Lý giải việc Tổng thống Putin dịu giọng với Israel sau "thảm kịch" Il-20

Các nhà phân tích cho rằng Tổng thống Nga có nhiều lý do cả về chiến thuật lẫn chiến lược để không trút "lửa giận" lên Israel sau "thảm kịch" Il-20.

Đêm 17/9, trinh sát cơ Il-20 của Nga bị bắn rơi xuống biển Địa Trung Hải, khiến 15 người trên phi cơ đều tử nạn. Cả Nga và Israel đều xác nhận lực lượng phòng không Syria đã bắn rơi máy bay Nga.

Tuy nhiên, Moscow cáo buộc Israel đã sử dụng Il-20 làm lá chắn để tấn công Syria khiến phòng không Syria khai hỏa để bắn trả F-16 nhưng lại vô tình bắn trúng máy bay Nga. 

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã tuyên bố với người đồng cấp Israel Avigdor Lieberman rằng Israel "phải chịu trách nhiệm hoàn toàn" cho vụ việc và Nga có quyền trả đũa.

Tuy nhiên, Tổng thống Putin đã nhanh chóng lên tiếng sau đó, nhấn mạnh rằng, vụ việc là "một chuỗi thảm kịch ngẫu nhiên". Động thái này phản ánh việc nhà lãnh đạo Nga không muốn biến vụ việc thành một tình huống căng thẳng với Israel.

Ông Putin khẳng định, Nga sẽ điều tra vụ việc cũng như tăng cường an ninh cho quân đội Nga tại Syria. Về các biện pháp phản ứng, ông Putin cho rằng, việc cần làm nhất hiện nay đó là đảm bảo an toàn cho nhân sự của Nga tại Syria, nơi đang có rất nhiều bên tham chiến.

Các nhà phân tích cho rằng Tổng thống Nga có nhiều lý do cả về chiến thuật lẫn chiến lược để không trút "lửa giận" lên Israel sau sự cố.

Trước tiên, Tổng thống Putin hiểu rất rõ rằng Israel không phải là bên duy nhất có lỗi trong thảm kịch này và việc chiếc Il-20 bị bắn rơi cho thấy Nga còn rất nhiều việc phải làm để củng cố năng lực phòng không cho đồng minh Syria, theo Washington Examiner.

Không những vậy, phía Israel khẳng định đã báo trước với phía Nga về cuộc tấn công và nhấn mạnh rằng quân đội Syria phóng tên lửa S-200 sau khi tiêm kích F-16I đã trở về không phận Israel, hậu quả là chiếc Il-20 đang tìm cách hạ cánh của Nga bị trúng đạn.

Chuyên gia an ninh Nga Vladimir Frolov thì cho rằng Moskva cũng có một phần lỗi trong sự cố, khi không nâng cấp tính năng hiện đại hơn cho lực lượng phòng không Syria, đặc biệt là hệ thống nhận diện địch – ta.

Justin Bronk, chuyên gia tại Viện RUSI, cũng khẳng định S-200 là hệ thống tên lửa lạc hậu và có nguy cơ gặp sai sót lớn. Khi không có hệ thống radar và kiểm soát hỏa lực hiện đại hơn, loại tên lửa này sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc phân biệt máy bay địch – ta.

Bên cạnh đó, trước khi xảy ra sự cố Il-20 bị bắn rơi, Nga và Israel đang duy trì quan hệ tốt đẹp và lãnh đạo hai nước cũng có mối thân tình đặc biệt. Hồi tháng 5, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã tới Moscow dự lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng trong khi các lãnh đạo phương Tây đều khước từ lời mời từ Điện Kremlin.

Vì vậy, Moscow sẽ không mạo hiểm xen vào giữa "cuộc chiến ngầm" tranh giành ảnh hưởng đang diễn ra giữa Israel và Iran.

"Nga sẽ không cản trở hoạt động của Israel ngằm ngăn chặn sự bành trướng của Iran ở Syria, bởi họ biết rằng đây là yếu tố mang tính sống còn với Tel Aviv", Jonathan Spyer, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Jerusalem, nói. "Moskva đang tìm cách làm bạn với tất cả, với Assad, Irael, Thổ Nhĩ Kỳ và cả người Kurd, dù điều này có thể gây rắc rối với họ".

Theo đó, nếu không kiềm chế được các hoạt động của Hezbollah hay Iran trên lãnh thổ Syria, ông Putin sẽ phải chấp nhận việc tiêm kích Israel tiếp tục ra vào không phận quốc gia này để thực hiện các cuộc không kích. Việc này đồng nghĩa với việc nguy cơ nổ ra những thảm kịch "quân ta bắn quân mình" tương tự vụ Il-20 sẽ còn tiếp diễn.

Một điều nữa khiến Tổng thống Putin dịu giọng được cho là vì sự nhún nhường từ phía Israel sau khi chiếc Il-20 bị bắn hạ. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã bày tỏ sự nuối tiếc của ông về vụ máy bay Nga bị bắn rơi khiến 15 người thiệt mạng trong cuộc điện đàm với Tổng thống Putin ngày 18/9.

Để tiến hành một cuộc điều tra kỹ lưỡng về thảm kịch, ông Netanyahu hứa sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động của máy bay Israel trên lãnh thổ Syria trong ngày 17/9.

Bộ Quốc phòng Israel cũng đăng trên Twitter rằng Syria phải chịu trách nhiệm về sự cố, khi phóng tên lửa một cách "bừa bãi", nhưng đồng thời bày tỏ "lòng thương tiếc trước cái chết của các thành viên phi hành đoàn máy bay Nga".

Bình luận viên Olive Carroll của Independent cho rằng phản ứng này của Israel rất khác so với những lời lẽ mà Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra sau vụ bắn rơi cường kích Nga năm 2015. 

NGUYỄN QUỲNH (Theo Washington Examiner, Reuters)