“Gót chân Achilles” của cái gọi là Nhà nước Hồi giáo

Bất ngờ, cơ động và triệt hạ đối thủ tàn nhẫn… đám chiến binh của nhóm “Nhà nước Hồi giáo ở Syria và Iraq” (ISIS) – hiện đã đổi tên thành “Nhà nước Hồi giáo” (IS) – đã nhanh chóng nuốt chửng nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn ở cả Syria lẫn Iraq trong mấy tháng qua.

Thế nhưng, theo CNN, việc đánh nhau dàn trải trên nhiều mặt trận rộng lớn chính là “nhược điểm chết người", là “gót chân Achilles” của cái gọi là “Nhà nước Hồi giáo”.

Michael Knights, người đã làm việc trên khắp Iraq và hiện là nhà nghiên cứu tại Viện Chính sách Cận Đông ở Washington, nhận định:  “Nhóm ‘Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria’ (ISIS) có thể sẽ phải chật vật chống đỡ, nếu bị tấn công cùng một lúc tại nhiều điểm hoặc nếu các đồng minh của nhóm này bắt đầu phản lại".

Nhà phân tích Knights nói ISIS có một đội ngũ lên kế hoạch quân sự tài năng, các cựu chiến binh của lực lượng nổi dậy Iraq chống lại sự chiếm đóng của Mỹ và lực lượng chống chính phủ Syria. ISIS còn có trong đội ngũ các phần tử thánh chiến nước ngoài, những kẻ đã chiến đấu ở Chechnya và vùng Balkans.

Thế nhưng, hầu hết các nhà phân tích quân sự đều cho rằng thành công ISIS cho đến nay phần lớn là do sự yếu kém của các đối thủ cũng như nhờ nhiều năm lập kế hoạch tỉ mỉ sau khi Abu Bakr al-Baghdadi “tái lập nhóm” trong năm 2010.

Từ lâu, ISIS đã tiến hành “cuộc chiến tiêu hao”, bao gồm một chiến dịch đe dọa và ám sát các thành viên cấp cao của lực lượng an ninh Iraq. Thủ lĩnh al-Baghdadi cũng đã xây dựng được một cơ cấu chỉ huy điều phối ở cấp cao kết hợp lực lượng  thực thi ở cấp địa phương. Cơ cấu này đã tỏ ra rất thành công trong thời gian 2012-13,  khi ISIS tiến hành đánh bom xe đồng thời ở các địa điểm khác nhau trên khắp lanh thổ Iraq.

ISIS đã đưa chiến thuật này vào chiến dịch quân sự hiện nay. Đầu tháng này, một cuộc tấn công được lên kế hoạch chu đáo tấn công thị trấn Jalula của người Kurd bắt đầu bằng một vụ đánh bom xe tự sát đã giết chết hơn 20 chiến binh Peshmerga, một xe tải chở dầu thứ hai phát nổ ở trung tâm thị trấn và tiếp theo là các phần tử mang áo vét thuốc nổ mặc trang phục của người Kurd tấn công  12 trạm kiểm soát xung quanh thị trấn. Những vụ đánh bom tự sát đã và đang reo rắc sự sợ hãi và hoảng loạn trong dân chúng và các đối thủ.

Sau khi thành lập Nhà nước Hồi giáo, ISIS phải gồng mình chiến đấu trên nhiều mặt trận.

Không những thế, có tin nói các lực lượng ISIS còn  sử dụng xe tăng M-1 Abrams và xe Humvee do Mỹ chế tạo và cướp được của quân đội Iraq. Đôi khi, chính những vũ khí Mỹ bị ISIS tịch thu này đã tạo ra  sự khác biệt quan trọng trên chiến trường.

Tuy nhiên, các cuộc không kích của Mỹ đã làm thay đổi đáng kể tương quan lực lượng trong các trận đánh xung quanh đập thủy điện Mosul và vùng núi Sinjar.

Nhà phân tích Knights nói với CNN: "Mặc dù ISIS đã tịch thu được 200-300 chiếc Humvee và sẽ có thể giữ cho chúng hoạt động trong nhiều tháng trước khi cần phụ tùng thay thế, nhưng công việc vận hành và bảo trì loại xe này rất phức tạp. Rất ít trong số những chiếc Humvee bị ISIS tịch thu hoạt động tốt vì người Iraq trước đó đã gặp nhiều khó khăn trong khâu bảo trì”.

Không có bằng chứng cho thấy các chiến binh ISIS sử dụng xe tăng M-1 Abrams. ISIS có rất nhiều xe tải bọc thép với súng máy hạng nặng, cho phép lực lượng này nhanh chóng tràn ngập các chốt kiểm tra trang bị nhẹ. Nhưng khi phải đối mặt với không quân Mỹ hoặc thậm chí các lực lượng an ninh Iraq và người Kurd, loại xe này trở thành một “cái bẫy chết người” như trong cuộc chiến xung quanh đập thủy điện Mosul.

