Kế hoạch hòa bình của Tổng thống Ukraina có khả thi?

Bài viết của phóng viên Alain Guillemoles đăng trên báo La Croix số ra ngày 10/6 xoáy quanh ba câu hỏi chính : Tình hình hiện nay ở phía đông Ukraina như thế nào? Tân tổng thống Ukraina đã đưa ra những đề xuất gì? Liệu có khả năng đi đến một lệnh ngưng bắn trong tuần này?

Về  hỏi thứ nhất, theo tác giả bài viết, chiến sự vẫn tiếp diễn ở miền đông Urraina. Các lực lượng ly khai dường như được trang bị đầy đủ vũ khí và có thể dựa vào các đội quân tình nguyện mới. Theo Kiev, hiện có khoảng 5.000 quân tình nguyện đến từ Nga, Chechnya hay Ossetia đang chiến đấu cho quân nổi dậy tại Donbass. Tình hình cho thấy quân đội Ukraina đã mất quyền kiểm soát khoảng 200 km đường biên giới với Nga.

Vì vậy, trong buổi tuyên thệ nhậm chức, ông Petro Poroshenko đã đưa ra những đề xuất hòa bình. Một mặt ông khẳng định sự toàn vẹn lãnh thổ kể cả vùng Crimea đã bị sáp nhập vào Liên bang Nga và mong muốn gia nhập ngôi nhà chung Liên minh Châu Âu, cũng như duy trì hiến pháp quy định tiếng Ukraina là ngôn ngữ chính thức.

Nhưng mặt khác đối với người dân mạn đông, ông Poroshenko đề nghị  ân xá cho phe nổi dậy, xây dựng một “hành lang an toàn” tạo điều kiện cho quân tình nguyện nước ngoài hồi hương. Ông cũng cam kết tiến hành cải cách phân quyền cho các khu vực và đảm bảo quyền tự do sử dụng ngôn ngữ Nga trong toàn bộ khu vực phía đông Ukraina.

Cuối cùng, liệu tân tổng thống Ukraina có đi đến được lệnh ngưng bắn hay không, tác giả cho rằng dù đang có tiến bộ nhưng điều này khó có thể thực thi. Một nhóm đàm phán đang được tiến hành tại Kiev với sự tham gia của đại sứ Nga tại Kiev, đại sứ Ukraina tại Đức và đại diện của Tổ chức An ninh và Hợp tác Châu Âu (OSCE).

Vấn đề là dù ông Porochenko muốn nhanh chóng chấm dứt chiến sự trong tuần, các thủ lãnh phe nổi dậy có vẻ như không muốn buông súng. Điều kiện tiên quyết của họ là đề nghị Tổng thống Poroshenko rút hết toàn bộ quân Ukraina ra khỏi các khu vực phía đông Ukraina. Trong khi đó, Kiev cũng không có ý định nối các cuộc thương lượng với các thủ lĩnh ly khai mà họ xem là “kẻ cướp”. Đây quả là một bài toán khó cho tân Tổng thống Ukraina Petro Poroshenko.