Phó thủ lĩnh Taliban được dự đoán sẽ trở thành tổng thống mới của Afghanistan là ai?

Ngày 17/8 (theo giờ địa phương, ông Mullah Abdul Ghani Baradar, người đồng sáng lập ra nhóm Taliban, tuyên bố đã rời Doha (Qatar) để quay trở lại Kandahar (Taliban) sau 20 năm kể từ khi bị lật đổ vào năm 2001. Theo đó, tờ Hindus Times cho rằng nhiều khả năng ông Baradar sẽ được bầu làm tổng thống của chính phủ mới ở Afghanistan.

Mặc dù ông Haibatullah Akhundzada là nhà lãnh đạo cao nhất của lực lượng Taliban nhưng ông Abdul Ghani Baradar lại là gương mặt đại diện cho nhóm vũ trang và việc ông trở về nước sau khi chính phủ Kabul sụp đổ cho thấy Taliban đang chuẩn bị kế hoạch thành lập chính phủ mới.

Chân dung ông Abdul Ghani Baradar, người được cho là sẽ trở thành tổng thống chính phủ mới của Afghanistan. Ảnh: Getty 

Được biết, ông Abdul Ghani Baradar sinh năm 1968, tại tỉnh Uruzgan của Afghanistan. Ông từng chiến đấu trong lực lượng Mujahideen Afghanistan chống lại Liên Xô vào những năm 1980. 

Năm 1989, khi Afghanistan bị chia cắt trong cuộc nội chiến, Baradar đã thành lập một lực lượng khác ở Kandahar cùng với ông Mohammad Omar. Bộ đôi này sau đó đã phát động phong trào Taliban vào năm 1994 và lên nắm quyền vào năm 1996.

Ông Baradar, cấp phó của ông Mullah Omar, được ca ngợi là một chiến lược gia thông minh, đã góp phần quan trọng trong những chiến thắng của Taliban tại thời gian này. Sau đó, ông Baradar liên tiếp giữ các vai trò quân sự và hành chính trong chế độ 5 năm của Taliban. Vào thời điểm chính quyền Taliban bị Mỹ và các đồng minh Afghanistan lật đổ hồi năm 2001, ông đang giữ chức Thứ trưởng Bộ Quốc phòng.

Sau sự sụp đổ của Taliban khi ấy, ông Baradar đã bị trục xuất khỏi Afghanistan và chuyển tới Pakistan sinh sống. Năm 2010, ông Abdul Ghani Baradar đã bị bắt giữ ở thành phố Karachi (Pakistan) và đã bị giam giữ tại đây trong nhiều năm. Guardian cho biết vụ bắt giữ ông Bardar năm đó chủ yếu là theo yêu cầu của Mỹ vì chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama từng lo ngại chuyên môn quân sự của phó thủ lĩnh Taliban. Sau đó, tới năm 2018, Mỹ ra lệnh thả tự do cho ông Baradar và chuyển ông tới Doha. 

Trong 20 năm sống lưu đày, ông Baradar được biết đến là một nhà lãnh đạo quân sự tài giỏi và một nhà điều hành chính trị tinh tế của Taliban. Các nhà ngoại giao phương Tây coi ông như một phe cánh của Quetta Shura - lực lượng lãnh đạo sống lưu vong của Taliban - có khả năng chống lại sự kiểm soát từ Cơ quan tình báo liên dịch vụ (ISI) Pakistan. 

Vào tháng 2/2020, ông đã đại diện Taliban ký kết thoả thuận với chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc Washington rút quân khỏi Afghanistan. Sau đó, ông đã trao đổi trực tiếp với cựu Tổng thống Trump về tiến trình hoà bình tại khu vực này. 

Tờ Guardian đánh giá ông Baradar là người ghi dấu ấn đậm nét trong chiến thắng sau cuộc chiến tranh 20 năm ở Afghanistan. Bên cạnh đó, có thông tin cho rằng vào năm 2009, ông Baradar đã lệnh cho chiến binh Taliban mang theo quyển sổ tay chỉ dẫn cách chiếm cảm tình của người dân, bao gồm việc tập trung giảm thiểu thương vong cho dân thường.

Sau khi Taliban giành được quyền kiểm soát Afghanistan, ông Abdul Ghani Baradar đã gửi một thông điệp cho các chiến binh nói rằng những thách thức vẫn còn phía trước vì "từ nay, Taliban sẽ phải điều hành đất nước", Hindus Times cho biết. Trước đó, từng có thông tin cho rằng ông Baradar đã trở về Kabul và đàm phán với Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani. Tuy nhiên, phát ngôn viên của Taliban lại nói rằng thời điểm ấy, ông Baradar vẫn đang ở Qatar. 

Video lực lượng Taliban tiến vào dinh tổng thống Afghanistan ở thủ đô Kabul ngày 15/8. Nguồn: Al Jazeera

Minh Hạnh (Theo Guaridan. Hindus Times)