Đè bẹp đối thủ tiềm năng một cách tàn bạo cũng là một phần quan trọng trong chiến lược ISIS. Một cuộc nổi dậy của bộ lạc ở thị trấn Zowiya ở tỉnh Salahuddin tháng trước đã bị ISIS dùng hỏa lực súng cối san bằng gần như toàn bộ thị trấn. Nhà phân tích Jessica Lewis của Viện Nghiên cứu chiến tranh nói: "Nếu người dân địa phương không thể kháng cự  ISIS một cách hiệu quả, sau đó họ có thể phải từ bỏ ý định chống đối”.

Có tin nói ISIS chỉ có khoảng 15.000 chiến binh đánh nhau trên một khu vực rất rộng lớn trải dài từ miền  bắc Syria đến miền trung Iraq. Vì vậy, chiến thuật “dương đông, kích tây” cũng rất quan trọng đối với sự thành công trên chiến trường của nhóm này. Đầu tháng này, ISIS đã chiếm được thị trấn  Jalula, sau khi các chiến binh Peshmerga đã rời khỏi thị trấn để đối đầu với một cuộc tấn công có thể của ISIS vào thị trấn  Makhmour.

Trên thực tế, số chiến binh của ISIS trên một cây số vuông là cực ít. Chính vì vậy mà ISIS buộc phải bắt đầu rút quân khỏi một số thị trấn vì “sợ các cuộc  nổi dậy ở địa phương”.

Theo nhà phân tích Knights, một trong chiến thuật nữa của ISIS là khơi dậy tâm trạng thù địch giữa các bộ lạc để củng cố vị thế  của mình. ISIS đã khơi dậy tình cảm chống người Kurd của các bộ tộc Arập xung quanh thị trấn Jalula hoặc cho phép các bộ tộcnày thu hoạch những cánh đồng lúa chín của nông dân người Turkmen tại Amerli đã chạy loạn.

Chỉ có điều, chiến thuật bất ngờ của các chiến binh ISIS đang dần dần mất tác dụng do các lực lượng an ninh Iraq và Peshmerga của người Kurd đã bắt đầu nhận được thông tin tình báo từ phía Mỹ. Trong một cuộc tấn công của ISIS vào thị trấn Tuz Khurmatu sau khi trời tối cách đây hai tuần, tình báo Mỹ đã phát hiện được sự chuyển quân và cung cấp tọa độ chính xác để pháo binh người Kurd đẩy lùi các cuộc tấn công.

Knights nói với CNN:  "Lực lượng đặc biệt Mỹ dường như hoạt động dọc theo các chiến tuyến để kiểm tra trực quan và chỉ định các mục tiêu. Mỹ đang nhân rộng trụ sở tại Irbil (thủ phủ của người Kurd ở Iraq). Người Mỹ đang giúp người Kurd và không quân Iraq phối hợp hành động và để tránh bắn nhầm vào nhau”.  

Sự kỳ vọng của những người ủng hộ đã khiến cho lực lượng của ISIS tăng vọt, với sự tham gia của các chiến binh nước ngoài  và thanh niên cực đoan người Sunni ở Iraq. Tuy nhiên, tuyên bố thành lập Nhà nước Hồi giáo của al-Baghdadi có nghĩa là ISIS phải "chứng minh khả năng phòng thủ, hoặc ít nhất là ngăn chặn đối thủ tấn công vào lãnh thổ rộng lớn của cái gọi là nhà nước này”.  

Khốn nỗi, ISIS chỉ biết xây dựng chướng ngại vật, bẫy mìn và phá hủy cầu cống. Nhà phân tích Knights nói với CNN: "Phong cách phòng thủ ISIS có hai thành phần: sử dụng bom gài bên đường và bom phát nổ từ xa để tạo ra mối nguy hiểm dọc theo các tuyến đường chính và ở các thành phố trọng điểm. Cùng với các nguồn cung cấp thông tin từ mặt đất, Mỹ có thể phát hiện từ xa và tiêu diệt các bẫy mìn này những từ trên không”.

Một ưu tiên quan trọng khác ISIS là phản công. Đây là một tổ chức thiên về tấn công để phòng thủ. Chỉ có điều, các đợt phản công của  ISIS lại là mồi ngon  cho không quân Mỹ và không quân Iraq. Nhà phân tích Knights nói: “Nếu Các lực lượng vũ trang Iraq (ISF) và  các lực lượng người Kurd tiến công có chọn lọc và mở rộng chiến trường,  khả năng di chuyển và phản công của ISIS sẽ bộc lộ rất nhiều còn hạn chế”.

Dễ bị tổn thương khác có thể là các tuyến đường nối  giữa Raqqa ở Syria - trụ sở hành chính ISIS - và các đơn vị ở Iraq.

Cho đến nay, các nhà quan sát cho rằng  ISIS vẫn còn có khả năng chiến đấu trên nhiều mặt trận cùng một lúc, nhưng khả năng này sẽ ngày càng bị hao hụt theo thời gian. Thế nhưng, ý tưởng cho rằng Các lực lượng vũ trang Iraq ISF có khả năng sớm chiếm lại Mosul dường như còn quá xa vời.