Ngân hàng quốc doanh "tỉnh giấc"

Những d?ễn b?ến gần đây cho thấy khố? ngân hàng quốc doanh đang nỗ lực cân đố? lạ? tương quan thị phần, hoặc sửa sa? trong quá khứ. Ít nhất, họ cho thấy đã không còn “ngủ say” vớ? ưu thế và lợ? thế sẵn có.

Tuần qua, Ngân hàng Nhà nước ra văn bản yêu cầu tăng cường thanh tra, k?ểm tra v?ệc cho vay lã? suất thấp hơn lã? suất huy động.

Lâu nay vũ khí lã? suất vẫn là ưu thế gần như r?êng có của khố? ngân hàng quốc doanh. Nhưng kh? khố? cổ phần “chịu chơ?” hoặc có một phần nào đó bị xem là cạnh tranh không lành mạnh, thì sự lo lắng hẳn không nằm r?êng ở Ngân hàng Nhà nước…

Khố? cổ phần lên t?ếng

Có nh?ều dẫn chứng để cho thấy sự lấn sân của khố? ngân hàng thương mạ? cổ phần, đặc b?ệt từ g?a? đoạn 2006 - 2007 đến nay. Dữ l?ệu thống kê cho thấy một sự dịch chuyển rõ rệt và nhanh chóng về ha? mảng thị phần truyền thống và chính yếu: huy động và cho vay.

Một sự trùng hợp ngẫu nh?ên, năm 2005, thị phần huy động vốn và thị phần cho vay của khố? ngân hàng quốc doanh (V?etcombank, Agr?bank, V?et?nBank, BIDV và MHB) cùng ở con số 74,2\%; tức phần còn lạ? cho khố? cổ phần và các thành phần khác rất nhỏ.

Tuy nh?ên, tỷ lệ trên nhanh chóng g?ảm nhanh ngay từ năm 2006 và l?ên tục kéo dà? xu hướng cho đến nay.

H?ện chưa có dữ l?ệu thống kê một cách chính thức của Ngân hàng Nhà nước cập nhật mớ? nhất, song tính đến g?ữa năm 2012, thị phần huy động của khố? quốc doanh chỉ còn mấp mé 40\%; thị phần cho vay rơ? xuống dướ? 50\%. Phần bánh mở rộng hơn hẳn ở khố? cổ phần.

Nhìn chung, khố? ngân hàng thương mạ? cổ phần có khố? lượng thành v?ên lớn, l?ên tục lớn mạnh và mở rộng quy mô hoạt động. Sự dịch chuyển thị phần như là tất yếu. Và những năm gần đây, nh?ều khách hàng lớn và dự án lớn đã về tay họ, khố? quốc doanh hẳn phả? xem lạ? mình.

Nh?ều năm về trước, các khách hàng doanh ngh?ệp khố? trung ương, các dự án trọng đ?ểm quốc g?a… như mặc định dành cho khố? ngân hàng quốc doanh. Cho đến nay, v?ệc ưu t?ên sử dụng các dịch vụ của nhau vẫn còn g?á trị. Một mặt đó là “thỏa thuận” nộ? khố?, mặt khác do khách hàng lớn và dự án lớn cần có ngân hàng t?ềm lực mạnh để đáp ứng (như quy định g?ớ? hạn cho vay một khách hàng không quá 15\% vốn đ?ều lệ là trở ngạ? đố? vớ? những ngân hàng nhỏ).

Nhưng, ưu thế trên dần thu hẹp, khố? cổ phần cũng nhanh chóng nâng cao t?ềm lực. Một ví dụ đ?ển hình như ngày 18/5/2013, lần đầu t?ền Ngân hàng Sà? Gòn - Hà Nộ? (SHB) len chân vào và nắm cả khoản tà? trợ lớn cho một dự án trọng đ?ểm quốc g?a: công trình mở rộng quốc lộ 1A đoạn qua tỉnh Thừa Th?ên Huế vớ? khoản cho vay 1.833 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Văn Lê, Tổng g?ám đốc SHB g?ả? thích rằng, sau kh? sáp nhập Habubank, quy mô của ngân hàng đã lớn hơn nh?ều và là một trong những đ?ều k?ện để t?ếp cận vớ? những dự án lớn. Nố? t?ếp, chỉ trong vòng khoảng ba tháng, SHB có thêm các dự án lớn tạ? Khánh Hòa, Đà Nẵng vớ? tổng quy mô gần 5.000 tỷ đồng…

Hay một đ?ển hình khác là trường hợp của Ngân hàng Xuất nhập khẩu V?ệt Nam (Ex?mbank). Tổng công ty Hàng không V?ệt Nam (V?etnam A?rl?nes) hẳn là khách hàng lớn và là mong muốn của nh?ều nhà băng. Bở? lẽ, Tổng g?ám đốc Phạm Ngọc M?nh từng tự t?n tuyên bố, cho V?etnam A?rl?nes vay thì hồ sơ cứ v?ệc yên tâm cất trong tủ, bở? hãng chưa từng chậm lã? và luôn đảm bảo nghĩa vụ tà? chính của mình.

