Luật BHXH: Lần đầu tiên kiến nghị sửa đổi Luật khi chưa có hiệu lực

Những ngày qua, các nội dung xoay quanh Điều 60 Luật BHXH năm 2014 đang được dư luận hết sức quan tâm. Mặc dù, luật này đến đầu năm 2016 mới chính thức có hiệu lực, nhưng ngày 2/4, Chính phủ đã thống nhất với kiến nghị của lãnh đạo TP.HCM và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam sẽ kiến nghị Quốc hội sửa đổi Điều 60 của Luật.

Cụ thể, để cho công nhân được lựa chọn giải quyết hưởng bảo hiểm một lần như hiện nay. Bởi vì thực tế, một bộ phận lớn công nhân thấy rằng, điều kiện thực hiện theo Điều 60 không phù hợp với cuộc sống của họ.
Trước đó, trong lần gặp gỡ và lắng nghe tâm tư, nguyện vọng cũng như thắc mắc của một số công nhân công ty này về Luật BHXH sửa đổi, có hiệu lực từ 1-1-2016, trong đó có điều luật thu hẹp diện hưởng BHXH một lần, ông Doãn Mậu Diệp - Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH - cho biết sẽ có văn bản kiến nghị Chính phủ, Quốc hội trong quá trình xây dựng thông tư hướng dẫn thực hiện Luật BHXH để giúp NLĐ có sự lựa chọn thiết thực hơn.

Theo Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp, việc NLĐ muốn được hưởng BHXH một lần cũng là ghi nhận thực tế mà Bộ LĐ-TB&XH sẽ lưu ý trong quá trình xây dựng dự thảo thông tư hướng dẫn thi hành luật.

So với Luật BHXH năm 2006, Luật BHXH năm 2014 có nhiều ưu việt. Hiện tại việc thực hiện các chế độ BHXH vẫn đang thực hiện theo Luật BHXH năm 2006. Điều 55 Luật BHXH năm 2006 quy định “NLĐ sau một năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH thì được giải quyết chế độ BHXH một lần”.

Trong khi đó, Luật BHXH năm 2014 mặc dù thu hẹp các trường hợp được hưởng BHXH vào nhóm NLĐ mắc các bệnh nguy hiểm như ung thư, bại liệt, lao nặng, phong, HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế, nhưng đã mở ra cơ hội được tiếp tục đóng BHXH cho trường hợp NLĐ bị mất hoặc chuyển việc làm, có thể bảo lưu thời gian tham gia BHXH để khi có việc làm mới được cộng dồn thời gian đóng BHXH trước đây.

Điều 60, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định, người lao động không được nhận hỗ trợ một lần ngay sau khi nghỉ việc như luật cũ mà phải đợi đến tuổi nghỉ hưu. Trong thời gian chấm dứt hợp đồng, người lao động được hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp, tư vấn việc làm... Đến khi người lao động trở lại làm việc, thời gian đóng bảo hiểm xã hội sẽ được cộng dồn, tích luỹ đủ để đến tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu theo quy định.

Liên quan đến luật BHXH, trao đổi trên tờ VOV, ông Bùi Sĩ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cho biết, trong thực tế, rất nhiều NLĐ sau khi nhận BHXH 1 lần trước đây mong muốn được hoàn trả lại quỹ BHXH phần đã nhận, tiếp tục thời gian làm việc và đóng BHXH để được hưởng lương hưu hàng tháng. Nhưng pháp luật không hồi tố.

"Khi thiết kế Điều 60, Luật BHXH năm 2014 các trường hợp được hưởng BHXH 1 lần thu hẹp và dành cho NLĐ bị mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng (như: ung thư, bại liệt, sơ gan cổ trướng, phong, lao, HIV chuyển sang giai đoạn AIDS và một số bệnh do Bộ Y tế quy định), để tăng số người lao động được hưởng chế độ hưu trí, nhằm bảo đảm an sinh lâu dài cho NLĐ", ông Lợi cho biết.

Theo ông Bùi Sĩ Lợi, trong thời gian bảo lưu, chẳng may NLĐ từ trần, thì theo quy định họ có thể nhận được tiền mai táng phí bằng 10 tháng lương cơ sở. Ngoài ra, thân nhân của NLĐ cũng được hưởng mức trợ cấp tuất 1 lần hoặc tuất hằng tháng.

"Quy định tại Điều 61 cho phép NLĐ đang bảo lưu có thể đóng BHXH nhiều lần, nhiều nơi gián đoạn nhưng vẫn được cộng dồn khi đủ điều kiện nhận BHXH hằng tháng. Trong thời gian bảo lưu nếu NLĐ muốn tham gia BHXH tự nguyện cũng được Nhà nước hỗ trợ để tiếp tục đóng BHXH", ông Lợi thông tin thêm.

Giải thích về lý do mấy ngày vừa qua, nhiều người lao động trong các khu CN kiến nghị Chính phủ tiếp tục cho hưởng chính sách BHXH một lần như luật BHXH hiện hành, ông Lợi cho biết, chính sách BHXH một lần quy định trong Luật BHXH 2014 theo hướng tốt hơn về quyền lợi cho người lao động.

"Tuy nhiên, trong điều kiện thị trường lao động ở nước ta đang hoàn thiện, đời sống của người lao động, đặc biệt là lao động ở các khu công nghiệp còn nhiều khó khăn, tiền lương tối thiểu theo 4 vùng chưa đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu (mới đáp ứng khoảng 70\%), lao động làm việc trong các khu công nghiệp chủ yếu là người các tỉnh từ khu vực nông thôn, đều muốn làm việc một số năm và trở về quê tiếp tục lập nghiệp, vì vậy họ muốn thanh toán BHXH một lần để có tiền đảm bảo cuộc sống trước mắt là chính đáng để giải quyết khó khăn tức thời", ông Lợi nói.