Phát hiện nơi ở của nhà khoa học chỉnh sửa gen Trung Quốc sau chuỗi ngày mất tích bí ẩn

Ông Hạ Kiến Khuê hiện đang bị quản thúc tại căn hộ tầng 4 thuộc nhà khách của Đại học Khoa học và và Công nghệ miền nam thành phố Thâm Quyến.

Ông Hạ Kiến Khuê là nhà khoa học đã gây chấn động dư luận thế giới trong tháng 11 vừa qua khi công bố đã chỉnh sửa gen "thành công" cho hai bé gái sinh đôi để các em bé này có khả năng miễn nhiễm virus HIV/AIDS.

Theo báo New York Times (Mỹ), ông Hạ Kiến Khuê hiện đang bị quản thúc tại căn hộ tầng 4 thuộc nhà khách của Đại học Khoa học và và Công nghệ miền nam thành phố Thâm Quyến.

Đây cũng là những thông tin và hình ảnh đầu tiên của ông Hạ Kiến Khuê được công bố kể từ sau khi ông xuất hiện tại hội nghị khoa học về chỉnh sửa gen quốc tế ở Hong Kong cuối tháng 11 vừa qua và trình bày những lập luận bảo vệ công trình nghiên cứu của mình.

Trong hôm 26/12, người ta đã thấy ông Hạ đi qua đi lại ở khu vực ban công nhà khách đại học. Cùng thời điểm đó người ta cũng đã trông thấy ông nói chuyện với một người phụ nữ có vẻ là vợ ông.

Hai ban công nối với căn hộ của ông Hạ đều bị quây hàng rào kim loại. Buổi tối có 4 người mặc thường phục túc trực bên ngoài căn hộ của ông Hạ.

Báo NYT cho biết, họ không rõ những người này có liên quan tới cảnh sát, trường đại học hay với một tổ chức nào khác không. Cảnh sát Thâm Quyến hiện chưa trả lời báo Mỹ về sự việc và trường đại học Khoa học và công nghệ miền nam cũng không phản hồi điện thoại của NYT.

Tuy nhiên khi được xem đoạn video ghi lại hình ảnh được cho là ông Hạ Kiến Khuê đang ở trên ban công, người đồng sáng lập công ty xét nghiệm gen Vienomics với ông Hạ là ông Liu Chaoyu xác nhận đó chính là đồng nghiệp của mình.

Một nhân viên của nhà khách đại học cũng xác nhận ông Hạ là người đang ở các phòng trên căn hộ đó nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết.

Theo một người đồng sáng lập khác của công ty Vienomics, ông Chen Peng, ông Hạ được phép gọi điện và gửi email. Ông Peng cũng cho biết vài ngày trước ông đã nói chuyện với ông Hạ về các vấn đề của công ty. "Ông ấy an toàn", ông Peng nói.

Từ cuối tháng 11/2018, nhà nghiên cứu Hạ Kiến Khuê từ Trung Quốc gây sốc cả thế giới khi tuyên bố đã sử dụng kỹ thuật chỉnh sửa gen CRISPR để tạo ra 2 bé gái sinh đôi miễn nhiễm HIV.

Trước làn sóng phản đối dữ dội của cộng đồng khoa học, chỉ trích việc làm của ông trái với các nguyên tắc đạo đức,  ông Hạ Kiến Khuê đã lên tiếng bảo vệ nghiên cứu của mình. Ông nói rằng mình tự hào về nó. Hai đứa trẻ có tên là Lulu và Nana hiện vẫn "bình thường và khỏe mạnh", ông Hạ Kiến Khuê nói sẽ theo dõi chúng đến năm 18 tuổi.

Ông Hạ nhấn mạnh mục tiêu của thí nghiệm không phải để chữa trị hay ngăn ngừa bệnh di truyền, mà nhằm thử chèn thêm các đặc tính sinh học hiếm như khả năng ngăn nhiễm HIV. Theo ông Hạ, các cặp đôi tham gia thí nghiệm không đồng ý công bố danh tính hay trả lời phỏng vấn báo chí. Ông cũng từ chối tiết lộ nơi ở của các cặp đôi hoặc nơi tiến hành thí nghiệm.

Kết quả thí nghiệm này được ông Hạ công bố lần đầu tại một hội thảo khoa học quốc tế về chỉnh sửa gene diễn ra hôm 26/11 ở Hong Kong. Nhà khoa học Trung Quốc cho biết ông từng thử nghiệm chỉnh sửa gene trên phôi thai chuột, khỉ và người trong phòng thí nghiệm nhiều năm qua, hiện đã đăng ký bản quyền quy trình.

Ông Hạ chọn chỉnh sửa gene ngăn nhiễm HIV vì căn bệnh truyền nhiễm này là vấn đề nghiêm trọng tại Trung Quốc. Ông tìm cách vô hiệu hóa CCR5, gene liên quan đến hiện tượng tạo "cửa protein" cho virus HIV xâm nhập vào tế bào.

Trong 7 cặp đôi tham gia thí nghiệm, toàn bộ bệnh nhân nam đều nhiễm HIV còn bệnh nhân nữ không mắc. Nhà nghiên cứu cho rằng, việc chỉnh sửa gene không giúp ngăn ngừa rủi ro lây nhiễm virus. Các bệnh nhân nam có thể dùng thuốc điều trị HIV, ức chế tối đa khả năng lây nhiễm và các biện pháp ngăn truyền HIV từ cha sang con. Thí nghiệm sẽ giúp con của các cặp đôi này không nhiễm HIV khi trưởng thành.

NGUYỄN QUỲNH (T/h)