Lần lượt những khoản vay lớn hàng nghìn tỷ đồng tậu máy bay mớ? của V?etnam A?rl?nes thuộc về Ex?mbank vớ? ha? gó? hợp đồng ký l?ên t?ếp năm qua. Hay một đố? tác khác cũng đến từ khố? cổ phần là Ngân hàng Quốc Tế (VIB) cũng nắm được khoản vay 48 tr?ệu USD vớ? vị khách hàng tự t?n này.

Ex?mbank là một trong những ngân hàng thương mạ? có nh?ều khách hàng lớn.

Cũng là Ex?mbank, khoản tà? trợ lên tớ? 1.500 tỷ đồng vớ? Tổng công ty Khoáng sản - V?nacom?n (V?m?co) cuố? tháng 11 vừa qua cũng là một hợp đồng lớn, vớ? khách hàng lớn, mà hẳn nh?ều nhà băng khác “bận lòng” trong bố? cảnh tín dụng tăng trưởng khó khăn.

Hay mớ? nhất, dù không trực t?ếp và mang có sự “gần gũ?”, PVcomBank đứng ra thu xếp gần 800 tr?ệu USD vốn vay cho Tập đoàn Dầu khí V?ệt Nam (Petro V?etnam), mà không có bóng dáng của ngân hàng quốc doanh trong đó…

Trong một lần trò chuyện tình cờ, về những khoản tà? trợ lớn nó? trên của SHB, một lãnh đạo ngân hàng quốc doanh nó? rằng, “còn tùy thuộc vào khẩu vị ở mỗ? lĩnh vực và đặc thù khoản vay thô?”. Nhưng, ngày càng nh?ều dự án lớn, khách hàng lớn về tay khố? cổ phần hẳn là đ?ều mà khố? quốc doanh dè chừng.

Khố? quốc doanh xốc lạ?…

Kh? đảm nh?ệm vị trí Chủ tịch Hộ? đồng Thành v?ên Ngân hàng Nông ngh?ệp và Phát tr?ển nông thôn V?ệt Nam (Agr?bank), ông Nguyễn Ngọc Bảo từ chố? nó? về mình kh? báo chí xác định đó là một “ghế nóng”. Tuy nh?ên, Chủ tịch Agr?bank nêu rõ hướng công v?ệc phả? làm ngay.

Đó là tá? cơ cấu Agr?bank một cách toàn d?ện - một quá trình dà? hơ?. Và trước mắt, theo thông t?n ông Bảo đưa ra, là Agr?bank cần “sửa sa?” trong quá khứ, tập trung vào nh?ệm vụ chính. Hoạt động tà? trợ cho lĩnh vực bất động sản tạ? ha? địa bàn Hà Nộ? và Tp.HCM được co lạ?, đồng nghĩa hụt đ? những dự án lớn và khách hàng lớn (nhưng rủ? ro cũng lớn ở mảng này).

Agr?bank chuyên tâm hơn vớ? nông ngh?ệp - nông thôn. Trục chính này chủ yếu là những món vay và khách hàng nhỏ lẻ, nhưng trả? rộng vớ? số đông trên cả nước. Thực tế tăng trưởng tín dụng nông ngh?ệp nông thôn của Agr?bank đến cuố? tháng 11/2013 đã lên tớ? 15,4\%, ch?ếm tỷ trọng tớ? 70,2\% tổng dư nợ.

V?etcombank ký kết thỏa thuận hợp tác toàn d?ện vớ? Tập đoàn công ngh?ệp cao su V?ệt Nam.

Trong kh? đó, tạ? V?etcombank, V?et?nBank và BIDV, sự g?a tăng t?ềm lực tà? chính rất mạnh trong ha? năm gần đây (sau cổ phần hóa) cũng là yếu tố cần th?ết để đố? trọng vớ? khố? cổ phần. Nhưng quan trọng hơn, dường như họ đã “g?ật mình tỉnh g?ấc” sau kh? từng và đang có nh?ều ưu thế.

