Quảng cáo núp bóng truyền hình thực tế, cuộc chiến không hồi kết

(ĐSPL) -Thờ? lượng dành cho quảng cáo trong các chương trình truyền hình thực tế ngày càng nh?ều. Các nhà sản xuất đua nhau làm truyền hình thực tế để phục vụ khán g?ả hay chỉ để thu hút quảng cáo?

Và phả? chăng vì vậy mà các ph?ên bản truyền hình thực tế nước ngoà?, từ nhỏ lẻ cho đến đình đám đều xuất h?ện tạ? V?ệt Nam, không th?ếu một ph?ên bản nào. Trong kh? các "ngư ông đắc lợ?", thì chỉ khán g?ả là "chịu trận", bực bộ? vớ? những cl?p quảng cáo xuất h?ện l?ên tục trong chương trình.

Logo quảng cáo xuất h?ện tràn ngập tạ? khu vực bàn g?ám khảo của chương trình V?etnam Idol.

“Ngư ông đắc lợ?”

Đã qua thờ? ph?m g?ờ vàng là nơ? hút quảng cáo của các nhà đà?. Thờ? nay là thờ? của truyền hình thực tế, để các đơn vị truyền thông đua nhau kha? thác quảng cáo. Chỉ vớ? thờ? lượng khoảng 2 t?ếng phát sóng, trung bình mỗ? tập truyền hình thực tế sẽ bị chặt nhỏ thành nh?ều khúc, dành khoảng thờ? g?an cho quảng cáo. Kênh nào cũng vậy, chương trình truyền hình thực tế nào cũng thế. Hàng loạt các sản phẩm: Nước uống, dầu gộ?, mì gó?, đ?ện thoạ?,... gắn nhãn mác "nhà tà? trợ" được phát đ? phát lạ?. Các sản phẩm khác như mỹ phẩm, đồ ăn, đồ g?a dụng cũng ồ ạt xuất h?ện.

K?nh tế khó khăn, nhưng các công ty vẫn sẵn sàng ch? mạnh tay cho hình thức PR, quảng cáo trên truyền hình. Các công ty lạ? luôn muốn xuất h?ện trên những chương trình "hot" nhất, đạt rat?ng (tỷ suất ngườ? xem - PV) cao ngất ngưởng. Dù cá? g?á phả? ch? trả không hề rẻ. Theo một nhân v?ên (g?ấu tên) làm v?ệc tạ? Trung tâm dịch vụ quảng cáo của một đơn vị truyền hình có t?ếng ở V?ệt Nam, thì để một cl?p quảng cáo có thờ? lượng  10 - 30 g?ây lên sóng chương trình Cặp đô? hoàn hảo, nhãn hàng phả? bỏ ra số t?ền khoảng 50 - 100 tr?ệu đồng. Vớ? chương trình G?ọng hát V?ệt, Bước nhảy hoàn vũ thì mức ch? phí cao hơn nh?ều (khoảng từ 60 - 150 tr?ệu đồng).

Chính vì vậy, theo các chuyên g?a quảng cáo tạ? TP.HCM, hàng năm thị trường quảng cáo ngốn của các doanh ngh?ệp khoảng gần 400 tr?ệu USD (tính nửa đầu năm 2012). Theo một kết quả ngh?ên cứu của công ty ngh?ên cứu thị trường TNS tạ? V?ệt Nam, chỉ tính r?êng 6 tháng đầu năm 2012, tổng doanh thu quảng cáo của V?ệt Nam trên các phương t?ện truyền thông (trừ ?nternet) đạt 8.800 tỷ đồng. Dự k?ến trong năm 2013, doanh thu quảng cáo còn tăng lên nh?ều lần.

Vớ? những con số khổng lồ như thế này, rất dễ h?ểu vì sao khán g?ả luôn bị "bộ? thực" vớ? quảng cáo kh? xem truyền hình. Và nhìn vào bảng g?á quảng cáo của các đơn vị truyền thông, dễ h?ểu vì sao các chương trình truyền hình thực tế ngày càng lấp đầy mọ? khung g?ờ vàng của truyền hình. Các ph?ên bản truyền hình thực tế nước ngoà? t?ếp tục đổ bộ vào V?ệt Nam, mặc cho ch? phí chuyển nhượng bản quyền không hề rẻ.

Truyền hình thực tế thu lợ? nhuận khổng lồ từ quảng cáo

Không chỉ quảng cáo công kha? trên truyền hình, khán g?ả còn phả? chịu đựng vô số những hình thức quảng cáo trá hình. Từ logo quảng bá thương h?ệu ngự trị trên màn hình, chạy ở chân màn hình, cho đến logo xuất h?ện khắp nơ? trên bàn g?ám khảo, trên sân khấu chương trình. Đỉnh đ?ểm chắc khán g?ả chưa quên "ch?êu" quảng cáo lộ l?ễu cho một hãng mì gó?, của các thí s?nh chương trình Cặp đô? hoàn hảo kh? lên sóng thờ? g?an trước. Sự phủ khắp của quảng cáo không chỉ mang tớ? cho khán g?ả sự bực bộ?, chịu đựng, mà còn là cảm g?ác không được nhà đà? tôn trọng.

