Kinh doanh xe máy Honda ở Việt Nam: Người bán có đang “bóp cổ” người mua?

Những "thượng đế" góp phần chính tạo nên thành công thương hiệu Honda tại Việt Nam dường như vẫn đang hàng ngày, hàng giờ bị chính các đại lý do Honda ủy quyền (HEAD) công khai ép giá.

Điệp khúc "kênh giá"

Theo thống kê, trong tổng số 3,28 triệu xe máy bán ra tại thị trường Việt Nam có tới 2,38 triệu chiếc xe mang thương hiệu Honda. Doanh số bán xe máy của Honda trong năm tài chính 2018 tăng 9% so với năm tài chính 2017 và thị phần của thương hiệu này chiếm tới 72,5%. Với gần 2,4 triệu xe máy bán ra, Việt Nam là 1 trong 3 thị trường tăng trưởng tốt nhất của Honda trên toàn cầu.

Tuy nhiên, việc các đại lý do Honda ủy quyền (HEAD) thường xuyên thổi giá, không minh bạch trong chính sách bán hàng vẫn đang hàng ngày, hàng giờ diễn ra công khai như "cân đường lọ sữa". Phải chăng do khách hàng Việt quá ưa chuộng thương hiệu Honda mà hiện nay các Head luôn tạo ra tình trạng khan hàng ảo để tăng giá diễn ra như cơm bữa. Ngạc nhiên hơn, khi ngay chính đại diện Honda Việt Nam cũng công khai thừa nhận việc các mẫu xe máy của hãng trên thị trường cao hơn giá đề xuất không phải là chuyện hiếm?

Một chuyên gia kinh tế đã phải chua chát chia sẻ, chính sách giá xe của Honda luôn tồn tại nhiều bất cập. Người tiêu dùng bâý lâu đã quá quen và cam chịu với việc bị chính các HEAD "móc túi" thường xuyên. Trong đó, các mẫu xe tay ga cao cấp nhất của Honda như SH và SH mode bị “thổi giá” nhiều nhất khi chênh với giá đề xuất hơn cả chục triệu đồng.

Anh Trần Nam (Ba Đình - Hà Nội) cho hay mặc dù bị chênh hơn chục triệu đồng nhưng vẫn cố để mua được chiếc Honda SH đời 2017 bởi đây là niềm mơ ước cậu con trai đang học năm thứ 2 đại học. Còn chị Nguyệt Anh (Hà Đông - Hà Nội) thì khá bức xúc khi được hỏi về việc mua xe máy Honda: “Tôi đã mua một chiếc xe ga nhưng không phải của Honda bởi không bao giờ tôi chấp nhận việc kênh giá phi lý đến vậy. Chả biết hội bảo vệ người tiêu dùng đang làm gì, ở đâu nữa?”.

Ông Toshio Kuwahara - Tổng giám đốc Honda Việt Nam từng khẳng định "Honda Việt Nam không có quyền đưa ra chỉ thị với đại lý phải bán giá như thế nào mà chỉ có thể đưa ra giá đề xuất bởi theo luật cạnh tranh giữa Honda và HEAD là hai pháp nhân độc lập". Liệu điều này có thực sự thỏa đáng khi Honda Việt Nam là đơn vị cung cấp sản phẩm, lập kế hoạch sản xuất để cung ứng theo nhu cầu của thị trường?

Ở thời điểm tháng 10/2018 hiện tượng này không giảm mà còn trở nên trầm trọng khi nhiều mẫu xe Honda lại được đà tăng giá. Dòng xe Honda SH tiếp tục đội giá “nhức nhối” với giá bán tại các đại lý thường chênh rất cao so với giá niêm yết của nhà sản xuất. Đã từ rất lâu, giá xe tay ga Honda SH tại các đại lý thường chênh rất cao so với giá đề xuất, hiếm khi tình trạng này giảm và có giảm thì cũng vẫn cao hơn thậm chí có thời điểm giá đại lý chênh hơn 20 triệu đồng so với niêm yết.

Những câu hỏi muôn thủa được dư luận đặt ra như các cơ quan chức năng ở đâu khi người tiêu dùng công khai bị móc túi trắng trợn, còn các đại lý vẫn nhởn nhơ đội giá bán một cách phi lý mà không hề bị xử phạt hay cấm kinh doanh? Làm thế nào để người tiêu dùng được mua xe đúng giá đề xuất của Honda?... dường như mãi không có lời giải đáp thấu đáo.

Nghề "hốt bạc"

Theo như vị chuyên gia xe máy trên tính toán, ngay từ năm 2016 khi nhu cầu xe máy tăng trở lại, mỗi đại lý Honda đã bỏ túi ít nhất 300 triệu đồng mỗi tháng do tăng giá bán xe tay ga cao hơn giá đề xuất. Cụ thể, chỉ cần nhìn vào giá bán xe cũng có thể tính được các đại lý đang lãi như thế nào. Hiện Honda Việt Nam có khoảng 769 đại lý trên toàn quốc. Với 2,38 triệu xe máy các loại đã tiêu thụ, bình quân mỗi đại lý bán 3.100 xe/năm, mỗi tháng bán được 250 xe, trong đó có khoảng 130 xe tay ga. Đơn cử như tháng 10/2018, lượng xe máy bán ra của hãng này lên tới 243.588 xe tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái nâng doanh số cộng dồn cả năm lên con số 1.507.272 xe.

Nếu mỗi chiếc xe tay ga bán chênh lệch so với giá công bố 4 triệu đồng, số tiền thu về đã là 520 triệu đồng/tháng. Mỗi xe bán ra còn được hưởng lợi nhuận từ nhà sản xuất 2 triệu đồng, tổng cộng riêng xe tay ga, các cửa hàng có thể thu 780 triệu đồng/tháng. Đó là chưa tính tới mảng doanh thu từ xe số, tuy hầu hết các mẫu xe số đều bán đúng giá công bố. Tuy nhiên, theo tính toán chỉ cần bán đúng giá, mỗi chiếc cũng được hưởng lợi nhuận khoảng 1 triệu đồng từ nhà sản xuất.

Ngoài ra, một nguồn thu nhập khủng không thể không kể đến đó là dịch vụ sau bán hàng. Số lượng xe máy lưu hành nhiều, đồng nghĩa với việc nhu cầu về phụ tùng thay thế bảo dưỡng, sửa chữa tăng. Ngày càng nhiều khách hàng có thói quen mang xe đến các đại lý chính hãng để sửa chữa, thay thế phụ tùng, kể cả từ việc thay từ lọ dầu máy. Riêng bán phụ tùng, lãi gộp tối thiểu của các đại lý cũng vào khoảng 25%.

Tính tất cả nguồn thu này, trung bình một Head của Honda có lãi gộp trên 1 tỷ đồng/tháng. Sau khi trừ chi phí kinh doanh như thuê địa điểm, kho chứa hàng, lương nhân viên, thuế... lãi ròng thấp nhất không dưới 300 triệu đồng/tháng. Đặc biệt, với những đại lý ở các thành phố lớn, doanh số bán hàng 500-1.000 xe/tháng, lợi nhuận thu về còn cao hơn nhiều.