Hàng loạt vụ nổ bình gas: Mầm họa cho những căn bếp đến từ gas lậu

Thời gian qua, liên tiếp các vụ nổ bình gas xảy ra gây chết người. Trong đó, có những vụ do quá trình sử dụng thì bình gas kém chất lượng nên phát nổ, cũng có những vụ sang chiết gas trái phép gây nổ. Những “quả bom” ẩn náu trong căn bếp đang là nỗi lo về sự an toàn, công tác phòng chống cháy nổ. Vụ nổ bình gas ở Phú Xuyên (Hà Nội) làm 4 người thương vong là tiếng chuông cảnh báo về quản lý sang chiết gas, vấn nạn gas lậu…

Tử thần ẩn náu trong căn bếp

Từ hàng loạt các vụ nổ bình gas xảy ra trên địa bàn cả nước, nhiều người dân đang rất lo lắng cho sự an toàn trong căn bếp nhà mình. Dư luận cho rằng, cần cảnh báo việc sang chiết gas trái phép, không đảm bảo an toàn đối với tính mạng con người và tài sản bị thiêu rụi khi hỏa hoạn xảy ra. Các địa phương phải tăng cường kiểm tra, kiên quyết xử lý triệt để vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh, sử dụng gas.

Ngoài ra, lực lượng chức năng cũng cần đưa ra những khuyến cáo giúp người dân nhận biết gas kém chất lượng và gas đảm bảo chất lượng, khuyến cáo về việc đảm bảo phòng cháy chữa cháy khi sử dụng gas, đặc biệt là các quán kinh doanh dịch vụ ăn uống có sử dụng nhiều bình gas mini.

Mới đây nhất là vụ nổ nghi do bình gas tại nhà dân khiến 2 người tử vong và 1 người bị thương xảy ra trên địa bàn huyện Phú Xuyên, TP.Hà Nội. Theo đó, vụ nổ xảy ra lúc 16h35 chiều ngày 22/12, tại thôn Văn Trai Thượng, xã Văn Hoàng, huyện Phú Xuyên. Hai nạn nhân tử vong được xác định là bà Nguyễn Thị Ch. (SN 1972, chủ nhà) và bà Dương Thị Ng. (SN 1972, hàng xóm của bà Ch.). Nạn nhân bị thương là ông Đinh Xuân T. (SN 1967, chồng bà Ch.). Hiện, cơ quan CSĐT Công an huyện Phú Xuyên đang thụ lý điều tra,
làm rõ.

Liên quan đến vấn đề an toàn cháy nổ bình gas, Công an TP.Hà Nội khuyến cáo: Người dân hoặc cơ sở kinh doanh gas phải đặt bình hoặc chai chứa gas thẳng đứng, không đặt cạnh các nguồn khí nén khác, cách xa nguồn nhiệt 1m; các mối nối giữa dây với van, bếp phải chặt và kín; không tự ý tháo dỡ các phụ kiện của bình hoặc chai chứa gas, không dùng lực quá mạnh để đóng hoặc mở van bình chứa gas; không để thiết bị sử dụng gas đè lên dây dẫn gas; tuyệt đối không được dùng bật lửa, diêm soi dò chỗ hở; luôn khóa van cổ bình khi không sử dụng...

Đối với cửa hàng kinh doanh gas, không nên sử dụng cửa cuốn, cửa sắt kéo để tránh gây ma sát tạo tia lửa, dễ dẫn đến cháy nổ; ngoài cửa chính phải bố trí thêm một lối thoát nạn dự phòng... Một cán bộ phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ Công an TP.Hà Nội cho biết: Hoạt động sang chiết gas trái phép diễn ra với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Thông thường, gas lậu sẽ được bơm vào các loại vỏ bình cũ mà cơ sở sang chiết gas lậu thu gom được từ người dân.

Sau đó, các cơ sở này sẽ bán bình gas lậu với mức giá rẻ hơn so với các bình gas chính hãng hoặc cũng có thể trà trộn với các bình gas chính hãng để bán cho người tiêu dùng. Việc sang chiết gas trái phép tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ rất lớn. Khi có vụ nổ khí gas xảy ra thì hậu quả khôn lường, đặc biệt nếu vụ nổ xảy ra trong khu dân cư thì hậu quả càng nghiêm trọng.

Vì vậy, cơ quan công an sẽ phối hợp với các lực lượng chức năng để thường xuyên kiểm tra, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm sang chiết gas trái phép. Còn đối với những cửa hàng kinh doanh gas cũng phải được thiết kế đảm bảo các yêu cầu phòng cháy, chữa cháy và được cơ quan chức năng thẩm duyệt, nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy theo quy định.

Quản lý sang chiết gas lỏng lẻo

Đề cập đến thực trạng sang chiết gas trái phép và sau hàng loạt vụ nổ bình gas nghiêm trọng xảy ra trong thời gian vừa qua, trao đổi với PV Đời sống & Pháp luật, Đại tá – PGS.TS Hoàng Mạnh Hùng, nguyên Phó Viện trưởng viện Khoa học Hình sự (bộ Công an) nhìn nhận: “Có thể nói rằng, hiện nay, việc quản lý vấn đề sang chiết gas (dầu khí hóa lỏng) trái phép vẫn chưa tốt, dẫn đến nhiều vụ cháy nổ bình gas. Trên thực tế, người dân vẫn có thể mua vỏ gas của hãng này, rồi nạp gas của hãng khác vào.