Ồ ạt sản xuất chương trình và phủ sóng, nhưng chất lượng của các chương trình không được chú trọng. Chỉ được 1 - 2 mùa g?ả? đầu, là chương trình rơ? vào lố? mòn nhàm chán, nhạt nhẽo và có vô số sạn. Do tính chất của các chương trình truyền hình thực tế, mố? quan hệ ứng xử g?ữa g?ám khảo vớ? thí s?nh, g?ữa thí s?nh vớ? thí s?nh, g?ữa MC vớ? g?ám khảo, vớ? thí s?nh bộc lộ trước ống kính luôn kh?ến khán g?ả cảm động, bực tức hay thất vọng. Trong kh? nộ? dung kịch bản không được chú trọng đúng mức, thì các đơn vị sản xuất chỉ chăm chăm tìm cách gây sốc, tạo scandal để thu hút khán g?ả, để truyền thông chú ý và khỏa lấp đ? sự nhạt nhẽo. Mục đích cuố? cùng vẫn là để các nhà tà? trợ không quay lưng, có thể mờ? gọ? quảng cáo đạt h?ệu quả cao nhất.

Trá hình và “cố tình”

Trong những năm gần đây quảng cáo trong các chương trình truyền hình thực tế dường như ch?ếm thế thượng phong. Không chỉ vậy, v?ệc quảng cáo được thực h?ện ngay trong các chương trình, được khéo léo sắp đặt vào, kh?ến không ít khán g?ả xem truyền hình cảm thấy nhức mắt. Thậm chí quảng cáo rượu cũng được khéo léo đưa vào dù mặt hàng này bị cấm quảng cáo. Ch?a sẻ về vấn đề này, thạc sỹ Nguyễn Thị Hoà? Nam, một chuyên g?a quảng cáo tạ? TP.HCM cho b?ết: "So vớ? quảng cáo truyền thống thì v?ệc quảng cáo lồng vào các tập của chương trình truyền hình thực tế có nh?ều thuận lợ? hơn. Đầu t?ên là khán g?ả sẽ thấy được các thương h?ệu quảng cáo đó, không phả? chờ đợ? để xem t?ếp chương trình. Tuy nh?ên, v?ệc đưa quảng cáo, logo của các mặt hàng lên các tập ph?m của chương trình truyền hình thực tế còn phụ thuộc vào độ ch? mạnh tay của các nhãn hàng này vào chương trình. Có những chương trình vì ch? quá mạnh tay, nên các tập phát sóng dường như chỉ để quảng cáo cho nhãn hàng đó. Đ?ều này có đô? lúc gây phản cảm cho ngườ? xem".

Theo t?ết lộ của một b?ên tập v?ên đà? truyền hình lớn, số t?ền thu về sau mỗ? mùa truyền hình thực tế lợ? nhuận khủng đến 10 tỷ đồng. Ngườ? này cho b?ết thêm vớ? những chương trình ăn khách mùa đầu t?ên, chỉ tính t?ền quảng cáo thu về không dướ? 100 tỷ đồng. Số t?ền khủng lớn đến mức độ đó dẫn đến v?ệc các nhà sản xuất luôn khéo léo hét g?á quảng cáo về chương trình của mình. Thế nên v?ệc các chương trình truyền hình l?ên t?ếp tạo scandal để thu hút khán g?ả, vì một đ?ều đơn g?ản rằng khán g?ả càng quan tâm họ càng bán được nh?ều quảng cáo.

Và trò lách “khe cửa hẹp”

Tuy nh?ên, để được quảng cáo trên truyền hình đó là cuộc chạy đua khá khốc l?ệt của các đạ? g?a truyền thông. Một đạ? g?a truyền thông (g?ấu tên) ch?a sẻ: "Để một chương trình truyền hình được phát sóng phả? có nh?ều yếu tố, ngoà? v?ệc đó là chương trình có nh?ều ngườ? xem, các quy định về số lượng quảng cáo, thì có những đ?ều k?nh khủng hơn, đó là những mố? quan hệ làm ăn trước sau vớ? nhau trong kh? càng có nh?ều chương trình truyền hình thực tế thì nhà đà? càng có những yêu cầu cao hơn. Sau kh? có chương trình các công ty truyền thông phả? thu hút được quảng cáo. Đã có quảng cáo rồ?, tùy theo tình hình như thế nào mà các quảng cáo ấy sẽ được bày trí thế nào cho phù hợp".

Trao đổ? về vấn đề này, luật sư Nguyễn Đăng  L?êm, Thành v?ên hộ? Luật g?a Châu Á cho b?ết: "Luật Quảng cáo quy định rõ thờ? lượng quảng cáo trên báo hình không được vượt quá 10\% tổng thờ? lượng chương trình phát sóng một ngày của một tổ chức phát sóng. Mỗ? chương trình g?ả? trí không được ngắt quá 4 lần. Mỗ? lần không quá 5 phút.  Bên cạnh đó, các quảng cáo phả? hợp vớ? thuần phong mỹ tục, phả? đúng sự thật và không được bô? bác các sản phẩm cùng loạ? khác. Tuy nh?ên, nếu đem ra quy ch?ếu vớ? các quy định này, thì tổng thờ? lượng quảng cáo dù có lớn cũng không bao g?ờ vượt quá 10\% tổng thờ? lượng, nên rất khó để bắt lỗ? nhà đà?".