Máy bay chiến đấu Mirage 2000-5 có phải “viên đạn bạc” giúp Ukraine “lật ngược thế cờ”? 

VOV dẫn thông tin từ Kyiv Independent cho biết, trong một bài đăng trên mạng xã hội, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sebastien Lecornu cho hay: “Ngày 6/6/2024, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã thông báo việc chuyển giao máy bay chiến đấu Mirage 2000 cho Ukraine. Hôm nay, chiếc đầu tiên đã đến Ukraine. Các phi công Ukraine đã được huấn luyện ở Pháp trong vài tháng, họ sẽ tham gia vào nhiệm vụ bảo vệ bầu trời Ukraine”.

Trước đó, khi công bố kế hoạch chuyển giao máy bay chiến đấu Mirage 2000 cho Ukraine vào tháng 6/2024, Tổng thống Macron cho biết, Paris sẽ hỗ trợ đào tạo cho phi công và nhân viên bảo trì cho Ukraine. Tuy nhiên, ông không tiết lộ tổng số máy bay Pháp dự định gửi cho Kiev.

Hiện tại vẫn chưa có báo cáo chính thức về số lượng nhưng rất nhiều thông tin nội bộ và ấn phẩm truyền thông Pháp cho rằng có tổng cộng 6 chiếc, tuy nhiên, lô đầu tiên được cho là chỉ bao gồm 3 tiêm kích Mirage 2000-5.

Một kịch bản tích cực hơn có thể sẽ xảy ra bởi Tổng thống Macron được cho là đã nhấn mạnh vào 12 máy bay chiến đấu. Con số này rõ ràng có liên quan đến việc Không quân Pháp tiếp nhận tiêm kích Rafale mới để cho phép loại biên Mirage 2000-5, hiện bao gồm 27 chiếc đang hoạt động, với khoảng 20 tiêm kích sẵn sàng chiến đấu.

Ra mắt cách đây hơn 30 năm, Mirage 2000-5 là máy bay chiến đấu có tuổi thọ lớn nhất của Pháp còn được sử dụng với 26 chiếc vẫn còn hoạt động vào năm 2024.

Sức mạnh của máy bay Mirage 2000-5

Mirage 2000 là máy bay phản lực đa nhiệm siêu âm thế hệ thứ tư, được nhà sản xuất Pháp Dassault giới thiệu vào những năm 1970. Đến nay, hơn 600 máy bay được sản xuất với nhiều biến thể, bao gồm cả 1 chỗ ngồi và 2 chỗ ngồi. Hiện tại, Mirage đang được 9 nước sử dụng.

Ra mắt vào năm 1999, Mirage 2000-5 là phiên bản nâng cấp với các hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, đươc cải tiến cho cả nhiệm vụ không đối không và không đối đất, cùng hệ thống cảm biến và điều khiển hiện đại.

Máy bay chiến đấu Mirage 2000-5. Ảnh: Reuters

Ông Peter Layton - Giảng viên thỉnh giảng tại Viện Griffith Asia và là nhà nghiên cứu viên tại Viện Dịch vụ Quân sự Hoàng gia (RUSI) chia sẻ với Kyiv Independent: “Mirage 2000-5 có radar chất lượng cao, trang bị bình xăng phụ, có phạm vi hoạt động hợp lý và mang được nhiều loại vũ khí không đối không và không đối đất”.

Một cải tiến đáng kết của Mirage 2000-5 là mẫu máy này được tích hợp radar Doppeler (RDY) của Thomson-CSF, nâng cao khả năng thực hiện các nhiệm vụ tấn công sâu và hỗ trợ tầm gần.

Mirage 2000-5 được trang bị nhiều loại tên lửa không đối không như tên lửa Mica có tầm bắn lên đến 60 km hoặc tên lửa tầm ngắn Magic. Ngoài ra, Mirage 2000-5 có thể được cấu hình lại để đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ khác nhau.

Trong khi đó, việc trang bị bình xăng phụ giúp máy bay mở rộng phạm vi hoạt động. Với các nhiệm vụ không đối đất, Mirage 2000 có thể triển khai nhiều loại vũ khí, bao gồm tên lửa SCALP, đã được Pháp cung cấp cho Ukraine và bom dẫn đường.

Tuy Không quân Pháp hiện có khoảng 40 chiếc Mirage 2000-5 nhưng chỉ có 26 chiếc một chỗ ngồi đang trong biên chế hoạt động. Quân đội Pháp được cho là sẽ loại biên chúng vào cuối thập kỷ này, thay thế bằng dòng máy bay Dassault Rafale tiên tiến hơn. Những chiếc máy bay Mirage 2000 cũ được chuyển giao cho Ukraine.

Ukraine sử dụng máy bay Mirage 2000-5 như thế nào?

Với sự bổ sung tiêm kích Mirage 2000-5, Không quân Ukraine sẽ có thêm sức mạnh chiến đấu và Nga được cho là sẽ gặp phải đối thủ có năng lực tác chiến khá mạnh trên bầu trời Ukraine.

