Năm 2013, sau khi tốt nghiệp Đại học Quy Nhơn, anh Tô Vũ Thành Tín (34 tuổi, trú thôn Vạn Hội 1, xã Vạn Đức, tỉnh Gia Lai) vào TP.HCM tìm việc. Tuy nhiên, chỉ sau một năm, anh quyết định trở về Gia Lai, ấp ủ ý tưởng nuôi chim trĩ.
Anh nhận thấy chim trĩ là giống hoang dã, ít dịch bệnh và thức ăn đơn giản, tương tự như nuôi gà.
Theo báo Dân trí, năm 2014, anh đầu tư mua 62 con chim trĩ sắp sinh sản và 100 con 2-3 tháng tuổi. Thế nhưng, thời tiết lạnh kéo dài cuối năm đó đã khiến gần hết đàn chim non bị chết.
Anh Tô Vũ Thành Tín. Ảnh: Báo Dân trí.
Năm 2015, đàn chim trĩ đang đẻ của anh tiếp tục chết hàng loạt. Đến năm 2016, một trận lũ bất thường đã cướp đi hàng nghìn con chim lớn nhỏ và 3.000 quả trứng trong lò ấp.
Không nản lòng, năm 2019, anh Tín quyết định chuyển hướng sang nuôi và nhân giống các loài chim lạ, quý hiếm như trĩ 7 màu, chim công xanh Ấn Độ, công má vàng Việt Nam, công trắng, công ngũ sắc.
Hiện trang trại rộng hàng trăm m2 có hơn 1.000 con, chia nhiều khu nuôi nhốt, thả vườn, ấp trứng. Trong đó, công má vàng là loài đặc hữu quý hiếm, thuộc nhóm IB (nghiêm cấm khai thác), được bảo vệ nghiêm ngặt. Chim công xanh Ấn Độ cũng nằm trong phụ lục Công ước CITES về loài nguy cấp.
Anh Tín cho biết chỉ bán công cho người chơi chim kiểng, không dùng làm thực phẩm vì pháp luật cấm. Để tránh thoái hóa nguồn gene, anh thường xuyên nhập trứng, con giống mới. Những con chết hoặc bệnh được anh báo cáo cho cơ quan quản lý.
Mỗi năm, trang trại mang lợi nhuận cho anh khoảng một tỷ đồng. Ngoài ra, anh hỗ trợ kỹ thuật, con giống cho 30-40 hộ dân ở các tỉnh lân cận, đồng thời thu lại sản phẩm. Anh thuê 4-5 lao động thường xuyên với lương 5-6 triệu đồng/tháng, cùng hàng chục người làm thời vụ cao điểm.
Năm 2024, anh Tô Vũ Thành Tín vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba nhờ mô hình sản xuất hiệu quả, ổn định, giúp đỡ nhiều hộ nông dân xóa đói giảm nghèo, tạo việc làm và góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Chia sẻ trên VnExpress, chủ trại chim cho biết, pháp luật không cấm nhân giống động vật hoang dã quý hiếm, nhưng người nuôi phải chứng minh nguồn gốc hợp pháp, có giấy phép rõ ràng. Vừa qua, anh nhập một số gà lôi trắng nuôi thử nghiệm. Trước đây, giống này thuộc nhóm IB (nghiêm cấm khai thác), hồ sơ phải nộp ra Trung ương. Nay chuyển sang nhóm IIB (hạn chế khai thác), anh làm thủ tục gửi Chi cục Kiểm lâm tỉnh để được cấp mã nuôi.
Gà lôi trắng vừa được anh nhập về nuôi. Ảnh: Báo Dân trí.
Anh Tín cho rằng nên khuyến khích nhân dân tham gia nhân nuôi các loài quý hiếm để góp phần bảo tồn. Bởi nhiều loài trong tự nhiên đang suy giảm do môi trường bị thu hẹp, cơ quan chức năng khó quản lý, dễ bị săn bắt. Nếu được phép nuôi, người dân sẽ coi như tài sản của mình, có ý thức gìn giữ vì được hưởng lợi từ việc bảo tồn.
Ông Ngô Văn Thắng, Giám đốc Vườn quốc gia Kon Ka Kinh (Gia Lai, nơi có nhiều loài chim ghi trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới), cho biết việc nuôi động vật hoang dã, quý hiếm phải đăng ký và được cấp phép, dù với mục đích nghiên cứu, tham quan hay nhân giống. Ở góc độ bảo tồn, nếu người dân có khả năng nhân nuôi, nên khuyến khích vì góp phần duy trì loài.
Tuy nhiên, ông Thắng khuyến cáo người nuôi cần tuân thủ chặt chẽ quy định, nhất là với nhóm IB vốn bị hạn chế nghiêm ngặt về nhân nuôi, vận chuyển, thương mại. Với nhóm IIB, thủ tục cởi mở hơn, nhưng chính quyền cũng cần giám sát để tránh rủi ro mất kiểm soát.