Nữ sinh 25 tuổi hôn mê, não tổn thương nặng vì tin thuốc giảm cân "thần tốc" mua trên TikTok

Hậu quả khôn lường từ niềm tin mù quáng

Tháng 3/2025, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) tiếp nhận một phụ nữ 25 tuổi trong tình trạng hôn mê, tổn thương não nặng sau khi sử dụng sản phẩm giảm cân mua trên mạng. Sau xét nghiệm, các bác sĩ phát hiện bệnh nhân bị ngộ độc sibutramine, một hoạt chất từng dùng điều trị béo phì nhưng đã bị cấm vì nguy cơ gây đột quỵ, ngộ độc và bệnh lý tim mạch nghiêm trọng.

Bệnh nhân kể mua thuốc giảm cân này trên Tiktok, sử dụng liên tục hơn một tháng, giảm được 4-5 kg nhưng sản phẩm hoàn toàn không có nhãn tiếng Việt, quảng cáo bằng những lời hứa "7 ngày giảm 7 kg".

Một trường hợp khác cũng rơi vào bi kịch khi tin vào sản phẩm giảm cân. Chia sẻ trên báo Lao động, chị Lê M. (20 tuổi, sinh viên tại Hà Nội) cho biết, vì muốn giảm khoảng 3 - 4kg trong thời gian ngắn để chuẩn bị cho chuyến du lịch mùa hè cùng bạn bè, chị M. đã lên mạng tìm kiếm các loại thuốc giảm cân “thần tốc”.

Người phụ nữ 25 tuổi trong tình trạng hôn mê, tổn thương não nặng sau khi sử dụng sản phẩm giảm cân mua trên mạng. Ảnh minh họa.

Sau khi nhắn tin cho một người bán trên TikTok, chị được tư vấn sử dụng một loại viên uống giảm cân thảo dược với cam kết giảm ít nhất 5kg sau 7 ngày mà không ảnh hưởng đến sức khỏe. “Chị bán hàng bảo thuốc này toàn từ thiên nhiên, không hại gan thận, dùng xong còn giúp đẹp da. Tôi mua một liệu trình 15 ngày, hơn 1 triệu đồng”, chị M. chia sẻ.

Ban đầu, chị M. cảm thấy cơ thể nhẹ hơn, cân nặng giảm được 4kg. Tuy nhiên, chỉ sau vài ngày, chị M. bắt đầu xuất hiện hàng loạt triệu chứng bất thường như mệt mỏi kéo dài, chán ăn, khó ngủ, uống nước cũng buồn nôn. Đặc biệt, cô bị đi ngoài nhiều lần trong ngày, thậm chí có dấu hiệu sa búi trĩ.

“Tôi hoảng lắm nhưng không dám nói với ai. Ngưng thuốc vài hôm thì thấy đỡ, nên mình biết chắc là do thuốc chứ không phải do đồ ăn hay stress”, chị M. nói. Sau trải nghiệm đó, M. khẳng định sẽ không bao giờ tin vào quảng cáo nữa và khuyên bạn bè cẩn trọng.

Bộ Y tế vào cuộc

Ngày 26/5, Cục An toàn Thực phẩm yêu cầu ngành y tế TP.HCM và Hà Nội kiểm tra các sản phẩm "kẹo táo thải mỡ bụng", "N-collagen Chanh plus" của công ty TNHH Xuất nhập khẩu N-Collagen, sau khi phát hiện những sản phẩm này chưa từng được cấp phép lưu hành hoặc xác nhận nội dung quảng cáo.

Trước đó một ngày, các sản phẩm giảm cân do DJ Ngân 98 quảng cáo như X1000, Super Detox X3, X7 Plus cũng bị kiểm tra. Hệ thống rà soát dữ liệu dịch vụ công cho thấy chỉ duy nhất X7 Plus từng thực hiện công bố sản phẩm nhưng cũng chưa được giới chức xác nhận nội dung quảng cáo.

Không dừng lại ở đó, quá trình thanh tra tiếp tục được mở rộng, nhắm đến nhiều dòng thực phẩm chức năng đang lưu hành trên thị trường.

