỉ trích về thiết kế, chất lượng xây dựng, thậm chí nó bị ví như là một công trình "thất bại".

Các chuyên gia về cầu đường nghi ngờ "cấu trúc bất hợp lý" có thể là một trong những nguyên nhân gây sập cầu Morandi tại Italy vào ngày 14/8.

Thủ tướng Italy Giuseppe Conte cho hay các nhà chức trách đang xem xét giả thuyết cầu sập do cấu trúc nhịp yếu. Cây cầu trên cao này được xây dựng năm 1967 và thiết kế của nó từng bị chỉ trích.

Tháng 12/2012, Giovanni Calvini, chủ tịch một chi nhánh địa phương của Tổng Liên đoàn Công nghiệp Italy tại Genoa, đã dự đoán số phận cầu Morandi trong cuộc phỏng vấn với báo địa phương II Secolo XIX, theo SMH. Ông bày tỏ thất vọng về việc chính quyền địa phương ngăn cản cải cách và đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Khi đó, ông ủng hộ một dự án Gronda nhằm giảm tải cho Morandi.

"Trong vòng 10 năm nữa cầu Morandi sẽ sập, còn chúng ta sẽ phải xếp hàng chờ đợi hàng tiếng đồng hồ, và sẽ nhớ mãi tên của những người đã nói 'không' (với dự án Gronda)", ông Calvini tuyên bố. Những tiên đoán này lập tức làm dấy lên cuộc tranh luận trong hội đồng thành phố Genoa lúc bấy giờ.

Hồi tháng 4/2013, M5S đã đăng tuyên bố phản đối kế hoạch Gronda lên trang web của đảng, nói rằng họ thường xuyên được nghe kể "chuyện về cầu Morandi sắp sập" nhưng nó chỉ là "chuyện cổ tích" thôi. Tuy nhiên, hôm 14/8, tuyên bố này đã biến mất bí ẩn trên trang web của M5S.

Bộ trưởng Giao thông Italy Danilo Toninelli đi lên từ M5S. Đảng của ông này thường xuyên đứng về phía NIMBY, một tổ chức địa phương phản đối những kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng lớn. Mới hai tuần trước, Toninelli đã nói trước ủy ban quốc hội rằng đường vòng Gronda nằm trong danh sách những kế hoạch đang được tái xem xét để "đánh giá việc từ bỏ" nếu không đáp ứng đủ điều kiện về lợi ích chi phí.

Năm 2016, Antonio Brencich, một giáo sư chuyên về xây dựng bê tông cốt thép tại Đại học Genoa, đã nhận định cầu Morandi là “thất bại về kỹ thuật” trong một cuộc phỏng vấn.

“Cây cầu đó được thiết kế sai lầm. Không sớm thì muộn cũng phải thay thế nó. Tôi không biết là khi nào. Nhưng sẽ có lúc tiền bảo trì còn tốn hơn cả tiền thay thế cây cầu mới”, ông Antonio nói với kênh truyền hình địa phương.

Mới đây, người dùng mạng Twitter chia sẻ những hình ảnh được chụp bởi Google Maps vào tháng 8/2016 và tháng 10/2017 cho thấy những vết nứt và mảng sẫm màu trên cầu Morandi trước khi nó sập vào ngày 14/8.

Một số người bình luận rằng cây cầu đã không được bảo trì và đây là những dấu hiệu báo trước thảm họa sẽ xảy ra. Trong khi đó, số khác đánh giá không thể kết luận có vấn đề trong cấu trúc bên trong từ những vết nứt ngoài bề mặt này. 

Theo các chuyên gia, mặc dù vật liệu và công nghệ được sử dụng để xây cầu Morandi khá phổ biến trong thời kỳ trước đây, song điểm đáng lưu ý là thiết kế rất lạ của cây cầu này.

“Cầu Morandi có thiết kế rất bất thường. Thiết kế này tương tự cây cầu Lake Maracaibo cũng do Riccardo Morandi thiết kế và hoàn thành 6 năm trước đó ở Venezuela. Các tháp chữ A dùng để hỗ trợ cho các sợi cáp bọc bằng bê tông được kết hợp với các trụ đỡ hình chữ V bên dưới đã tạo thành một kết cấu cứng nhắc, vốn không phổ biến trong thiết kế cầu dây cáp”, chuyên gia Ian Firth nhận định.

Globe và Mail của Canada nói rằng, các công ty liên quan đến Mafia được cho là đã “rút ruột” vật liệu xây dựng, khiến cho cây cầu kém chất lượng và không chịu được áp lực cao.

“Các công ty liên quan tới mafia được cho là đã thâm nhập vào ngành công nghiệp xi măng và tái thiết trong nhiều thập kỷ qua, các công tố viên từng cáo buộc họ xây dựng những công trình kém chất lượng, không thể chịu được áp lực lớn”, tờ Globe and Mail (Canada) viết. “Mafia khét tiếng trong việc giành được các hợp đồng tái thiết sau động đất”.

Cầu Morandi nằm trên tuyến cao tốc A10 nối Genoa với biên giới Pháp. Một đoạn dài 200 m của cầu sập vào trưa 14/8 khi ít nhất 30 chiếc xe hơi và ba xe tải hạng nặng đang lưu thông. Cơ quan Bảo vệ Dân sự Italy cho biết ít nhất 39 người thiệt mạng và 15 người bị thương. Trong số nạn nhân có trẻ em 8 - 13 tuổi.

Bộ trưởng Toninelli kêu gọi quản lý của Autostrade - công ty vận hành cầu Morandi, từ chức, đồng thời tuyên bố sẽ thu hồi giấy phép và phạt công ty này, cho rằng cây cầu không được duy tu đúng quy trình.

Tuy nhiên Stefano Marigliani, giám đốc của Autostrade ở Genoa cho hay công ty đã thực hiện mọi bảo trì cần thiết theo quy định của hợp đồng với nhà nước. Thực tế, công ty đang cho thợ bảo trì cây cầu trước khi nó sập.

Chính quyền Italy vẫn đang tìm kiếm người sống sót sau thảm họa sập cầu, đồng thời mở điều tra nguyên nhân. Hiện chưa rõ lý do chính xác khiến cầu sập, nhưng các chuyên gia cho rằng thiết kế bất hợp lý, thiếu duy tu thường xuyên, là hai trong số nhiều khả năng.

NGUYỄN QUỲNH (T/h)