Ngoà? bề dày truyền thống gấp đô?, gấp ba các ngân hàng cổ phần, khố? quốc doanh còn có lợ? thế như sự tập trung của khố? khách hàng lớn là tập đoàn, tổng công ty nhà nước; có ưu thế khá r?êng về nguồn vốn, t?ền gử? l?ên quan cũng như các nguồn vốn tà? trợ nước ngoà? theo cấp chính phủ…

Nhưng, như trên, câu chuyện Ngân hàng Nhà nước tăng cường thanh tra cho vay lã? suất thấp là “kết quả” của sự cạnh tranh, hay khố? cổ phần “chịu chơ?” hơn, cạnh tranh quyết l?ệt hơn. Hẳn những “ông lớn” quốc doanh đã sớm nhận thấy để thay đổ?.

Ngày 12/12/2013, V?etcombank tổ chức lễ ký thỏa thuận hợp tác toàn d?ện vớ? Tập đoàn Công ngh?ệp Cao su V?ệt Nam (VRG). Về hình thức, buổ? lễ trở nên trang trọng hơn kh? hàng chục g?ám đốc các đơn vị thành v?ên của ha? bên trên cả nước đều tụ về. Về nộ? dung, hẳn V?etcombank muốn có một sự gắn kết chặt chẽ nhất, đến từng cơ sở vớ? khách hàng lớn này.

Chỉ r?êng ở kênh xuất khẩu, VRG đang hướng đến mục t?êu 3 tỷ USD. Chỉ r?êng khâu hậu cần cho con số đó hẳn nh?ều nhà băng mong muốn. V?etcombank cũng lập hẳn một tổ công tác r?êng để đôn đốc cho v?ệc hợp tác. Và ngay tạ? lễ ký trên, khoản tín dụng 750 tỷ đồng cho một dự án thuộc VRG đã được đóng dấu. Tổng quy mô, khoảng 2.000 tỷ đồng và trên 50 tr?ệu USD là mố? thâm g?ao g?ữa ha? bên thờ? g?an qua.

Trước đó, tháng 10/2013, V?etcombank cũng đã có “ràng buộc” vớ? một khách hàng lớn khác là Tổng công ty Bưu đ?ện V?ệt Nam (V?etnam Post); xa hơn một chút là vớ? Tập đoàn Đ?ện lực V?ệt Nam (EVN)…

Ông Ngh?êm Xuân Thành, Tổng g?ám đốc V?etcombank, dự tính rằng, bên cạnh các thỏa thuận hợp tác đã và sẽ ký kết, kế hoạch mở thêm 15 ch? nhánh trên cả nước sắp tớ? sẽ tăng cường thêm khả năng t?ếp cận, cạnh tranh và phục vụ khách hàng.

Nhưng, quan trọng hơn vẫn là v?ệc xốc lạ? chất lượng sản phẩm, dịch vụ, hay sự năng động hơn ở khố? ngân hàng quốc doanh.

Cũng tạ? V?etcombank, thờ? g?an gần đây, về hình thức, hẳn nh?ều khách hàng đã dễ chịu hơn vớ? không g?an g?ao dịch; trẻ trung, h?ện đạ? và lịch sự hơn nh?ều so vớ? trước, bắt kịp mô hình mà nh?ều ngân hàng cổ phần đã tr?ển kha? nh?ều năm trước.

Hay trong nộ? khố?, sự năng động gắn vớ? lợ? thế r?êng cũng thể h?ện rõ hơn. Như mớ? đây, trước sự đổ bộ lớn của dòng vốn và khách hàng từ Nhật Bản, ngay sau kh? V?etcombank có “ser?” sự k?ện để thu hút, thì BIDV cũng nhanh chóng có đố? trọng. Và ngay sau kh? BIDV nâng tầm Tổ khách hàng Nhật Bản tháng 11 vừa qua, V?etcombank cũng lập tức tr?ển kha? một tổ công tác tương tự…

Một loạt các sự k?ện, các d?ễn b?ến như vậy có cả ở ha? khố? quốc doanh và cổ phần, tưởng như rờ? rạc nhưng có sự gắn kết sức nóng của cạnh tranh. Cạnh tranh là động lực để phát tr?ển, mà sau đó là lợ? ích tốt hơn cho khách hàng.

Theo VnEconomy