Những hãng gas nhập khẩu có hàm lượng khí hóa lỏng với thành phần C3 và C4 đảm bảo, ngọn lửa cháy màu xanh hơn, tốt hơn. Còn đối với khí hóa lỏng có thành phần hóa chất cao hơn, ví dụ như C5 hoặc C6 thì nhiệt độ sôi cao hơn, ngọn lửa cháy không đảm bảo, màu vàng sẽ nhiều hơn, làm cho đáy xoong nồi dễ bị đen hơn”.

“Kinh nghiệm bà con khi mua bình gas nên cân thử xem có đủ cân hay không, thứ hai là nên lắc thử, nếu tiếng “ọc ạch” nhiều thì chất lượng sẽ không tốt. Cần để ý van xem có chuẩn hay không, vì nếu gas bị rò rỉ ra ngoài thì dễ gây ra hỗn hợp khí trong khu bếp và dễ bị nổ cháy. Người dân nên mua gas có xuất xứ rõ ràng, mua của các hãng uy tín để đảm bảo an toàn khi sử dụng”, PGS.TS Hoàng Mạnh Hùng nói.

Theo Đại tá – PGS.TS Hoàng Mạnh Hùng: “Nếu mua vỏ bình gas hoặc chai khí của hãng này nhưng lại nạp gas của hãng khác thì rủi ro sẽ cao, vì vậy, các cơ quan chức năng cần tăng cường quản lý chặt chẽ vấn đề này. Ví dụ, 1 cửa hàng bán ra 1 bình gas thì phải có ghi chép, để thu hồi lại đúng vỏ bình cũ. Tránh trường hợp cứ mua vỏ bình các loại rồi nạp gas vào, như vậy sẽ dễ bị lẫn với các tạp khí khác, có thể dẫn đến hỗn hợp cháy nổ”.

Có thể bị xử lý hình sự

Cũng nói về thực trạng sang chiết gas trái phép, luật sư Nguyễn Anh Thơm (đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho biết: “Đã có nhiều vụ việc cháy nổ khí gas xảy ra, gây hậu quả nghiêm trọng cả về sức khỏe, tính mạng con người cũng như tài sản của nhân dân. Cần quản lý chặt, không để tình trạng sang chiết gas trái phép diễn biến phức tạp.

Đây là loại hình kinh doanh có điều kiện, do đó để thực hiện hoạt động sang chiết gas và kinh doanh khí gas, chủ cơ sở hoặc doanh nghiệp cần được cấp giấy phép bởi các cơ quan có thẩm quyền. Đối với hành vi sang chiết gas trái phép, tùy vào mức độ vi phạm có thể bị xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự”.

Vị luật sư phân tích: “Ngày 26/8/2020, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Nghị định số 99/2020/NĐCP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực dầu khí, kinh doanh xăng dầu và khí. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 11/10/2020. Theo đó, mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực kinh doanh gas (khí) là 100 triệu đồng đối với cá nhân và 200 triệu đồng đối với tổ chức.

Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, tổ chức, cá nhân vi phạm có thể bị áp dụng một hoặc nhiều hình thức xử phạt bổ sung như: Tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh khí có thời hạn từ 1 tháng đến 6 tháng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 1 tháng đến 6 tháng; tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính; trục xuất.

Ngoài hình thức xử phạt chính và hình thức xử phạt bổ sung, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, tổ chức, cá nhân vi phạm có thể bị áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khắc phục hậu quả khác. Đặc biệt, về mặt xử lý hình sự, hành vi sử dụng vỏ bình gas của các hãng khác trên thị trường để sang chiết, kinh doanh khí gas còn có thể cấu thành tội “Sản xuất, mua bán hàng giả”, theo Điều 192 BLHS năm 2015”.

Biện pháp xử lý khi phát hiện rò, rỉ khí gas

"Cũng theo Công an TP.Hà Nội, khi người dân phát hiện rò, rỉ khí gas phải: Tuyệt đối không làm phát sinh tia lửa như bật - tắt công tắc điện, sử dụng điện thoại di động; ngay lập tức khóa van cấp gas, mở thông thoáng các cửa, dùng quạt thủ công để làm phân tán khí gas; nếu thấy chỗ rò, rỉ thì dùng vải ướt quấn quanh chỗ rò, rỉ hoặc dùng xà phòng bánh để bịt lỗ rò, rỉ tạm thời; nếu xảy ra sự cố khi đang sử dụng phải dùng chăn ướt phủ lên bếp, bình gas cho tắt lửa hoặc dùng bình chữa cháy phun dập tắt đám cháy.

Nếu là vụ cháy nổ lớn thì phải hô hoán báo động cho tất cả mọi người mau chóng di chuyển ra ngoài, tổ chức chữa cháy, cứu người, cứu tài sản, đồng thời gọi điện báo cháy ngay cho Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy theo số máy 114".

Bài đăng trên ấn phẩm Đời sống & Pháp luật số thứ Ba (208)