Mức thuế của hộ kê khai cao gấp gần 7 lần so với hộ khoán, Bộ Tài chính nói "đây là bất công nghiêm trọng"

Tại báo cáo tác động của chính sách đối với Dự thảo Luật Quản lý Thuế (thay thế), Bộ Tài chính cho biết theo số liệu quản lý thuế hộ kinh doanh đến hết tháng 12/2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế, trong đó tổng số hộ kinh doanh ổn định là 2,2 triệu hộ.

Mức thuế khoán bình quân của mỗi hộ kinh doanh hiện khoảng 672.000 - 700.000 đồng/tháng/hộ. Trong khi đó, mức thuế bình quân theo phương pháp kê khai là khoảng 4,6 triệu đồng/tháng/hộ, tức cao gấp gần 7 lần. Theo Bộ Tài chính, đây là một "bất công nghiêm trọng".

"Như vậy, thuế khoán là phương thức phổ biến nhất đối với hộ kinh doanh cá thế, nhưng mức thuế thu được từ phương pháp kê khai cao gấp nhiều lần so với thuế khoán. Điều này cho thấy có sự chênh lệch lớn trong việc phản ánh doanh thu thực tế và nghĩa vụ thuế giữa hai hình thức này", Bộ Tài chính cho biết.

Theo Bộ Tài chính, từ ngày 1/6/2025, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sẽ phải chuyển sang kê khai thuế và sử dụng hóa đơn điện tử, đồng thời từ 1/1/2026, hình thức thuế khoán sẽ chính thức bị bãi bỏ để thay thế bằng phương pháp kê khai nhằm minh bạch hóa hoạt động kinh doanh và tăng hiệu quả quản lý thuế.

Ảnh minh hoạ.

Việc xóa bỏ hình thức thuế khoán và chuyển tất cả hộ kinh doanh sang chế độ tự khai, tự nộp thuế theo doanh thu thực tế là cần thiết nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ, hạn chế thất thu ngân sách, đặc biệt đối với các hộ có doanh thu lớn nhưng trước đây nộp thuế thấp do áp dụng mức khoán cố định. Theo đó, hộ kinh doanh sẽ phải thực hiện nghĩa vụ kê khai thuế theo quy định hiện hành, sử dụng hóa đơn điện tử trong giao dịch bán hàng, dịch vụ và áp dụng hình thức sổ sách kế toán đơn giản để ghi chép doanh thu, chi phí phục vụ việc tính thuế.

Đánh giá về tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh, theo Bộ Tài chính, từ 1/6 sẽ có khoảng 37.000 hộ và cá nhân kinh doanh với doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm bắt buộc phải phát hành hóa đơn điện tử qua máy tính tiền kết nối trực tiếp cơ quan thuế. Việc này thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, nâng cao tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, chi phí tuân thủ có thể dao động từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng mỗi năm đối với các hộ kinh doanh, tạo áp lực tài chính ban đầu.

Bộ Tài chính cho rằng việc xóa bỏ thuế khoán không chỉ tăng minh bạch mà còn mở ra cơ hội nâng tầm hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp. Khi bắt buộc thực hiện theo phương pháp kê khai, hộ kinh doanh sẽ dần quen với quản trị tài chính bài bản — tiền đề quan trọng để phát triển thành doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, từ đó tiếp cận được các chính sách hỗ trợ kinh doanh theo Nghị quyết 198/2025/QH15.