Mirage là dòng máy bay linh hoạt có thể được dùng để tấn công các mục tiêu mặt đất, đánh chặn tên lửa và đối phó với máy bya không người lái (UAV). Theo chuyên gia quốc phòng Viktor Kevliuk - cựu sĩ quan quân đội Ukraine, Kiev có thể sử dụng các máy bay này để tấn công các vị trí của Nga bằng tên lửa Storm Shadow hoặc SCALP bên cạnh dòng Su-24 đang được Không quân Ukraine sử dụng.

Trong khi đó, chuyên gia Layton ở Viện RUSI cho biết, số lượng máy bay Su-24 trong không quân Ukraine đã giảm tương đối sau gần 3 năm xung đột.

Mirage 2000-5 có thể phóng tên lửa chống hạm Exocet và tên lửa chống radar AS 37. Bên cạnh đó, máy bay này có thể thực hiện các cuộc tấn công sử dụng bom tầm xa như AASM Hammer và kết hợp các vũ khí dẫn đường chính xác tiên tiến như JDAM-ER và SDB, giúp tăng độ chính xác và linh hoạt trong việc xác định mục tiêu.

Tuy nhiên, chuyên gia Layton cảnh báo cần thận trọng khi sử dụng Mirage cho các nhiệm vụ tấn công mặt đất gần tiền tuyến do chúng dễ trở thành mục tiêu của các hệ thống phòng không Nga.

“Mirage 2000-5 chỉ có tầm phạm vi hoạt động hạn chế khi mang bom ngay cả khi được trang bị bình xăng phụ. Tôi nghĩ rằng phi đội Mirage 2000-5 với số lượng ít ỏi vẫn là tài sản rất quan trọng. Phòng không và phóng tên lửa tầm xa sẽ là cách sử dụng tốt nhất với chúng”, vị chuyên gia nêu ý kiến.

Khả năng phòng không rất quan trọng trong việc bảo vệ Ukraine trước các cuộc tấn công tên lửa và UAV của Nga vào các khu dân cư và cơ sở hạ tầng.

Tổng thống Macron cho phép tấn công các mục tiêu quân sự của Nga nếu chúng đe dọa Ukraine. Vậy nên, về lý thuyết, các máy bay Mirage có thể không bị giới hạn chỉ hoạt động trong không phận Ukraine khi thực hiện nhiệm vụ.

So kè Mirage 2000-5 với F-16

Bên cạnh lô máy bay chiến đấu Mirage đầu tiên từ Pháp, Ukraine cũng đã nhận được những chiếc F-16 đầu tiên do Hà Lan cung cấp. Ngày 6/2, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cho hay: “Những phương tiện chiến đấu hiện đại này đã có mặt tại Ukraine và sẽ sớm bắt đầu thực hiện nhiệm vụ chiến đấu, củng cố khả năng phòng thủ trước lực lượng Nga”.

Một chiếc tiêm kích F-16. Ảnh: Reuters

Báo Giáo Dục và Thời Đại dẫn thông tin từ Defense Express cho biết, cả Mirage 2000-5 và F-16 đều có thể sử dụng làm tiêm kích phòng không ở cấp độ gần như nhau, tiêu diệt các mục tiêu như tên lửa hành trình. Với hai thùng nhiên liệu ngoài, Mirage 2000-5 giống như F-16, sẽ mang tới 6 tên lửa không đối không.

Bên cạnh đó, nếu cần thiết thì máy bay có thể thực hiện các cuộc ném bom tầm xa vào các mục tiêu tiền tuyến một cách hiệu quả. Đối với những cuộc tấn công tầm xa bằng tên lửa hành trình, Mirage 2000-5 và F-16 cũng có hiệu quả tương đương.

Câu hỏi đặt ra ở đây là liệu có sẵn các loại tên lửa này hay không, chẳng hạn như Storm Shadow/SCALP dành cho máy bay Pháp và AGM-158 JASSM dành cho F-16?

Về nhiệm vụ có mật danh “xua đuổi máy bay đối phương”, F-16 chắc chắn sẽ hoàn thành tốt hơn nhiều nếu mọi điều kiện khác đều như nhau. Lý do là vì F-16 với tên lửa AIM-120 trong các phiên bản C-5/6/7, cho thấy tầm tiêu diệt mục tiêu tối đa lên tới 105 - 120 km, và với C-8 và D là 160 - 180 km. Tức là F-16 có thể làm điều này tốt hơn Mirage 2000-5 với tên lửa MICA có tầm bắn chỉ 80 km.

Thế nhưng, Mirage 2000-5 lại mang được tên lửa chống hạm Excocet, khiến máy bay này trở thành “ác mộng” của Hạm đội Biển Đen, sẽ khiến các tàu chiến Nga gần như phải tránh xa hoàn toàn khỏi vùng chiến sự.