Ảnh minh họa.

Theo Tạp chí Tri thức, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cũng đã có văn bản yêu cầu hai nền tảng thương mại điện tử lớn là Shopee và Lazada khẩn trương rà soát lại toàn bộ danh mục thực phẩm chức năng đang kinh doanh. Chỉ những sản phẩm đã được cơ quan chức năng cấp phép hoặc công bố hợp lệ mới được tiếp tục phân phối.

Qua rà soát ban đầu, cơ quan chức năng phát hiện nhiều sản phẩm chưa được cấp Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố, dù vẫn được quảng bá và buôn bán công khai.

Bộ Y tế cũng đang lấy ý kiến dự thảo nghị định mới thay thế Nghị định 93/2016/NĐ-CP, nhằm siết chặt quản lý mỹ phẩm. Nội dung dự thảo nhấn mạnh quảng cáo mỹ phẩm phải phản ánh đúng tính chất, công dụng đã công bố. Đặc biệt, dự thảo cấm sử dụng các cụm từ như “giảm cân”, “giảm mỡ”, “giảm kích thước cơ thể”… trong quảng cáo mỹ phẩm, nhằm hạn chế tình trạng đánh lừa người tiêu dùng.

Tại hội thảo về thuốc giả tổ chức ở TP.HCM, ông Nguyễn Quang Huy, Cục phó Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM, cho biết từ đầu năm 2024 đến tháng 5, lực lượng chức năng đã xử lý nhiều vụ liên quan đến dược phẩm, mỹ phẩm và thực phẩm chức năng, trong đó đặc biệt tập trung vào thuốc chữa bệnh và thực phẩm chức năng. Riêng với thực phẩm chức năng, đã có 38 vụ được xử lý, gần 19.000 sản phẩm bị tạm giữ với tổng giá trị trên 835 triệu đồng, cùng số tiền phạt hành chính hơn 786 triệu đồng.

Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Phẫu thuật tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cảnh báo phần lớn thuốc giảm cân bán trên mạng chứa nhiều thành phần tân dược bị che giấu, không công khai, tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe đặc biệt nghiêm trọng.

Sibutramine, từng phổ biến trong các loại thực phẩm bổ sung ở Mỹ, là tác nhân gây cảm giác no, chán ăn nhờ tác động lên hệ thần kinh trung ương, nhưng bị loại khỏi thị trường từ năm 1997 sau khi Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) thống kê tỷ lệ biến chứng tim mạch tăng đột biến ở người dùng.

Caffeine, green tea extract hay chiết xuất trà xanh cũng được quảng cáo đốt mỡ. Dù caffeine giúp cơ thể tỉnh táo, thúc đẩy trao đổi chất, nhưng nếu lạm dụng dễ gây tăng nhịp tim, lo âu, rối loạn giấc ngủ. Green tea extract cung cấp chất chống oxy hóa, hỗ trợ quá trình đốt mỡ nhưng chỉ khi kết hợp chặt chẽ cùng ăn uống và vận động, hiệu quả trên thực tế không quá nổi trội.

Các hoạt chất garcinia cambogia (chiết xuất quả họ măng cụt, hình bí ngô nhỏ màu xanh) và raspberry ketones (ketone mâm xôi) thường được gắn mác "giảm cơn thèm ăn", "ức chế hấp thụ mỡ" nhưng bằng chứng khoa học còn đang tranh cãi. Một khảo sát của NIH (Viện Y tế Quốc gia Mỹ) năm 2021 chỉ ra, phần lớn lợi ích giảm cân từ các hợp chất này chưa được xác thực rõ ràng qua các nghiên cứu lâm sàng có đối chứng.

Nhiều sản phẩm còn chứa hydroxycut – một hỗn hợp caffeine, chiết xuất thảo dược, từng bị FDA yêu cầu thu hồi một số phiên bản vì gây hại gan. Orlistat, một chất ức chế hấp thu mỡ được cấp phép, cũng có mặt ở một số viên uống "xách tay", có thể gây rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng nếu dùng không đúng chỉ dẫn.