Nhiều sinh viên giỏi, xuất sắc ra trường không đáp ứng yêu cầu công việc

Theo báo VietNamNet, chia sẻ tại Hội thảo Giáo dục 2023 về “Thể chế, chính sách nâng cao chất lượng giáo dục đại học” do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội tổ chức, Đại tá Dương Xuân Phượng, Phó Giám đốc Học viện Viettel, cho hay, khoảng cách giữa đào tạo của trường đại học với thực tế nhu cầu doanh nghiệp vẫn còn xa.

Ông Phượng lấy dẫn chứng, một chương trình thực tập sinh của học viện nhận được gần 2.000 hồ sơ ứng viên Xuất sắc. Tuy nhiên, trong số này, chỉ có 100 sinh viên đạt yêu cầu.

Ông Dương Xuân Phượng, Phó Giám đốc Học viện Viettel phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Báo Tiền Phong

Khảo sát kỹ hơn 100 sinh viên này, ông Phượng cho biết thêm, có 3/4 các em tự nhận thấy những gì mình được học chỉ đáp ứng được khoảng 75% yêu cầu công việc, chỉ khoảng 2% cho rằng với những gì mình được trang bị có thể đáp ứng 90% yêu cầu doanh nghiệp. “Còn lại chúng tôi phải đào tạo lại”, ông Phượng nói.

Theo ông Phượng, các cán bộ được giao hướng dẫn các sinh viên cũng có những đánh giá khá tương đồng với khảo sát. Kết quả này phản ánh thực trạng kiến thức chuyên môn và kỹ năng mềm của sinh viên chưa thật sự đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp.

Ông Phượng cũng cho biết thêm, có sự bất cập trong đánh giá sinh viên tốt nghiệp, khi mà tỷ lệ Khá, Giỏi, Xuất sắc của một số trường lên tới 99%. “Ngày xưa, nhiều sinh viên được đánh giá Trung bình nhưng thực hành tốt. Còn bây giờ, thậm chí rất nhiều sinh viên tốt nghiệp loại Xuất sắc nhưng chúng tôi vẫn phải đào tạo lại”, ông Phượng nêu thực tế.

Chủ đề của hội thảo Giáo dục 2023 là "Thể chế, chính sách nâng cao chất lượng giáo dục ĐH". Ảnh: Báo Thanh Niên

Từ đó, vị Phó Giám đốc Học viện Viettet cũng đề xuất các trường đại học đổi mới nội dung chương trình đào tạo sát với thực tế của doanh nghiệp, tức theo tín hiệu của thị trường chứ không phải đào tạo những cái mà trường có. Các trường cần có chính sách liên kết, mời doanh nghiệp tham gia vào một phần của đào tạo, cấp một số chứng chỉ để sinh viên bắt nhịp được môi trường của doanh nghiệp, thị trường lao động. 

Ông Phượng cũng đề xuất cần xem xét có cơ chế, tiêu chí chung để đánh giá thực chất chất lượng đào tạo của sinh viên hiện nay.

“Tức không để tỷ lệ Xuất sắc và Giỏi quá cao như thế. Bởi khi về đến doanh nghiệp, chúng tôi phải đánh giá lại, rất khó khăn”, ông Phượng nói.

Liên quan đến vấn đề này, PGS.TS Lưu Bích Ngọc, Chánh Văn phòng Hội đồng quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực lại có quan điểm cho rằng doanh nghiệp cũng chưa tích cực tham gia đào tạo nhân lực với các trường.

PGS.TS Lưu Bích Ngọc, Chánh Văn phòng Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, phát biểu tại Hội thảo Giáo dục đại học Việt Nam. Ảnh: Báo Dân Trí

Dẫn lại khảo sát được công bố tháng 6/2021 của Bộ GD&ĐT, bà Ngọc cho biết 135 trường đại học đang hợp tác với hơn 6.120 doanh nghiệp, trung bình mỗi trường hợp tác với 60 doanh nghiệp.

Tuy nhiên, hoạt động liên kết chính là tiếp nhận sinh viên thực tập, kiến tập với tỷ lệ hơn 90%. Hoạt động hợp tác phổ biến thứ hai là trao học bổng, tổ chức ngày hội việc làm với gần 70% doanh nghiệp tham gia. Việc tham gia góp ý chương trình đào tạo, giảng dạy và thỉnh giảng tại các trường đại học chỉ có 30%, chủ yếu là chia sẻ kinh nghiệm.

Trong khi đó, theo bà Ngọc việc này là cần thiết để doanh nghiệp có nhân lực mà mình mong muốn.

Nhằm hạn chế tình trạng đào tạo lại sau tuyển dụng, bà Ngọc cho rằng doanh nghiệp cần thiết lập bộ phận chuyên trách để phản biện, cùng trường đại học xây dựng chương trình đào tạo; có chiến lược "nuôi dưỡng" tài năng bằng cách đầu tư cơ sở vật chất cho trường và chia sẻ thông tin tuyển dụng liên tục.

Còn ông Phượng đề xuất các trường đại học đổi mới chương trình dựa trên khảo sát nhu cầu doanh nghiệp. Trường có thể mời doanh nghiệp tham gia đào tạo, cấp một số chứng chỉ để sinh viên bắt nhịp được hơi thở của thị trường lao động, biết mình cần thêm kỹ năng gì để học hỏi.

Hiện, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp loại giỏi, xuất sắc ở các trường khối kỹ thuật khoảng 30%. Ở các trường khối Kinh tế như Ngoại thương, Kinh tế quốc dân, Kinh tế TP.HCM, Luật TP.HCM, tỷ lệ này lên tới 70%, báo VnExpress đưa tin.

Thục Hiền (T/h)