Từ Hi Thái hậu là một trong những người phụ nữ quyền lực nhất trong lịch sử Trung Quốc. Bà là mẹ của Hoàng đế Đồng Trị. Vào ngày 15/11/1908, bà qua đời ở điện Nghi Loan.
Tuy nhiên, sau khi mất, thi thể bà không chôn cất luôn. Tận một năm sau, tới tháng 11/1909, triều đình nhà Thanh mới tiến hành tang lễ cho Từ Hi Thái hậu. Một trong những nguyên nhân đó là, dù lăng mộ của bà đã hoàn thiện nhưng Thái hậu cho rằng công trình chưa đủ sang trọng.
Năm 1895, bà yêu cầu phá bỏ để xây dựng lại. Khi so sánh quy mô phần lăng mộ của Thái hậu được thiết kế xa hoa hơn nhiều so với lăng của Hoàng đế Quang Tự. Bởi vậy, vào thời điểm Thái hậu qua đời, lăng mộ vẫn chưa xong nên việc chôn cất phải tạm hoãn.
Lý do thứ 2, Từ Hi Thái hậu qua đời chỉ một ngày sau khi Hoàng đế Quang Tự băng hà. Dù không có quyền lực trong tay nhưng Quang Tự vẫn là Hoàng đế. Theo quy định của nhà Thanh, tang lễ Hoàng đế phải được tổ chức trước Thái hậu. Sau đó, triều đình phải chờ tới ngày 9/11/1909 mới là ngày tốt để tiến hành.
Khi còn sống, Từ Hi Thái hậu vốn nổi tiếng với lối sống xa hoa. Vậy nên, tang lễ của bà được tổ chức rất hoành tráng không phải là điều khó hiểu.
Chân dung Từ Hi Thái hậu (Ảnh: Sina).
Theo các tài liệu ghi lại, trước khi qua đời, Từ Hi chuẩn bị sẵn cho mình một tang lễ bậc nhất thời phong kiến. Linh cữu của bà được rước từ Tử Cấm Thành đến Thanh Đông Lăng, quần thể lăng mộ của hoàng thất nhà Thanh, cách Bắc Kinh hơn 100 km.
Phóng viên Henri Borel, người đang công tác cho tờ De Telegraaf (Hà Lan), khi đó có mặt tại Bắc Kinh để tường thuật sự kiện này. Trong hồi ký, ông kể lại rằng tang lễ diễn ra giữa tiết trời lạnh lẽo của mùa đông phương Bắc, khói sương phủ mờ cả kinh thành.
Những bức ảnh mà Borel chụp lại dù mờ màu theo thời gian vẫn khiến người xem hôm nay phải choáng ngợp. Ông viết: “Đoàn người cầm cờ đi trước linh cữu dài không thấy điểm cuối. Hình như tất cả cờ quạt trong cung đình đều được mang ra để tiễn biệt người phụ nữ quyền lực nhất Trung Hoa”.
Những bức ảnh do nhà báo người Hà Lan Henri Borel chụp tại Bắc Kinh đầu thế kỷ XX đã hé lộ khung cảnh hiếm có trong tang lễ của Từ Hi Thái hậu. (Ảnh: Sohu)
Tang lễ Từ Hi Thái hậu quy tụ hàng ngàn người, trong đó có các đại thần, vương tộc nhà Thanh và nhiều phái đoàn ngoại giao quốc tế. Dọc các tuyến đường, quan quân sắp hàng ngay ngắn, trống nhạc vang lên liên hồi.
Linh cữu được thiết kế cực kỳ tinh xảo, khảm ngọc, vàng và châu báu, tượng trưng cho quyền lực tuyệt đối của vị thái hậu cuối cùng trong lịch sử Trung Quốc. Hình ảnh ấy được Borel mô tả là “sự xa hoa cuối cùng của một triều đại đã bước đến bên bờ diệt vong”.
Loạt tấm ảnh do ông lưu giữ cho thấy đoàn người đưa tang nối dài như bất tận, từng chi tiết từ cờ lọng, xe ngựa đến đội thị vệ đều được sắp xếp vô cùng cầu kỳ, phản ánh nghi lễ tang chế cấp bậc cao nhất của nhà Thanh.
Đây là nghi lễ tang chế cấp bậc cao nhất của nhà Thanh. (Ảnh: Sohu)